در حالی که وزیر کشور هفته پیش از پرداخت ۱/۶ میلیارد دلار از بدهی عراق به ایران بابت صادرات گاز خبر داده بود حالا مشخص شده این مبلغ نه پرداخت و نه وارد کشور شده است.
جواد اوجی وزیر نفت جمهوری اسلامی چهارشنبه گذشته در توییتر نوشت: «ایران پس از چند ماه مذاکره، یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار طلب سالهای گذشته بابت صادرات گاز به عراق را دریافت کرده است.»
شرکت گاز ایران پیشتر مبلغ طلب گازی ایران از عراق را شش میلیارد دلار اعلام کرده و گفته بود بخشی از این رقم، صرف واردات کالا از عراق شده است.
جواد اوجی همچنین در برنامهای تلویزیونی گفته بود که «این طلب مربوط به ۲ الی ۳ سال گذشته و بالغ بر ۱/۶ میلیارد دلار بود؛ با شروع دولت سیزدهم هر میزان صادرات گازی که به عراق داشتیم ماهانه و به صورت جاری مبالغ را دریافت می کردیم. همزمان هم پیگیر دریافت مطالبات بودیم که طی انعقاد تفاهم نامه ای با طرف عراقی، مقرر شد به صورت پایدار تامین گاز عراق را انجام دهیم و آنها نیز صورت حساب های قبل را پرداخت کنند.»
علی بهادر جهرمی سخنگوی دولت نیز در حساب توئیتر خود نوشت: «از برکات منتظر تصمیم دیگران نماندن و دیپلماسی فعال انرژی، کل دریافتی از صادرات گاز به عراق و ترکیه در سال ۹۹ مجموعا ۱ میلیارد دلار بود. با کار جهادی وزارت نفت دولت سیزدهم نهتنها درآمد صادرات گاز به عراق بهروز وصول میشود، بلکه فقط در یک فقره بدهی قدیمی ۱/۶ میلیارد دلاری هم وصول شد.»
با انتشار این خبر واکنشهای مختلفی از سوی رسانههای نزدیک به دولت انجام شد تا نشان دهند این مبلغ در اختیار جمهوری اسلامی است. برخی از کاربران نزدیک به جریان دولت نیز در شبکههای اجتماعی این خبر جواد اوجی را «پیروزی» جمهوری اسلامی بدون امضای برجام ارزیابی کردند.
برخی دیگر از حامیات جمهوری اسلامی نیز پرداخت بدهی و آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران در آستانهی سفر جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده به منطقه را نشانی از وابستگی غرب به نفت و گاز ایران و عقبنشینی ایالات متحده در برابر مذاکرات هستهایِ به بنبست خورده دانستند.
کیهان لندن بلافاصله پس از ادعای وزیر نفت درباره «وصول» بدهی عراق در گزارشی بر این نکته تأکید کرد که انتشار چنین خبرهایی در ارتباط با دریافت بدهی و پول و اموال بلوکهشده صرفا ترفندهای تبلیغاتی برای مهار قیمت ارز و همچنین دستکاری روانی در جامعه است.
اعلام وصول ۱/۶ میلیارد دلار طلب ایران از عراق و دیگر ترفندها برای مهار قیمت ارز!
بر همین اساس نیز شادکامی و تبلیغات جمهوری اسلامی و هوادارانش زیاد به طول نیانجامید و اکنون مشخص شده که «هیچ» پولی پرداخت نشده بلکه تهاتر کالا که از پیش در جریان بود، ادامه دارد!
پیش از این نیز عراق به دلیل وابستگی شدید به گاز و برق ایران، توانسته بود با ترفند تهاتر کالا، انرژی مورد نیاز خود را از ایران دریافت و در مقابل کالاهای بنجل خود را به ایران تحمیل کند. عراق روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز نیاز دارد که ایران مهمترین تأمین کننده آن است.
رقمی هم که اکنون مورد ادعای جواد اوجی بوده و مدعی شده این بدهی از سوی عراق «پرداخت» و از سوی جمهوری اسلامی «وصول» شده است، در ادامه همان شرط ادامه صادرات انرژی به عراق، و دریافت کالا به ازای وجه آن است.
