گزارش‌ها از ایران نشان می‌دهد گرانی مواد غذایی بر پخت غذای نذری نیز اثر گذاشته و آن را کاهش داده است. اکثر موادی که برای پختن غذاهای نذری استفاده می‌شود مانند گوشت و مرغ و برنج و روغن در صدر افزایش قیمت‌های نجومی طی ماه‌های گذشته قرار دارند.
هر ساله از چند روز مانده به آغاز دهه محرم و به ویژه پیش از دو روز «تاسوعا» و «عاشورا» تقاضا برای خرید مواد غذایی در ایران با افزایش قابل توجهی روبرو می‌شد. امسال اما گرانی مواد ضروری خوراکی بر پختن غذای نذری هم اثر گذاشته و دهه محرم هم نتوانست رکود بازار مواد غذایی را پایان بدهد.
نیما حبیب‌فر عضو هیئت مدیره اتحادیه فروشندگان گوشت گاو درباره عدم افزایش تقاضا در بازار در روزهای منتهی به دهه محرم گفته که «تجربه سال‌های گذشته این ذهنیت را ایجاد کرده بود که در محرم امسال شاهد رونق بازار باشیم، اما چنین اتفاقی رخ نداد و تقاضا روند عادی به خود گرفت و امسال شاهد هیجان برای خرید گوشت نبودیم.»
این فعال صنفی با بیان اینکه «پیش‌بینی می‌شد امسال نیز به مانند سال‌های گذشته بازار در ماه محرم رونق خاصی به خود بگیرد، اما بازار در این ماه هیجانی به خود نگرفت.»
به گفته نیما حبیب‌فر درباره قیمت گوشت که در ماه‌های گذشته به هر حال گران شده بود، «حتی قیمت گوشت هم برخلاف هر سال در روزهای پیش از آغاز دهه محرم افزایش نیافت اما همچنان بازار با خریدار روبرو نبود. او توضیح داده که قیمت گوشت گوساله در هفته‌های اخیر تغییر نکرد و ثابت ماند و مغز ران گوساله کیلویی ۲۲۰ هزار تومان، گوشت چرخ‌کرده مخلوط ۱۷۵ هزار تومان به فروش می‌رسد؛ شنبه ۱۵ مرداد آخرین روز کشتار دام است پس خریداران پیش از این روز اقدام به خرید کردند و گمان می‌شود همین عدم تمرکز خرید در روز آخر باعث شد که فشار چندانی در امروز بر بازار تحمیل نشود.»
بررسی قیمت مواد غذایی نشان می‌دهد نه تنها گروه کالاهای خوراکی در صدر جدول تورم قرار دارد بلکه کالاهای مورد نیاز برای پخت غذای نذری هم از جمله پرتورم‌ترین کالاها طی ماه‌های گذشته بوده‌اند.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران تورم نقطه‌ای مواد خوراکی در تیرماه امسال به ۸۶ درصد رسیده است. کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، مرغ و گوشت و همچنین اینترنت نیز طی یکسال گذشته بیشترین گرانی را داشته‌اند.
گزارش جدید مرکز آمار از تورم اقلام اساسی، به نوعی روایتگر کوچک شدن شدید سفره خانوار است و اینکه هزینه خرید بسیاری از کالاها تا دو یا سه برابر افزایش یافته است. این در حالیست که دستمزد چندان تغییری نداشته و همین موضوع باعث کاهش شدید قدرت خرید مردم شده است.
مقایسه قیمت اقلام اساسی در تیرماه امسال نسبت به تیرماه سال گذشته نشان می‌دهد که قیمت روغن مایع با افزایش ۳۲۷/۵ درصد، روغن‌نباتی جامد ۲۸۵/۸ درصد، برنج ایرانی درجه یک ۱۸۸/۴ درصد، سیب‌زمینی ۱۷۳/۵ درصد و ماکارونی ۱۶۶ درصد، در گرانی اقلام اساسی رکورد زده‌اند.
کنسرو تن ماهی با افزایش ۱۹/۴ درصد، هندوانه ۲۰/۱ درصد، نوشابه گازدار ۲۰/۲ درصد، هویج فرنگی ۲۰/۸ درصد و شیرخشک ۲۶ درصد، کمترین افزایش قیمت را در تیرماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته داشتند.
