چرا برخی افراد به صورت خودسرانه اقدام به مصرف انواع مولتی ویتامینها می‌کنند؟ با چه دانستنی‌‌ها و اطلاعاتی باید اقدام به تهیه مکمل کنیم؟ چه نشانه‌‌هایی نیاز بدن ما را به ویتامین نشان می‌دهد؟ در صورت مصرف مولتی ویتامین‌‌هایی که بدن به آ‌‌نها نیاز ندارد چه خطراتی سلامتی را تهدید می‌کند؟ آیا مصرف خودسرانه مولتی ویتامینها عوارض دارد و در آزمایشهای پزشکی مشخص می‌شود؟
مصرف هر ماده غذایی و مغذی اگر خارج از میزان نیاز بدن باشد البته که ضرر دارد. مکمل‌‌های مولتی ویتامینها هم از این قاعده مستثی نیستند. ویتامینها ترکیباتی آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌‌های مختلف می‌انجامد.
خوب است بدانید که بیشتر ویتامینها از منابع اصلی طبیعی استخراج می‌شوند و اگر هر فردی در برنامه غذایی خود هرم غذایی را رعایت کند، به اندازه کافی به بدن خود ویتامین می‌رساند مگر اینکه به دلیل عدم جذب بدن و یا بیماری که نیاز بدن به ویتامینها را بیشتر می‌کند فرد مجبور به استفاده از مکمل‌‌های ویتامین شود؛ وگرنه مصرف خودسرانه ویتامینها نه تنها برای سلامتی مطلوب نیست گاهی عوارض جبران‌ناپذیری نیز در پی خواهد داشت.
بسیاری از ویتامینها قابل ذخیره شدن در بدن نیستند؛ از این رو می‌توان گفت که بدن ویتامین‌‌های افزون بر نیاز خود را به راحتی دفع می‌کند و فقط در اینجا ضرر مالی نصیب مصرف کننده شده است اما احتمال مسمومیت در صورت مصرف مکمل‌‌های مولتی ویتامین نیز وجود دارد زیرا ویتامین‌‌های محلول در چربی موجود در این مکمل‌‌ها در بافت‌‌های بدن باقی می‌ماند و علاوه بر مسمومیت ممکن است به ریزش مو، کاهش وزن و مشکلات پوستی منتهی شود.
متأسفانه هم‌اکنون انواع مولتی ویتامینها به وفور در جامعه یافت می‌شود، بطور مثال به بهانه سودمند بودن ویتامین E افراد مختلف به مصرف آن می‌پردازند در حالی که نیاز خود به این ویتامین را با خوردن ۲ عدد گردو در روز و دو وعده ماهی در هفته می‌توانند تأمین کنند.
ویتامینها ترکیباتی آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌‌های مختلف می‌انجامد.
پس افراد عادی در شرایط معمولی با تغذیه سالم و متنوع نیازی به این مکمل ندارند، تنها در صورت انجام آزمایش‌‌ها و تأیید کمبود ماده معدنی یا ویتامینی خاص در بدن، مصرف این نوع مکمل تجویز می‌شود.
عوارض مصرف زیاد چند ویتامین و ماده معدنی
ویتامین آ: در حالی که کمبود ویتامین A معمولاً نادر است اما در عوض جذب و مصرف بیش از اندازه این ویتامین بیشتر دیده می‌شود. زیاده‌روی در مصرف این ویتامین باعث ذخیره زیاد و بیش از حد ویتامین A در بدن می‌شود. مازاد این ویتامین در بدن نیز امکان دارد باعث بروز خطراتی چون بیماری‌‌های مادرزادی، ناهنجاری و اختلالات مربوط به کبد، کاهش تراکم استخوانی که منجر به پوکی استخوان می‌شود، ریزش مو، رشد استخوانی ناهماهنگ، خشکی بیش از حد پوست و اختلالات سیستم عصبی مرکزی شود.
ویتامین ای: گفته می‌شود ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که از سلول‌‌ها در برابر مولکول‌‌هایی به نام رادیکال‌‌های آزاد محافظت می‌کند؛ اما محققان آمریکایی حدس می‌زنند که ویتامین E در دوزهای بالا می‌تواند به عنوان یک اکسیدکننده نیز عمل کند و باعث اکسیداسیون شود و در نتیجه به سلول‌‌ها آسیب بزند. یک مطالعه نشان داد مصرف ۴۰۰ میلی گرم ویتامین E در روز در طولانی مدت خطر ابتلا به سرطان ریه را ۲۸ درصد افزایش می‌دهد و همچنین مطالعه ی دیگری نشان داد استفاده بیش از حد مکمل‌‌های ویتامین E می‌تواند خطر ابتلا به سکته را نزدیک به ۲۰ درصد افزایش دهد.
ویتامین د: استفاده از قرص و آمپول ویتامین D با میزان بالا و بطور مکرر می‌تواند عوارضی از قبیل رسوب کلسیم در بافت‌‌های نرم مانند کلیه‌‌ها، ریه‌‌ها، قلب و گوش ایجاد نماید که در کلیه‌‌ها موجب سنگ کلیه، در ریه‌‌ها و قلب باعث عوارض ریوی و قلبی، و در گوش به اختلالات شنوایی و کری منجر می‌شود. همچنین عوارض دیگری مانند سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف، تشنگی زیاد، افزایش حجم ادرار، یبوست، تأخیر در رشد در شیرخواران، اختلالات گوارشی و شکنندگی استخوان ایجاد می‌شود.
در ضمن در آزمایشهای پزشکی هم کمبود و هم زیاد بود ویتامینها و املاح را می‌توان بررسی نمود.
