با گذشت ۲۰ سال از اخطارهای نهادهای ملی و بین‌المللی درباره تهدید جدی وضعیت زیست‌بوم هورالعظیم و بی‌تفاوتی مقامات جمهوری اسلامی به این اخطارها اکنون فاجعه زیست‌محیطی در تالاب هورالعظیم به اوج خود رسیده است.
در روزهای گذشته انتشار تصاویری از مرگ دستجمعی ماهی‌ها به دلیل خشک شدن هورالعظیم و گاومیش‌هایی که در تالاب خشک شده در انتظار آب هستند با واکنش‌های شدیدی در افکار عمومی روبرو شده است. به گزارش فعالان محیط زیست از خوزستان، گاومیش یکی از دام‌هایی است که در فصل تابستان باید ساعات زیادی را در آب بسر ببرد اما کم‌آبی و بی‌آبی‌های اخیر باعث سقط جنین در بین گاومیش‌ها شده است. این روند مرگبار به خودی خود زندگی و حیات دامداران ساکن منطقه را نیز تهدید می‌کند.
به گزارش خبرگزاری مهر سقط جنین گاومیش‌ها در ماه‌های اخیر در شهرستان حمیدیه روستای سید جابر و در روزهای اخیر در شهر رفیع و روستاهای حاشیه تالاب هورالعظیم گزارش‌شده است؛ پدیده‌ای تکان‌دهنده که شاید برای اولین بار است در بین گاومیش‌های خوزستان براثر گرمای شدید و کم‌آبی رخ‌داده است.
محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان گفته که «حقابه تالاب هورالعظیم بر اساس نیاز آبِ تالاب تأمین نمی‌شود و رایزنی‌هایی با سازمان آب و برق داشتیم و مقرر شد با توجه به شیوه مدیریت منابع آبی، برای تضمین رسیدن آب به هورالعظیم در فصل تابستان در چند مرحله به‌صورت موجی، آب را رهاسازی کنند.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست تأکید کرده که سال آبیِ خیلی بدی پیش رو قرار دارد و آب قابل‌برنامه‌ریزی مخزن سد کرخه به‌عنوان تأمین‌کننده آب هورالعظیم در شرایط مناسبی نیست.
علی شهبازی معاون مطالعات جامع آب سازمان آب و برق استان خوزستان نیز درباره بحران زیست محیطی هورالعظیم گفته که «حوضه آبریز کرخه با شدیدترین خشکسالی دوران خود روبه‌رو شده به‌طوری‌که میزان ورودی آب به سد کرخه حدود ۵۰ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته است.»
شبنم قنواتی‌زاده فعال محیط زیست که هفته گذشته در تجمعی در شهر اهواز در اعتراض به بی‌توجهی دولت به وضعیت بحرانی هورالعظیم شرکت کرده بود، به خبرگزاری «مهر» گفته که «خشک شدن تالاب نه‌تنها برای احشام و آبزیان خطرناک است بلکه باعث ایجاد ریزگردهای خطرناکی می‌شود که عامل قطعی برق گسترده خوزستان در سال ۹۵ به دلیل ایجاد چسبندگی در سیستم برق نیز بود.»
به گفته شبنم قنواتی‌زاده فعالان محیط‌زیست معتقد هستند که مدیران سازمان آب و برق و وزارت نیرو باید همت بیشتری در نجات این تالاب‌ها داشته باشند تا از خشک شدن این تالاب و به خطر افتادن زندگی احشام و آبزیان و مرگ آنها جلوگیری شود.
هژیر کیانی کارشناس حوزه محیط زیست در گفتگو با «اعتماد آنلاین» گفته است که شرایط محیط زیستی استان خوزستان محصول بی‌برنامگی و سوء مدیریت در دستگاه‌های مسئول است و در عمل برنامه‌ای برای حفظ محیط زیست خوزستان وجود ندارد.
هژیر کیانی با بیان اینکه وضعیت محیط زیستی این خطه از لحاظ دسترسی به آب مشکلات متعدد و بی‌سابقه‌ای مواجه است، گفته که « تالاب هورالعظیم رسانه‌ای شده است اما اغلب تالاب‌ها با مشکلات متعدد همراه هستند. برای مثال در شمال خوزستان تالاب میانگران و تالاب بندون خشکانده شده‌اند. امیدواریم تا آخر سال تالاب میانگران هم بتواند در این شرایط دوام بیاورد.»
این کارشناس محیط زیست تأکید کرده که «مشکلات ناشی از رودخانه‌ها در بالادست، انتقال آب و سدسازی‌ها باعث شده تا تالاب‌ها از بین برود. برای مثال در شمال خوزستان منطقه دهدز به رغم ساخت‌وسازهای فراوان هنوز آب شرب در اختیار مردم قرار نگرفته است. البته در ۱۷ سال اخیر ۳۰ هزار نفر در این خطه آب جیره‌بندی مصرف می‌کنند. این افراد هر ۴ روز یکبار آب جیره‌بندی مصرف می‌کنند. در حالی که دو سد بزرگ این خطه را محاصره کرده و آب هم تبخیر می‌شود. در پایین دست هورالعظیم آب ندارد و در حوزه کارون مردم به شدت تشنه هستند و در عمل شاهد تداوم این برنامه‌ریزی‌ها هستیم.»
آنطور که هژیر کیانی توضیح داده این سدسازی‌ها در شرایطی محیط زیست منطقه و زندگی مردم را متأثر کرده که حتا برق هم تولید نمی‌کنند و «اکنون در ابتدای تابستان شاهد عدم تولید برق هستیم. با این تفاسیر به رغم صرف سرمایه‌های کلان کشور هیچ خروجی مشاهده نمی‌شود.»
این کارشناس محیط زیست همچنین گفت که «سد کارون ۳ ساخته شد و بیش از ۱۰ هزار نفر بدون سرپناه و شغل و آواره شدند. ۱۷ سال است که آب شرب در اختیار آنها قرار داده نمی‌شود. هم‌اکنون از سطح دریاچه کارون ۳ به اندازه نیاز آب شرب از دریاچه تبخیر می‌شود!»
