در تاریخ ۲۷ دسامبر، شورای محافظه کاران انگلستان در امور خاورمیانه (CMEC) میزگردی با موضوع «آینده توافق هسته‌ای ایران» در محل پارلمان انگلستان (مجلس عوام) برگزار کرد. سخنرانان این میزگرد کان کوگلین، کارشناس دفاعی روزنامه تلگراف و روزنامه‌نگار حوزه روابط خارجی و نازنین انصاری، مدیرمسوول کیهان لندن بودند. مدیریت این نشست به عهده ریچارد بیکن، رییس «گروه ایران» در پارلمان بریتانیا بود.
شورای خاورمیانه حزب محافظه‌کار CMEC در سال ۱۹۸۰ با هدف اطلاع‌رسانی به نمایندگان پارلمان و بررسی مسائل پیچیده خاورمیانه با بهرهگیری از بحث و تبادل نظر با کارشناسان برجسته تاسیس شد.
متن سخنرانی نازنین انصاری، مدیر مسوول کیهان لندن، را در ادامه می‌خوانید.
از شورای محافظه کاران انگلستان در امور خاورمیانه (CMEC) برای این دعوت جهت شرکت در این میزگرد سپاسگزارم.
محور سخنرانی من وضعیت داخلی ایران و بازتاب آن در برجام است.
برجام زمانی شکل گرفت که تحریم‌ها علیه ایران اقتصاد کشور را فلج کرده بود. در سال ۲۰۱۳ اقتصاد ایران رشد منفی ۶٫۸ درصدی داشت، در حالی که روسیه و چین بازار خود را به بهای از دست رفتن بازار کشورهای اروپایی و آمریکا در ایران گسترش داده بودند.
مذاکرات بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی طی دوره دوم ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش و محمود احمدی‌نژاد با جدیت پیگیری می‌شد. حل و فصل مسئله هسته‌ای یک نقطه کانونی برای هر دو دولت پرزیدنت اوباما و همچنین روحانی بود که با وعده‌ی لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و پیوستن کامل به نظام مالی جهانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ در ایران پیروز شد.
برجام خبر از موقعیت برد- برد برای جمهوری اسلامی و جامعه بین‌المللی و همچنین مردم ایران می‌داد.
ضمناً باید توجه داشته باشیم که بحث عمومی دربارهی انرژی هسته‌ای از سال ۲۰۰۵ در ایران ممنوع شده بود. پس از انتشار برجام بود که برای جلب حمایت اصول‌گرایان، نظام تا حدی بحث و گفتگو در مورد برنامه اتمی را مجاز دانست. با این همه مجاز نبود بسیاری از پرسش‌ها در رسانه‌های همگانی از جمله دربارهی هزینه‌ها و فایده اقتصادی و محیط زیستی برنامه هسته‌ای مطرح شوند؛ پرسش‌هایی مانند:
- آیا داشتن ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای جزو شاخص‌های توسعه پایدار است؟
- هزینه ساخت هر نیروگاه هسته‌ای چقدر است؟
- هزینه آن در مقایسه با دیگر انواع انرژی چقدر است؟
- هزینه فرصت در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران کدام است؟
- دستاوردهای برنامه هسته‌ای ایران چیست؟
- تا چه حد استفاده از انرژی هسته‌ای در ایران توجیه زیست محیطی دارد؟
- آیا بلایای طبیعی مانند چرنوبیل و فوکوشیما نیروگاه‌های هسته‌ای ایران را که کشوری زلزله‌خیز است، تهدید می‌کند؟
بدین ترتیب، آیا توجه و دغدغه مردم عادی ایران حق داشتن انرژی هسته‌ای بوده است؟ نه!
آیا آنها به دنبال شرایط اقتصادی بهتر بوده‌اند؟ بله!
آیا آنها امیدوار بوده‌اند که ایران به نظام بین‌المللی بپیوندند؟ بله!
بر این اساس بود که اکثر ایرانیان امضای برجام را جشن گرفتند.
در کل، نزاع بین دو دیدگاه کاملاً متقابل در بین استراتراژیست‌ها و تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی وضعیت برجام را ناپایدار کرده است. برای یک دسته ،ایران نمادی از نوعی انقلابی اسلامی در مقیاس جهانی است؛ در حالی که برای دسته دیگر ایران کشوری است که نیازمند توسعه‌ی پایدار است.
ولی آیا ایران یک آرمان است یا یک کشور واقعی؟! از این رو جمهوری اسلامی ایران از درون در گرداب بحران موجودیت دست و پا می‌زند که نشانه‌ی مثبتی برای آینده‌ی برجام نیست.
بگذارید به دو مسئله‌ای که این چالش‌ها را نمایان می‌کند نگاهی بیاندازیم: یکی ماجرای نازنین زاغری- رتکلیف، و دیگری زمینلرزهی اخیر در شمال غربی ایران؛ زلزله‌ای که از زمینلرزهی سه ماه پیش که در مکزیکوسیتی خسارات فراوان به بار آورد، مرگبارتر بود.
نازنین زاغری- رتکلیف
نازنین را عوامل اطلاعات سپاه پاسداران دستگیر کردند. اتهامات و محاکمه ناعادلانه و محکومیت و صدور حکم غیرانسانی علیه وی و عدم دسترسی او به درمان پزشکی مناسب، نشان‌‌دهنده‌‌ی کمبودهای سیستماتیک نظام سیاسی و قضایی جمهوری اسلامی است.
