رئیس اداره ترازیابی دقیق سازمان نقشه‌برداری ایران از بحران فرونشست زمین در ۸ استان ایران خبر داده و گفته در پنج منطقه تهران فرونشست در حال کشیده شدن به مناطق شهری است.
معصومه آمیغ رئیس اداره ترازیابی دقیق سازمان نقشه‌برداری کشور با ارائه آمار جدیدی از وضعیت فرونشست زمین در ایران گفته که وضعیت فرونشست‌ها در ۸ استان کشور بحرانی است. بر اساس توضیحات این کارشناس، حدوداً ۵۰۰ تا ۶۰۰ دشت در کشور در وضعیت بحرانی هستند. استان‌های وضعیت فرونشست در استان کرمان شدید است و وضعیت فرونشست در استان‌های فارس، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گلستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اصفهان نیز بحرانی است.
او البته همه ایران بجز استان گیلان را درگیر فرونشست ارزیابی کرده و گفته که «در کشور ما در اکثر استان‌ها فرونشست زمین در حال وقوع است و تنها استان گیلان از این پدیده مستثنی است و حتی در استان‌های شمالی کشور مانند مازندران و گلستان نیز شاهد فرونشست هستیم و در استان‌های جنوبی که در کنار خلیج فارس هستند نیز این فرونشست‌ها قابل مشاهده است و استان‌های خوزستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی به شدت درگیر فرونشست زمین هستند و شدت فرونشست زمین در استان‌های کرمان و یزد نیز بالا است.»
به گفته این کارشناس، صنعت کشاورزی بیشتر به منابع آبی زیرزمینی متکی است و استخراج بی‌رویه منابع آبی زیرزمینی منجر به فشرده شدن سطوح خاکی خواهد شد و در نتیجه گسترش صنعت کشاورزی فرونشست‌های گسترده‌ای را در سراسر کشور شاهد هستیم.
معصومه آمیغ گفته که در سایر نقاط دنیا که موضوع فرونشست زمین مطرح است مسئولان به سرعت به سمت کنترل مصرف آب حرکت کردند و با کنترل مصرف آب توانستند جلوی رخ دادن این پدیده را بگیرند و یا از سرعت آن بکاهند.
«پایش فرونشست زمین» و کسب این اطلاعات که کدام مناطق از کشور دچار فرونشست زمین است و این فرونشست‌ها چه گستره‌ای و چه سرعتی دارد از جمله اقدامات مهمی است که می‌تواند راهکارها برای کاهش این پدیده را مشخص کند.
به گفته این کارشناس، اقدام دیگری که می‌توان انجام داد تغییر الگوی کشت در مناطقی است که دچار فرونشست هستند. او توضیح داده که «در دشت ورامین که به شدت دچار فرونشست است محصول پرآبی مانند هندوانه نباید کشت شود و از آنجا که صنعت کشاورزی یک کشور را نمی‌توان از میان برد باید فعالیت‌های کشاورزی را مدیریت کرد و در مناطق کم آبی که دچار فرونشست است محصولات کم آب کشت شود و یا به طور کل از کشت محصول در نواحی به خصوص جلوگیری شود؛ به طور مثال برنج نباید در اصفهان کشت شود و این محصول کشاورزی باید در نواحی شمالی و پر آب کشت شود و الگوی کشت در کشور باید اصلاح شود و در هر منطقه متناسب با ظرفیت آبی آن منطقه کشاورزی شکل گیرد.»
او همچنین از اثر منفی فرونشست زمین بر کیفیت آب خبر داده و گفته که «فرونشست زمین کیفیت آب را کاهش خواهد داد به عنوان مثال در حال حاضر در آذربایجان غربی و شرقی آب‌ها به سمت شور شدن می‌روند و با کاهش کیفیت آب در این مناطق مواجه هستیم و از آنجا که نفوذ پذیری آب به حداقل رسیده است زمانی که باران می‌آید تخلخلی در بین ذرات خاک وجود ندارد و در نتیجه سیلاب رخ می‌دهد و قبل از آن اگر تخلخلی در خاک وجود داشت که می‌توانست آب باران را جذب کند و از آن برای کشاورزی استفاده شود حال دیگر آن تخلخل از بین رفته است و آن مناطق به بیابان بدل شده‌اند و همین امر می‌تواند وقوع سیلاب‌ها را تشدید کند.»
معصومه آمیغ همچنین گفته که طبق بررسی‌هایی که بر روی چاه های پیزومتری وزارت نیرو صورت گرفته است تمام دشت‌هایی که وضعیت بحرانی فرونشست زمین را تجربه می‌کنند دچار تعدد چاه های ممنوعه و برداشت‌های بی رویه آب از سفره های آب های زیرزمینی هستند که موجب خالی شدن آب ها از خلل و فرج خاک و فشرده سازی و فرونشست زمین شده است.
این کارشناس از مهم‌ترین ضررهایی که فرونشست زمین و فشرده‌سازی خاک می‌تواند ایجاد کند را از بین رفتن آبخوان‌ها دانسته و سفره‌های آب‌های زیر زمینی که منابع بی‌نظیر تجدید ناپذیر هستند نیز از میان خواهند رفت و بزرگترین ضربه به صنعت کشاورزی یک منطقه خواهد خورد.
