چهار میلیون و هشتصد هزار نفر در ایران هستند که مرکز آمار از آنها با عنوان «افراد با درآمد بدون کار» یاد میکند. تعداد این افراد با رشدی ۲٫۵ برابری طی ۱۱ سال اخیر از ۱٫۹ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۴٫۸ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده است.
هفته نامه «تجارت فردا» در گزارشی به این پدیده پرداخته و نوشته است «افراد دارای درآمد بدون کار» سومین گروه عمده جمعیت غیرفعالهای کشور هستند. تعداد این گروه از افراد از ۱٫۹ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۴٫۸ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته. این افزایش ۲٫۹ میلیون نفری نشان میدهد طی ۱۱ سال اخیر تعداد افراد دارای درآمد بدون کار ۲٫۵ برابر شده است. در واقع در دورهای که تعداد جمعیت غیرفعال کشور بیش از ۱۸ درصد افزایش داشته، بیشترین افزایش در زیرمجموعههای آن مربوط به گروه افراد بدون درآمد بوده است.
موضوع قابل توجه دیگر آن است که در آخرین کارنامه سالانه مشاهده میشود که برخلاف روند نزولی تعداد خانهدارها و محصلها، در گروه افراد دارای درآمد بدون کار، روند همچنان صعودی است. در سال ۱۳۹۴ تعداد این گروه ۴٫۷ میلیون نفر بوده که در سال ۱۳۹۵ رشد حدود یک درصدی داشته است.
به نظر میرسد هرچند همچنان خانهداری و تحصیل عمدهترین سهم را در بخش گروه جمعیت غیرفعال کشور دارند اما صعودیترین روند طی ۱۱ سال اخیر برای گروه افراد دارای درآمد بدون کار است. کسانی که به نظر میرسد بینیاز از انجام کار باشند.
شاید در میان غیرفعالهای با درآمد اولین قشری که به ذهن برسد، بازنشستگان باشند. گروهی که طی سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ افزایش قابل توجهی داشتند. بر اساس گزارش معاونت اقتصادی و برنامهریزی سازمان تامین اجتماعی تعداد مستمریبگیران بازنشسته سازمان تامین اجتماعی در سال گذشته ۱٫۵ میلیون نفر بوده است. این درحالیست که به گفته محمد تقی نوربخش، مدیرعامل فعلی سازمان تأمین اجتماعی تعداد بازنشستگان این سازمان در سال ۸۴ معادل ۱٫۱میلیون نفر بود. در واقع در ۱۱ سال اخیر همزمان با رشد ۳۶ درصدی تعداد بازنشستگان فقط سازمان تامین اجتماعی، سهم بازنشستهها در گروه غیرفعالهای با درآمد از ۵۸ درصد به ۳۱ درصد تقلیل یافته است. البته اگر تعداد بازنشستگان صندوق کشوری را هم به این جمع اضافه کنیم این سهم در سال ۹۵ به ۵۸ درصد میرسد.
به گفته محمود اسلامیان، مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در۲۱ مرداد ماه امسال تعداد بازنشستگان و مستمریبگیران این صندوق ۱٫۳ میلیون نفر بوده است که با احتساب این گروه و بازنشستگان ۱٫۵ میلیون نفری سازمان تامین اجتماعی میتوان گفت از ۴٫۸ میلیون نفر جمعیت غیرفعال دارای درآمد ۲٫۸ میلیون نفر از محل مستمری بازنشستگی (سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری) درآمدی دارند.
با این حساب میتوان گفت در ایران ۲ میلیون نفر هستند که نه بازنشسته هستند و نه کار میکنند اما درآمد ماهیانه دارند. گفتنی است در این گروه افراد تحت حمایت برخی سازمانها مانند کمیته امداد و بهزیستی قرار نمیگیرند و تاکید بر وجود گروههایی است که دارای درآمدهای پنهان، واسطهگری، دلالی، مشاغل غیررسمی و مانند آن هستند.
بهشت اسلامی یعنی همین. یاعلی ی ی ی ی!