این مسئله همچنین نشانگر این است که دولت به چه میزان روزنامه‌نگاری را جرم می‌داند. ماه گذشته دولت ایران در مورد بسیاری از روزنامه‌نگاران شاغل در بی‌بی‌سی فارسی که در لندن کار می‌کنند، تحقیق و تفحص را آغاز کرد. قوه قضاییه با اتهام توطئه علیه امنیت ملی ایران، دارایی‌های بیش از ۱۵۰نفر از آنها را بلوکه کرد.
نازنین از جمله شهروندان دوتابعیتی بریتانیا است. طبق آمار سرشماری سال ۲۰۱۱ میلادی ۴۲.۴۹۴ شهروند ایرانی متولد شده در بریتانیا سکونت داشتند. این آمار در سال ۲۰۱۵ به ۸۶.۰۰۰ نفر رسید. طبق برآوردهای اخیر هم اکنون ۱۵۰.۰۰۰ نفر ایرانی در بریتانیا زندگی می‌کنند.
طبق گزارش اخیر رویترز، اطلاعات سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ۳۰ نفر از این افراد دوتابعیتی را به جرم جاسوسی دستگیر کرده که ۱۹ نفر از آنان تابعیت کشورهای مختلف اروپا را دارند. خانواده‌ها و وکلای این بازداشت‌شدگان بر این باورند که سپاه از آنان به عنوان وسیله‌ای برای معامله استفاده می‌کند.
در میان این بازداشت‌شدگان افرادی هستند که در گذشته با دولت ایران کار می‌کردند یا از طریق دولت و نهادهای رسمی برای مشاوره یا شرکت در کنفرانس‌های مختلف دعوت شدهاند. یکی از افراد مشهور بازداشت شده و محکوم به اعدام، شهروند سوئدی- ایرانی به نام احمدرضا جلالی است که کارشناس پزشکی و مدیریت بحران در دانشگاه پیدمونت شرقی و نیز دانشگاه بروکسل در شهر نووارا ایتالیا است. وی زمانی دستگیر شد که از طرف دانشگاه تهران به طور رسمی برای شرکت در کنفرانس پزشکی اورژانسی و بحرانی دعوت شده بود. تخصص احمدرضا جلالی تخصصی است که در ایران بسیار مورد نیاز است از آنجا که این کشور روی گسل های خطرناک زلزله قرار دارد.
تاکنون به نظر میرسد دولت روحانی نه اشتیاق و آمادگی و نه توان رودرویی با اطلاعات سپاه پاسداران برای آزادی این افراد را دارد.
زلزله کرمانشاه ۱۲ نوامبر
زمین‌لرزه کرمانشاه که با قدرت ۷.۳ ریشتر در روز ۱۲ نوامبر اتفاق افتاد حتی در ترکیه، اسراییل، لبنان و پاکستان نیز احساس شد. دست کم ۳۰ هزار خانه در ایران آسیب دیدهاند و روستاهای زیادی کاملاً تخریب شدهاند.
بیشترین آسیب به خانههای پروژه «مسکن مهر» وارد شده، پروژهای که ساخت آن در دولت احمدی نژاد آغاز شد و امروز به علت فساد مالی و نیز زیرساخت ضعیف و پر از اشکال در مظان اتهام قرار دارد. فایننشال تایمز این زلزله را سنگ محکمی برای سنجش کارآمدی و تواناییهای دولت ایران دانست و آقای روحانی در این آزمون امتیاز منفی گرفت. حتی رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز به عملکرد دولت ایراد گرفت.
بسیاری از ایرانیان داخل و یا خارج از کشور میلیونها دلار کمک خیریه برای کمک به زلزله‌زدگان جمعآوری کردند. سعید لیلاز تحلیلگر اصلاح‌طلب در گفتگو با فایننشال تایمز گفت: «این میزان از کمک های خیریه برای زلزله‌زدگان نشان میدهد مردم تا چه حد از فساد دولتی فراگیر و ناکارآمدی دستگاه‌های ذیربط خشمگین هستند.» او گفت مردم حاضر نیستند حتی یک لیتر آب معدنی به دستگاه‌های دولتی بسپارند.
این در حالیست که هفته گذشته فرمانده سپاه اعلام کرد که ایران برای بازسازی سوریه آمادگی دارد و گفت حزبالله باید حتما در برابر دشمن لبنان یعنی اسرائیل مسلح شود و این موضوعی نیست که قابل بحث باشد.
امروز در ایران ، آن دسته‌ای که ایران را وسیله‌ای برای گسترش نفوذ انقلابی خود در سطح جهانی می‌داند نیروی محرکه غالب در کشور است. اما خواهیم دید تا کی اقدامات این نیرو ادامه خواهد داشت.
آیا در سال‌های پیش رو ما از مذاکرات پشت پرده‌ای آگاه خواهیم شد که بعید نیست همین امروز در جریان باشد؟ من از این موضوع متعجب نخواهم شد.
*منبع: کیهان لندن (متن انگلیسی سخنرانی)
*ترجمه از کیهان لندن