یحیی آل اسحاق رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق هفته گذشته گفته بود بر اساس توافق میان دو کشور پرداخت بدهی عراق به ایران در ازای واردات انرژِ، از راههای مختلف انجام میشود؛ یکی خود وجه است که «به نحوی» حواله میکنند و روش دوم هم از مسیر «تهاتر کالایی» است به این صورت که ما نیازهایی مثل کالای اساسیمان را از جاهای دیگر خرید میکنیم و سپس از طریق بانک TBI عراق پولش پرداخت میشود.
وبسایت رجانیوز نزدیک به «جبهه پایداری انقلاب» هم برای اثبات اینکه این بدهی «وصول» شده در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد وزارت نفت که نام او مشخص نیست اعلام کرده که رقم ۱/۶ میلیارد دلار در بانک TBI عراق است.
این مقام ارشد وزارت نفت مدعی شده که «امکان پرداخت ارزی هر کالا یا ماده اولیه مورد نیاز کشور با این مبالغ وجود دارد و داراییهای این حساب قابل حواله توسط بانک مرکزی است.»
بر اساس این توضیحات، تا اینجا مشخص شده که هنوز مبلغی به ایران واریز نشده و حتی درباره اینکه جمهوری اسلامی تا چه میزان اختیاردار پولی است که در بانک TBI بلوکه شده، ابهامات زیادی وجود دارد. مشخص نیست این مبلغ قرار است تهاتر شده و به ازای آن ایران ناچار به واردات کالا از عراق است، یا قرار است بابت بدهیهای خارجی جمهوری اسلامی هزینه شود.
یک روز پس از آنکه جواد اوجی از پرداخت ۱/۶ میلیارد دلار بدهی عراق به ایران خبر داد، حمید حسینی رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفتی گفته بود که «اگر ۱/۶ میلیارد دلار بدهی گازی عراق به ایران صرف تسویه بدهی ایران به ترکمنستان شود یا به حساب شرکت گاز در بانک تجارت عراق واریز شده باشد اقدام خوبی رخ داده در غیر اینصورت، منابع ما همچنان فریز است و کمکی به بازار ارز نمیکند.»
حمید حسینی با تأکید به اینکه باید با عراقیها نقد معامله کرد و نباید به وعدههای آنها دل خوش بود، گفته بود که «طلب گازی و برقی ایران از عراق بیش از ۵ میلیارد دلار است که همه این رقم باید وصول شود نه بخشی از آن.»
اینهمه در حالیست که حتی برخی مقامات حکومتی هم فریب صحنهسازی دولت رئیسی در رابطه با ادعای آزاد شدن ۱/۶ میلیارد دلار بدهی عراق به ایران را خوردند. برای نمونه احمد امیرآبادیفراهانی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی که گمان میکرد این رقم به صورت حواله ارزی به جمهوری اسلامی پرداخت شده، در صفحه توئیترش نوشت: «با ورود این ارز به کشور، قطعا جلوی سوءاستفاده دشمنان ملت ایران در بازار گرفته میشود و چنانچه بانک مرکزی درست و بجا خرج کند، در کاهش قیمت ارز موثر خواهد بود. با این حال، مسدود شدن این پولها در یک بانک عراقی شاید گمانهزنی برای تهاتر کالایی را در روزهای آینده بیشتر کند.»
پیش از این نیز با افزایش قیمت ارز خبرهایی درباره آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران در دیگر کشورها منتشر میشد اما در اغلب موارد هیچ مبلغی آزاد نمیشد و ارز هم مرتب گران شد! قیمت ارز که اوایل ماه گذشته در کانال ۲۸ هزار تومان قرار داشت طی روزهای اخیر به ۳۳ هزار و ۲۰۰ تومان رسید و طرح ادعای آزادسازی ارز بلوکه شده در عراق و پرداخت بدهی این کشور به ایران به این دلیل بوده تا جوّ روانی بازار ارز را تحت تأثیر قرار داده و از افزایش بیشتر قیمت در این بازار جلوگیری کند.