او در ادامه گفته که از میان رفتن آبخوان‌ها موجب از بین رفتن خاک‌های حاصل خیز یک منطقه و تخریب سیستم‌های آبی آن منطقه خواهد شد و در نتیجه آن منطقه کم کم به یک منطقه بیابانی تبدیل خواهد شد و خود می‌تواند در بحث بیابان زایی و ایجاد گرد و غبار در منطقه مشکل آفرین شود و همچنین هیدرولوژی منطقه را تغییر خواهد داد و تغییرات ارتفاعی که به وجود می‌آید خود به تنهایی سیل آب‌ها را تشدید خواهد کرد و به عنوان مثال در استان گلستان که شاهد فرونشست‌های گسترده هستیم شاهد وقوع سیل نیز هستیم.
او همچنین درباره عوارض فرونشست زمین در مناطق شهری گفته که «در مناطق شهری فرونشست زمین منجر به آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها، پل‌ها و خطوط حمل و نقل خواهد شد و در حال حاضر نیز شرکت راه‌آهن بسیار پیگیر بحث فرونشست زمین است چرا که فرونشست زمین آسیب‌هایی به خطوط ریلی خواهد زد و به عنوان مثال راه‌آهن تهران-مشهد و در اطراف ورامین فرونشستی رخ داده است که مسئولان قطار هنگام عبور از آن منطقه سرعت خود را کاهش می‌دهند و خیلی از خطوط ریلی ما نیز از مناطق فرونشست زمین می‌گذرند و این فرونشست زمین منجر به شکستگی خطوط ریلی می‌شود و ممکن است منجر به واژگونی قطار و فجایع انسانی شود.»
همچنین، در خطوط آبرسانی، گاز و فاضلاب نیز فرونشست زمین می‌تواند مشکل‌آفرین باشد و وقوع زلزله‌هایی با شدت کم در مناطقی که دچار فرونشست هستند از آنجا که پی ساختمان در فرونشست قرار گرفته می‌تواند خرابی خیلی بیشتری ایجاد کند.
علی بیت‌اللهی مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز مهرماه امسال گفته بود که ایران رتبه چهارم فرونشست زمین در دنیا را دارد و اگر همین حالا اقدامات لازم صورت نگیرد، ایران سرزمینی غیرقابل زیست می‌شود.
https://kayhan.london/1400/07/25/%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%9b-%d8%b1%d8%aa%d8%a8%d9%87-%da%86%d9%87%d8%a7%d8%b1%d9%85-%d9%81%d8%b1%d9%88%d9%86%d8%b4%d8%b3%d8%aa-%d8%b2%d9%85%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d9%86%db%8c%d8%a7
علی بیت‌اللهی هشدار داده بود در صورت تداوم برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی و مدیریت نکردن کشت و تداوم کاهش بارندگی‌ها، «کمتر از ۱۰ سال برای جبران فرونشست زمین فرصت داریم.»
در هفته‌های گذشته تصاویر و ویدئوهایی از فرونشست زمین در مزارع، خیابان‌ها، منازل و مغازه‌ها در نقاط مختلف ایران منتشر شده است.
بر اساس گزارش‌ها در تمام ۶۱۰ دشت ایران بحران فرونشست زمین رخ داده که حدود ۵۰۰ دشت دارای آب شیرین هستند. در سال ۱۳۶۱ قانون «توزیع عادلانه آب» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که بر مبنای آن در مناطق ممنوعه حفر چاه‌ها و قنات با موافقت کتبی وزارت نیرو مجاز است و نیازی به صدور پروانه حفر و بهره‌برداری ندارد! تاراج آب‌های زیرزمینی با مصوبه‌ی سال ۱۳۸۵ در دوران ریاست علی لاریجانی بر مجلس شورای اسلامی تکمیل شد. بر اساس این مصوبه که به تأیید شورای نگهبان رسید، چاه‌هایی که تا قبل از سال ۸۵ به صورت غیرمجاز حفر شده بودند، «مجاز» اعلام شدند!
در طول این سال‌ها چاه‌ها و قنات‌ها در هر منطقه و نقطه‌ای برای بیرون کشیدن آب حفر شده‌اند و شیره‌ی جان زمین را کشیده‌اند. آنگونه که در گزارش‌های داخلی عنوان می‌شود، در کل کشور بالغ بر ۷۰۰ هزار حلقه چاه مجاز و به همین اندازه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد که آب را از زیر زمین خارج می‌کنند و خاک را کشته و فرونشست زمین را موجب شده‌اند.
جمهوری اسلامی به انسان، به حیوان، به حیات وحش، به محیط زیست، به جنگل، به کوه، به دشت، به پرنده، به خزنده، به چرنده، به گل و گیاه، به آب، به خاک… رحم نکرد. کشور و تمدن ایرانی در حال محو شدن است و فرد ایرانی هنوز در خواب. و این همه را مدیون عزیزانی هستیم که میگفتند «ما سیاسی نیستیم».