شرط داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی برای اخذ گواهینامه رانندگی با موافقت ستاد کل نیروهای مسلح حذف شد.
اعلام این خبر روز دوشنبه ۱۸ مهر در جلسه محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح با علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی درباره نحوه اجرای بعضی مواد قانونی مرتبط با سربازان و مشمولان خدمت وظیفه عمومی اتخاذ شد.
تا پیش از اعلام این قانون در ایران، پسران برای دریافت گواهینامه رانندگی یا باید کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت سربازی می‌داشتند و یا در حین خدمت سربازی می‌بودند. بجز این موارد تنها آن دسته افراد می‌توانستند گواهینامه بگیرند که مشغول تحصیل دانشگاهی بودند.
گرچه بعضی از خبرگزاری‌ها حذف این قوانین را خبر خوش برای جوانان دانسته‌اند، اما این تصمیم ارتباطی با اینکه مسوولان سیاسی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران امتیازی برای جوانان قائل شده باشند یا آزادی‌های بیشتری در اختیار آنها قرار داده‌اند ندارد.
اصلاح این بند از قانون مربوط به بند (هـ) ماده ۵۴ قانون بیمه شخص ثالث است. در این بند قانونی که پیش از این اجرایی شدن‌اش از سوی نیروی انتظامی به دلیل مغایرت با سایر قوانین، مشروط به ابلاغ ستاد کل نیروهای مسلح شده بود یک دردسر بزرگ برای شهروندان و مجریان قانون ایجاد کرده بود.
بسیاری از نوجوانان و جوانان در ایران از سنین کم علاقمند به رانندگی هستند و دسترسی آنها به انواع و اقسام وسیله نقلیه افزایش پیدا کرده، اما به دلیل نگذراندن دورهی سربازی نمیتوانستند گواهینامه بگیرند و خود را بیمه کنند و با هر تصادفی به دلیل نداشتن این مدارک روانه زندان می‌شدند. به خصوص آنکه این رانندگان چون بیمه نداشتند، بعد از بروز تصادفات باید دیه پرداخت می‌کردند و چون مبالغ دیه بالا بود و توانایی پرداخت جبران خسارات از طرف آنها یا خانوادههاشان ممکن نبود، آمار این دست مجرمین به شدت افزایش پیدا کرده بود.
اما اجرای قانون جدید مخالفانی هم داشت. برداشته شدن شرط گذراندن خدمت سربازی و یا تعیین تکلیف آن برای اخذ بیمه و گواهینامه باعث میشد انبوهی از جوانان که به خاطر داشتن اجازه رانندگی قانونی روانه خدمت سربازی می‌شدند، حالا با قانون جدید الزامی برای رفتن به خدمت نظام وظیفه ندارند و به این ترتیب هم پادگان‌ها خالی می‌ماند، هم لشکری از غایبین و فراریها از سربازی ایجاد می‌شود.
یکی دیگر از محدودیت‌هایی که در گذشته برداشته شد و مشروط به دارا بودن کارت پایان خدمت بود «نقل و انتقالات اسناد رسمی» بود. یعنی اگر یک مرد کارت پایان خدمت نداشت، نمی‌توانست معاملات اسنادی انجام دهد و مثلاً ملک و زمین و اتومبیلی را به نام خود ثبت کند. این قانون سال ۱۳۹۰ برداشته شد.
برداشتن شرط داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی برای اخذ گواهینامه رانندگی آبان ماه سال ۱۳۹۵ در مجلس تصویب شد، اما اجرای آن با اختلافات زیادی در وزارت کشور، نیروهای مسلح و کمیسیون امنیت ملی مجلس روبرو بود و در نهایت تصمیم آن به عهدهی ستاد کل نیروهای مسلح گذاشته شد.
گرچه هنوز تصمیمات جلسه رییس ستاد کل نیروهای مسلح با رییس مجلس شورای اسلامی ابلاغ نشده، اما سردار کمالی رییس اداره سرمایه انسانی ستاد کل نیروهای مسلح گفته، این تصمیم طی روزهای آینده ابلاغ می‌شود و این یعنی آغاز اجرای این قانون در ایران.
آمار مشمولان غایب در ایران هر سال بیشتر و بیشتر می‌شود و تهدیدهایی مثل دستگیری مشمولان و فراریها، جریمههای ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومانی و اضافه خدمت هم بر این مسئله تاثیر نداشته است. طبق آمار مسوولان انتظامی، به طور کل ۴۰ درصد غایبین هرگز به خدمت سربازی نمیروند. این مسئله آنقدر دامنهدار شده که حتی ساختار خدمت اجباری را زیر سوال برده است و کارشناسان در ایران سالهاست بررسی می‌کنند علت فرار از سربازی چیست و چه راهکارهایی می‌شود برای آن در نظر گرفت.
در حال حاضر آمار مشمولان غایب به یک و نیم میلیون نفر رسیده است و هزاران نفر از آنها که کارت پایان خدمت و گواهینامه نداشتند، حالا می‌توانند صاحب گواهینامه و بیمه شخص ثالث شوند و این یعنی اضافه شدن به تعداد رانندگان در ایران و افزایش ترافیک، تلفات و سوانح جادهای.
بسیاری از این جوانان در سن ازدواج قرار می‌گیرند و چون کارت پایان خدمت نداشتند نمیتوانستند در اداره یا سازمانی استخدام شوند، و به همین دلیل به مسافرکشی و کار در آژانس‌ها رو میآوردند؛ بسیاری از آنها مجبورند برای امرار معاش اتومبیلی ارزان قیمت و بیکیفیت خریداری کنند و در جاده‌ها باربری و حمل و نقل کنند؛ بسیاری از آنها «پیک موتوری» میشوند.
در واقع با این قانون، آمار زندانی‌های مربوط به قوانین راهنمایی و رانندگی در مورد گواهینامه و بیمه شخص ثالث کاهش پیدا می‌کند و در مقابل آمار مرگ و میر و سوانح ناشی از تصادف افزایش می‌یابد.
آیا ناوگان ترافیک شهری و برون‌شهری در ایران تحمل افزایش حجمی عظیم از اتومبیل و رانندگان را دارد؟
از طرفی جوانب روحی و روانی قانون جدید را نیز باید سنجید. خدمت سربازی با تمام ایرادات و اشکالاتی که دارد، دست‌کم دورانی است که تجربه ثابت کرده در افزایش ثبات شخصیت جوانان تاثیر مثبت دارد. حالا هم پادگان‌ها بیشتر خالی مانده و هم جوانانی را داریم که فرصت چشیدن بخشی از سردی و گرمی روزگار در طول خدمت سربازی از آنها گرفته شده و با همان هیجانات دوران بلوغ، در جامعهای که شاخص‌هایی مثل خشونت و نزاع و پرخاشگری در آن رو به افزایش و شاخص‌هایی مثل صبوری و آرامش عمومی به سرعت رو به کاهش است، اجازه یافته یا برای ماجراجویی و خودنمایی و یا برای نان در آوردن و گذران زندگی، رانندگی کند.
