اختلاف قدیمی میان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: ابعاد نظامی فعالیت‌های هسته‌ای

اتحادیه اروپا از جمهوری اسلامی و آمریکا خواسته «بسیار سریع» در مورد «متن نهایی توافق پیشنهادی» برای «احیای برجام» پاسخ دهند. پیتر استانو سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه در بروکسل به خبرنگاران گفته «دیگر فضایی برای مذاکره وجود ندارد.»

این در شرایطی است که مقامات آمریکایی موافقت خود را با اشاره به اینکه این همان پیشنهادات خودشان است که در ماه مارس ارائه داده‌اند، با بسته پیشنهادی اروپا اعلام کرده‌اند اما در تهران منابع نزدیک به شورای‌ عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، که گفته می‌شود تصمیم نهایی را در مورد «برجام» می‌گیرد، اعلام کردند که این بسته پیشنهادی را به عنوان «متن نهایی» قبول ندارند.

پیش‌بینی دیپلمات‌های غربی و مقامات اسرائیل این است که بازگشت جمهوری اسلامی به برجام بعید است. در ایران هم مقامات سخنانی می‌گویند که نشان می‌دهد «بسته پیشنهادی اروپا» چندان برای تهران رضایت‌بخش نیست.

محمدحسن آصفری از نماینده‌های «ولایتمدار» مجلس شورای اسلامی گفته «اگر طرف‌های مقابل اراده خود را در توافق نشان ندهند قطعاً مجلس گزینه‌های جدیدی روی میز خواهد گذاشت و اجازه نخواهد داد تا روند مذاکرات طولانی شود.»

گفتنی است در بسته پیشنهادی اروپا نه خبری از خارج شدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکاست و نه خبری از تضمین دولت بایدن برای عدم خروج مجدد آمریکا از توافق.

روزنامه دولتی «ایران» در گزارشی نوشت تأکید اروپایی‌ها روی «متن نهایی» سناریو برای مقصرنمایی جمهوری اسلامی است. این روزنامه به نقل از مقامات چین و روسیه نوشت «هنوز هیچ چیز نهایی نشده» اما میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات اتمی تأکید کرده است که این «متن نهایی» نتیجه تلاش مشترک تمام مشارکت‌کنندگان در یکسال گذشته اعم از روسیه و چین و غرب است و از اینکه نام روسیه در تنظیم این متن برده نمی‌شود ابراز دلخوری و گِله کرده بود.

رافائل گروسی در تهران: موضوعات خاص حل نشده و تا حل نشود توافق در کار نیست

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی که از موافقان معامله اتمی است به نظام توصیه کرده برای «احیای برجام» باید هرچه سریع‌تر اختلاف میان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر «مسائل مربوط به ابعاد نظامی فعالیت‌های اتمی» حل شود و این ابهامات «با نظارت بیشتر قابل رفع است.»

او هشدار داده «اگر همزمان با برجام مسائل پادمانی حل نشود به عنوان یک پرونده باز در مسیر اجرای برجام باقی خواهد ماند و اسرائیل از این پرونده باز برای تحت فشار قرار دادن هر بیشتر ایران و همسو کردن دیگر کشورها علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران استفاده می‌کند و این خود زمینه یک جنگ بی‌پایان را فراهم می‌کند.»

فلاحت‌پیشه همزمان تأکید می‌کند که اگر اسرائیل خرابکاری و اقدامات ایذایی علیه فعالیت‌های اتمی را ادامه دهد ایران نباید غایتی بر پیشرفت‌های هسته‌ای خود قائل باشد.

حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه «کیهان تهران» که به «تریبون بیت رهبری» مشهور است می‌نویسد این خواسته غربی‌ها که بازرسان آژانس باید از چند مرکز نظامی حساس بازدید کنند بر پایه‌ی ادعایی است که آژانس با استناد به «اوراقی که از رژیم صهیونیستی دریافت کرده است» بر آن اصرار می‌ورزد.

او با اشاره به اینکه «آژانس در بازرسی از مراکز هسته‌ای ایران با اسرائیل هماهنگ است» و «اسرائیل اطلاعات لازم برای چند خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای ایران را از بازرسان آژانس دریافت کرده»، به حامیان «احیای برجام» که اصرار به همکاری جمهوری اسلامی با آژانس برای دستیابی به توافق دارند می‌گوید «کلاه خود را قاضی کنید!» وی همچنین می‌افزاید اجازه بازرسی از مراکز نظامی حساس به معنای قرار دادن اسرار نظامی کشور در اختیار دشمن است و نباید اجازه چنین کاری را داد.

واقعیت این است که در مورد اینکه نظام در شرایطی فعلی که باید «بله» یا «نه» بگوید، چه باید بکند در بالاترین سطوح رژیم اختلاف وجود دارد و چنین اظهاراتی نیز بازتاب آشکار این اختلافات است.

«بحران‌سازی علیه امنیت اسرائیل»: راهکار نظام در مقابله با شکست مذاکرات اتمی یا پیام به اسرائیل: بیا ما را بزن!

فریدون عباسی‌ دوانی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی می‌گوید سیاست افزایش غنی‌سازی اورانیوم آنچنان نمی‌تواند بر روند مذاکرات و تغییر رفتار طرف مقابل اثرگذار باشد و باید به سمت تغییر مناسبات جدید جهانی حرکت کنیم!

او در توضیح اینکه چه اقدامی باید صورت گیرد گفته «ایران باید اقدامات و حضور منطقه‌ای خود را افزایش دهد و امنیت رژیم صهیونیستی نباید حفظ شود؛ درواقع حتما باید مرزهای اسرائیل ناامن باشد!»

عباسی‌ دوانی همچنین گفت «اگر بلندی‌های جولان و مناطق جنوبی لبنان از دست رژیم صهیونیستی آزاد شود و کرانه باختری مسلح‌تر شود و بتوانیم محاصره غزه را بشکنیم، می‌توانیم دست برتر را در منطقه داشته باشیم!»

پس از پایان دور آخر مذاکرات اتمی در وین اروپایی‌ها اعلام کردند اختلافات میان آژانس و جمهوری اسلامی به خودشان مربوط است. اصلی‌ترین مسئله عدم پاسخگویی جمهوری اسلامی در مورد آثار اورانیوم کشف شده با منشاء انسانی در سه سایت اعلام نشده در ایران است که جمهوری اسلامی اصرار به بسته شدن پرونده‌اش دارد اما آژانس و غربی‌ها تا کنون نپذیرفته‌اند.

پیش از آن محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی تهدید کرده بود دوربین‌ها به شرطی فعال و روشن می‌شود که همه موارد ادعایی و اتهامی علیه ایران کنار گذاشته شود.

جمهوری اسلامی ایران توافق اتمی را نیز مشروط به بسته شدن پرونده مسائل پادمانی مربوط به فعالیت‌های مشکوک اتمی کرده بود که غربی‌ها آن را نپذیرفته‌اند.

به گفته یکی از مقامات ارشد غربی، در صورتی که تهران توضیح قانع‌کننده در مورد منشاء آثار اورانیوم کشف شده بدهد، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند قطعنامه‌ای مبنی بر بسته شدن تحقیقات در مورد این موضوع تصویب کند.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشتر به مقامات تهران به صراحت اعلام کرده بود که تا موضوعات خاص حل نشود توافق در کار نیست.