قیمت گوشت گوسفند در تیرماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۳۶/۸ درصد، گوشت گاو یا گوساله ۵۱/۱ درصد، برنج خارجی درجه یک ۵۶/۵ درصد، ماهی قزل‌آلا ۵۸/۶ درصد، تخم‌مرغ شانه‌ای ۱۰۲/۶ درصد و مرغ ماشینی ۱۰۳/۷ درصد گران شده است.
همچنین در طول تیرماه نیز افزایش قیمت‌ها نسبت به ماه پیش از آن (خرداد ۱۴۰۱) قابل توجه است. بر اساس جزییات گزارش تورم که از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده در تیرماه امسال گوشت مرغ با افزایش ۲۶/۱ درصدی، رکورد گرانی را در میان کالاهای دیگر زده است. پس از آن، سس مایونز با افزایش قیمت ۲۴/۳ درصد و هویج فرنگی با افزایش قیمت ۲۱/۶ درصد قرار دارد.
بر همین اساس، کره پاستوریزه رشد ۱۴/۳ درصد، برنج ایرانی درجه یک ۱۰/۷ درصد، تخم‌مرغ شانه‌ای ۹/۵ درصد و گوشت گاو یا گوساله ۲/۶ درصد را در یک ماه تیر امسال تجربه کرده است.
این افزایش‌ها و تورم افسارگسیخته در حالیست که بررسی آمارهای حکومتی از درآمدهای دولت نشان می‌دهد قیمت نفت طی نخستین سال فعالیت دولت رئیسی حدوداً ۱/۵ برابر بیش از سال پیشتر از آن بوده و وضع درآمد دولت رئیسی به مراتب بهتر از وضعیت درآمدی کشور در آخرین سال فعالیت دولت روحانی بوده است.
گرانی‌ها حالا به حدی رسیده که حتی بسیاری از باورمندان به نذر غذا هم در دهه محرم اهم امسال نتوانستند بودجه‌ای برای خرید مواد غذایی و پخت نذری اختصاص دهند و پخت غذای نذری با کاهش چشمگیری روبرو بوده است.
پیش از این نیز مسعود رسولی دبیر انجمن صنعت بسته‌بندی گوشت و مواد پروتئینی از کاهش مصرف سرانه گوشت در ایران نسبت به سال گذشته خبر داده است.
مسعود رسولی گفته که مرکز آمار ایران سرانه مصرف گوشت قرمز در سال را ۴ کیلوگرم به ازای هر نفر اعلام کرده است. اما آنچه واقعیت دارد چیزی حدود ۳ کیلوگرم است که باید گفت این آمار برای هر جامعه‌ای نگران‌کننده است.
به گفته این فعال صنفی، نصف شدن سرانه مصرف گوشت فقط مختص سال ۱۴۰۱ نیست؛ در سه چهار سال اخیر، هر سال مردم ناچار شده‌اند مصرف گوشت قرمز خود را به خاطر افزایش سنگین قیمت‌ها نصف کنند.
رامین میرحسینی تولیدکننده و واردکننده برنج نیز درباره گرانی ۱۸۸/۴ درصدی برنج طی یک سال گذشته گفته که «دولت سیزدهم بر خلاف وعده ها، برنج را به طرز غیر قابل جبرانی وارد بحران قیمت و حتی مصرف کرده است تا جایی که رکورد کاهش مصرف در این دولت شکسته شد.»
به گفته رامین میرحسینی تولید برنج در کشور ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن و نیاز کشور ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن محاسبه می‌شود و کسری سالیانه برنج با احتساب ذخیره استراتژیک ۷۰۰ هزار تن است که باید از محل واردات تامین شود.
او افزوده که «طبق آمار وزارت بهداشت مصرف بهینه برنج در کشور در سال به حدود ۳۰ کیلوگرم می‌رسد. البته این سرانه در سال‌هایی که قیمت و میزان محصول شرایط مناسبی دارد به ۳۷ کیلوگرم می‌رسد که در معنا روزانه هر فرد ۱۱۱ گرم برنج مصرف می‌کند.»
رامین میرحسینی افزوده که «تقریباً حدود یکسال گذشته به دلیل گرانی این محصول مصرف برنج به یک سوم کاهش یافته است درواقع مصرف سرانه هر فرد در بهترین شرایط به ۱۲ کیلوگرم رسیده است. این خبر خوبی برای سلامت مردم و همچنین بازار برنج نیست. مردم بجای برنج از حبوبات، سیب زمینی و… تامین کند و شرایط بازار برنج علی‌رغم گرانی وارد رکود عمیق‌تری شده است.»
