مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی اعلام کرده نرخ واقعی بیکاری ۲.۵ برابر بیشتر از رقم ادعایی مرکز آمار ایران است.
دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «تحلیل شاخص‌های بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۹» نرخ بیکاری در این فصل را اعلام کرده که اختلاف قابل توجهی با آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی توضیح داده که «کاهش نرخ بیکاری» که مورد ادعای مرکز آمار ایران است به دلیل «کاهش نرخ مشارکت» بوده و به بیان دیگر، بسیاری از افراد جویای کار از به دست آوردن شغل ناامید شده و دیگر متقاضی شغل نیستند و نه اینکه کاری یافته و بیکار نیستند!
در این گزارش تأکید شده که با توجه به اینکه در این فصل، جمعیت غیرفعال افزایش قابل توجهی داشته، پس کاهش نرخ بیکاری به‌دلیل کاهش نرخ مشارکت بوده و «بهبود» این شاخص نمی‌تواند بهبود وضعیت بازار کار را نشان دهد.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ارزیابی مرکز آمار ایران از کاهش نرخ بیکاری را گمراه‌کننده دانسته است: «نرخ بیکاری شاخصی کاملاً گمراه‌کننده برای تحلیل آثار شیوع ویروس کُرونا بر بازار کار است.»
در بخشی از این گزارش آمده «از آنجایی که در ایران شاغلین مزد و حقوق‌بگیر درصد کمی از کل شاغلین را تشکیل می‌دهند و عمده شاغلین به‌صورت کارکن مستقل فعالیت می‌کنند، تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار کار نیز به‌جای آنکه در افزایش نرخ بیکاری قابل مشاهده باشد، در افزایش جمعیت غیرفعال و کاهش نرخ مشارکت نمایان شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که افراد شاغل و بیکار اضافه شده به جمعیت غیرفعال همچنان در بازار کار باقی می‌ماندند، نرخ بیکاری در بهار ۱۳۹۹ به‌جای ۹.۸ درصد اعلام شده توسط مرکز آمار ایران به ۲۴ درصد می‌رسید.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه دولت از دو راهکار «پرداخت وام بانکی» و «پرداخت حقوق بیکاری» برای کاهش اثرات شیوع کُرونا استفاده می‌کند آورده است «بر اساس بررسی مستندات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص عملکرد دو سیاست مذکور نشان می‌دهد که از سیاست پرداخت بیمه بیکاری به نسبت پرداخت تسهیلات، استقبال بیشتری شده است، چرا که دولت با عدم تعریف و لحاظ مکانیسم‌های تشویقی حفظ و صیانت از شاغلین برای بنگاه‌های اقتصادی، سیاست پرداخت بیمه بیکاری را در مقابل سیاست پرداخت تسهیلات قرار داده است و به جای اینکه این دو سیاست مکمل یکدیگر باشند جانشین هم شده‌اند.»
در ادامه آمده «علیرغم هدف حمایتی این دو سیاست، مناطق و استان‌های محروم به نسبت سایر استان‌ها، بهره‌مندی کمتری داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر بالا بودن سهم اشتغال غیررسمی در استان‌های محروم کشور است که در صورت ادامه این شرایط و عدم توجه در این خصوص، در آینده محرومیت این استان‌ها بیشتر و عمیق‌تر خواهد شد.»
مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در بهار امسال را ۹.۸ درصد اعلام کرده بود و کاهش نرخ بیکاری را نتیجه سیاست‌های دولت دانسته بود اما گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد نرخ بیکاری در این فصل حدود ۲۴ درصد بوده است.
https://kayhan.london/1399/04/27/%d8%a7%d9%82%d8%aa%d8%b5%d8%a7%d8%af%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%af%d8%b9%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%d8%a2%d9%85%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1%d8%a8
آمار مورد ادعای مرکز آمار ایران با واکنش کارشناسان اقتصادی نیز روبرو شد. وحید شقاقی شهری استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی درباره آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران گفته است: «بین تمامی متغیرهای کلان اقتصادی باید یک رابطه منطقی برقرار باشد بنابراین سه متغیر مهم تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال بهم کاملاً مرتبط هستند بطوری که هر چقدر سرمایه‌گذاری در کشوری کاهش یابد رشد تولید نیز منفی شده و به تبع نرخ بیکاری افزایش می‌یابد.»
این اقتصاددان افزوده است: «نرخ سرمایه‌گذاری در ایران در سالیان گذشته منفی بوده و رشد اقتصادی کشورمان نیز همینطور شده، از طرف دیگر با شیوع بیماری کرونا از اسفندماه در کشورمان شاهد نیمه تعطیل شدن بسیاری از کارخانجات، کسب‌وکارها و واحدهای تولیدی بوده‌ایم که طبیعتاً خروجی این امر افزایش نرخ بیکاری است.»
