فاجعه اقتصادی در ایران: معلولان برای تأمین هزینه زندگی ویلچر می‌فروشند و زباله‌گردی می‌کنند

یک فعال حقوق افراد دارای معلولیت با اشاره به عدم حمایت دولت از معلولان و مانع‌تراشی در پرداخت وام به افراد دارای معلولیت، گفته که این قشر ناچارند برای تأمین هزینه زندگی زباله‌گردی کنند و برخی از آنها ویلچر خود را می‌فروشند.

دولت روحانی وامی را به عنوان وام اشتغال در زیرمجموعه صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی برای معلولان تعریف کرده بود که حالا با گذشت مدت‌ها از ابلاغ پرداخت این وام، مدیر کمپین حمایت از افراد دارای معلولیت گفته چند میلیارد تومان برای این صندوق درنظر گرفته شده اما هیچ نتیجه مطلوبی برای جامعه هدف نداشته است.

بهروز مروتی مدیر کمپین معلولان گفته بانک‌ها برای عدم پرداخت به افراد دارای معلولیت مانع‌تراشی می‌کنند و با وجود اینکه مبلغ وام اشتغال ۱۰۰ میلیون تومان است، در برخی از نقاط کشور فقط ۵۰ میلیون تومان به متقاضیان پرداخت می‌شود.

به گفته او افراد دارای معلولیت برای دریافت وام خوداشتغال مجبور هستند هفت خوان رستم را پشت سر بگذارند؛ اگر متقاضی دریافت وام خوداشتغالی از سازمان بهزیستی، مبلغی را از کمیته امداد دریافت کرده باشد، باید وام قبلی را تسویه کند تا زمینه برخورداری از وام اشتغال برای او فراهم شود. این در حالیست که هیچ ارتباطی میان این وام‌ها وجود ندارد.

بهروز مروتی با اشاره به شرایط سخت درآمدی و معیشتی افراد دارای معلولیت گفته که پس از شیوع کرونا وضعیت مالی این افراد بدتر شده بطوری که برخی به زباله‌گردی روی آورده و برخی حتا ویلچر خود را می‌فروشند.

برنامه‌های حمایتی حکومت از معلولان همواره مورد انتقاد بوده است. بر اساس آمارها، ۱۱۰ هزار معلول در ایران فاقد مسکن هستند که یا از هیچ حمایتی برخوردار نیستند و یا در بهترین حالت خانواده‌های آنها ماهیانه ۳۵۰ هزار تومان کمک مالی دریافت می‌کنند. اینهمه در حالیست که روز ملی تأمین مسکن برای معلولان نیز از تقویم ایران  حذف شده تا این امر بطور کلی به فراموشی سپرده شود.

علی همت محمودنژاد مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان ایران با انتقاد از سیاست‌های چند سال اخیر و حذف روز ملی اسکان معلولان و نیازمندان از صفحه تقویم کشور گفته «چطور ممکن است در حالی که سیل بی‌شماری از معلولان فاقد مسکن هستند و تعداد بسیار زیادی از آنها به خاطر نبود مسکن به مراکز نگهداری معلولان پناه برده‌اند، روز ملی اسکان معلولان و نیازمندان از صفحه رسمی تقویم کشور حذف شود؟»

علی همت محمودنژاد همچنین با اشاره به آمار ۱۱۰ هزار معلول فاقد مسکن از فقیر شدن خانواده‌های مستاجرنشین دارای معلولیت خبر داد و افزوده که «۱۰ هزار نفر خانواده‌های دارای دو و سه معلول و بیشتر هستند. معلولی که مستمری ماهانه‌اش ۳۵۰ هزار تومان است، چگونه می‌تواند مسکن ۴۰۰ میلیونی خریداری کند؟»

از سوی دیگر با گذشت حدود یکسال و نیم از راه‌اندازی پلتفرم آموزشی «شاد» این برنامه برای نابینایان و کم‌بینایان دسترس‌پذیر نشده و آنها مجبور به استفاده از اپلیکیشن‌هایی مانند واتساپ هستند که آنها را از «عدالت آموزشی» دورکرده است.

