اقتصاد در انزوای ایران؛ کاهش صادرات خدمات فنی و مهندسی از ۶ میلیارد دلار به ۲۰۰ میلیون دلار

رئیس اتاق بازرگانی تهران از کاهش صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران خبر داده و گفته حجم صادرات به یک سی‌ام سال‌های گذشته رسیده است.

مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران گفته که «زمانی ما در کشور ۵ تا ۶ میلیارد دلار صدور خدمات فنی و مهندسی داشتیم اما امروز این میزان کمتر از ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار است.»

مسعود خوانساری این سخنان را طی سخنانی از سیاست‌گذاری مالی و ارزی دولت اظهار داشته و گفته که دولت ترکیه در شرایطی که با تورم ۲۰ درصدی مواجه شده، صادراتش را به ۲۲۰ میلیارد دلار رسانده است ولی در ایران با صادرکنندگان به شیوه «بگیر و ببند» برخورد می‌شود و این برخوردها باعث کاهش صادرات می‌شود.

مسعود خوانساری همچنین گفته که طی چهل سال اخیر دولت همواره ورشکسته بوده و دولت‌ها برای جبران این ورشکستگی دست در جیب مردم کرده است.

به گفته رئیس اتاق بازرگانی تهران، اقتصاد کشور در طول ۴۰ سال اخیر همواره کسری بودجه داشته بطوری که  «برای دولت ورشکستگی متصور نیست و مردم فقیر و فقیرتر می‌شوند و هر ساله بودجه با کسری بسته شده است پس کسری را از محل چاپ پول و دست کردن در جیب مردم جبران شده است.»

خوانساری با اشاره به کاهش ارزش پول در سال ۹۷ گفت: «ما در کشور از این تهدیدها استفاده نکرده و آن را به فرصت تبدیل نمی‌کنیم. در این سال با صادرکنندگان برخورد شد و مشکلات آنها حل نشد و با ۲۰۰ بخشنامه متناقص نه تنها نتوانستیم از فرصت صادرات استفاده کنیم، بلکه کاهش صادرات را نیز تجربه کردیم.»

رئیس اتاق بازرگانی با اشاره به درآمد سرشار نفتی که در دست دولت است گفته «دولت خود را بی‌نیاز از بخش خصوصی می‌داند و حتی بخش خصوصی همیشه طالب دریافت ارز دولتی است. با وجود اختلاف محسوس بین ارز ۴۲۰۰ تومانی و آزاد فکر می‌کنم که تجارت تریاک هم سود ارز ۴۲۰۰ تومانی را ندارد.»

رئیس اتاق بازرگانی تهران توضیح داده که «دولت‌ها وقتی ارز دارند، ارز را وارد بازار می کنند و موجب تورم می شوند و وقتی هم ارز ندارند اقدام به چاپ پول می کنند و از این طریق موجب تورم می‌شوند. اگر به صادرات به عنوان جزئی از اقتصاد کشور توجه شود می‌تواند رشد داشته باشد.»

سیاست‌های اقتصادی دولت‌های مختلف اصلاح‌طلب و اصولگرا در جمهوری اسلامی همواره مورد انتقاد اقتصاددانان و فعالان اقتصادی بوده اما تحریم‌های اقتصادی در یک دهه گذشته سبب شده مشکلات زیربنایی اقتصاد ایران چشمگیرتر شده و اثرات ناکارآمدی مزمن دولت‌ها مستقیم در سفره مردم نمایان شود.

همانطور که مسعود خوانساری اشاره کرده دولت‌ها از جناح‌های مختلف همواره بودجه کشور را با کسری و دست بردن در جیب مردم بسته‌اند. این در حالیست که درآمد سرشار نفتی در کنار درآمدهای بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی و خدماتی، برای هر دولتی پتانسیل قابل توجهی برای بهبود زیرساخت‌ها و افزایش رفاه اقتصادی در کشور فراهم کرده است.

این در حالیست که مقامات حکومتی در چهار دولت محمود احمدی‌نژاد، حسن روحانی و اکنون دولت ابراهیم رئیسی با فرافکنی تحریم را علت مشکلات اقتصاد کشور بیان می‌کنند. کارشناسان اما می‌گویند که تحریم بهانه است و با رویکردی که مقامات حکومتی دارند، با برداشته شدن تحریم‌ هم مشکلات حل نخواهد شد.

از جمله مرتضی افقه اقتصاددان و استاد دانشگاه جندی‌شاپور اهواز گفته «با توجه به اینکه در تیم اقتصادی دولت فعلی ناهماهنگی‌هایی وجود دارد و تخصص و تجربه قابل قبولی برای این مسئولیت ندارند، چندان امیدی ندارم که در صورت احیای برجام، وضع بهتر یا خیلی بهتر شود، تنها می‌توانم بگوییم که وضعیت بدتر نمی‌شود.»

این اقتصاددان معتقد است که در صورت احیای برجام و برداشته‌شدن تحریم‌ها یک تیم فکری،‌ اقتصادی و اجرایی قوی لازم است تا ایران بتواند حداکثر بهره‌مندی را از عواید توافق داشته باشد. نقد کردن امتیازات برجام و جاری کردنشان در اقتصاد کشور کاری است که طبق نظر این کارشناس اقتصادی از تیم فعلی که سکاندار اقتصادی دولت است، برنمی‌آید.

مرتضی افقه می‌گوید: «احیای برجام برای ایران اجتناب‌ناپذیر است؛ به رغم آنچه دولت فعلی پیش از این تبلیغ می‌کرد اما خودشان هم می‌دانستند که بدون رفع تحریم‌ها نمی‌توانند اقتصاد ایران را به خوبی اداره کنند و به بن‌بست می‌رسند. اما وقتی توافق صورت گیرد در وهله اول اثر روانی به اقتصاد وارد می‌شود و اثرش هم مثبت است.»

این کارشناس اقتصادی بدون اینکه بتواند مستقیم به مشکلات ساختاری نظام اشاره کند، غیرمستقیم تأکید کرده که «در نهایت به باور من وضع بهتر نمی‌شود اما با توافق برجام وضعیت بدتر هم نمی‌شود. یک بحث مربوط به دولت جدید و سیاست‌هایش است و یک بخشی هم مربوط به این است که موانع کشور چندان ارتباطی به دولت‌ها ندارد. بنابراین با توجه به اینکه در تیم اقتصادی دولت فعلی ناهماهنگی‌هایی وجود دارد و تخصص و تجربه قابل قبولی برای این مسئولیت ندارند، چندان امیدی ندارم که وضع بهتر یا خیلی بهتر شود بلکه تنها می‌توانم بگوییم که وضعیت بدتر نمی‌شود.»