این کمپین به سه قشر از نابینایان اشاره می‌­کند که با بی‌عدالتی مطلق مواجه هستند؛ دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینا، والدین نابینا برای همراهی دانش‌آموز بینای خود و کمک آموزشی به آنها، معلم‌های نابینا و کم‌بینا.

از زمان شروع کرونا خبرها حاکیست که ۳۰ درصد از دانش‌­آموزان ترک تحصیل کرده‌­اند؛ اما آماری از اینکه چه تعداد از این دانش‌­آموزان دچار معلولیت هستند وجود ندارد.

وبسایت تجارت نیوز نیز در گزارشی نوشته که حداقل ۵۰۰ هزار نفر از افراد دارای معلولیت تحت پوشش بهزیستی باید معادل حداقل حقوق وزارت کار را دریافت کنند اما تنها به حدود ۱۴۰ هزار نفر از آنها، آنهم فقط ۱۶۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. این گوشه‌ای از قانون‌هایی است که برای حمایت از معلولان تصویب شده اما اجرا نمی‌شود.

بهروز مروتی به تجارت نیوز گفته که «مطابق ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان، افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید فاقد شغل و درآمد باید حداقل دستمزدی را که وزارت کار تعیین می‌کند دریافت کنند. اما بودجه‌ای برای این ماده در نظر گرفته نمی‌شود و بسیار ناقص اجرا می‌شود.»

او افزوده که «از حدود ۸۵۰ هزار نفر افراد دارای معلول که از سازمان بهزیستی مستمری می‌گیرند، حداقل ۵۰۰ هزار نفر از آنها واجد دریافت دستمزد این ماده قانون می‌شود. اما از این تعداد، سازمان بهزیستی به دلیل کمبود بودجه به حدود ۱۴۰ هزار نفر حدود ۱۶۰ هزار تومان پرداخت می‌شود! از ۲ میلیون و ۶۵۵ هزار تومان فقط ۱۶۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.»

به عبارتی از حدود یک هزار و ۳۲۷ میلیارد تومان تنها حدود ۲۲ میلیارد تومان به آنها پرداخت می‌شود. این در حالیست که شرایط اقتصادی این روزها زندگی را برای آنها سخت‌تر از همیشه کرده است.

مروتی در این مورد می‌گوید: «در دروان کرونا برخی از افراد منبع درآمد خود را از دست دادند. کسانی بودند که دستفروشی می‌کردند اما همان را هم از دست دادند. در این شرایط و با تورم افسارگسیخته، فشار زیادی را متحمل می‌شوند. برخی به زباله‌گردی روی آوردند و برخی حتی ویلچر خود را می‌فروشند.»

این فعال حقوق افراد دارای معلولیت همچنین گفته هزینه‌های درمانی زیاد است و بیمه درمانی کمک چندانی به آنها نمی‌کند: «افراد دارای معلولیت بیمه سلامت پایه دارند. این بیمه در مراکز خصوصی، درمانگاه‌ها و داروخانه‌ها قبول نیست. این بیمه فقط در برخی از مراکز دولتی که قرارداد دارند، قابل است، البته اگر قبول کنند!»

او توضیح داده که «یکی از مشکلات اساسی افراد دارای معلولیت، دفترچه خدمات درمانی است. باید بیمه تکمیلی داشته باشیم که هزینه‌ها را پوشش دهد. افراد دارای معلولیت مشکلات دیگری نسبت به سایر افراد دارند و این دفترچه‌ها چندان جوابگو نیست. غالب افرادی که ضایعه نخاعی دارند، زخم بستر می‌گیرند، نمی‌توانند به مراکز خصوصی مراجعه کنند. مراکز دولتی هم به دلیل هزینه زیاد و دردسرهای آن قبول نمی‌کنند.»