Page 12 - (کیهان لندن - سال چهل و یکم ـ شماره ۵۲۲ (دوره جديد

‫صفحه ‪ 1 2‬شماره ‪۱۹۸۸‬‬
‫جمعه ‪ ۳‬تا پنجشنبه ‪ ۹‬مرداد ‪14۰۴‬خورشیدی‬

‫گوشه ای‬ ‫بازنشر‬ ‫دانشگاه صنعتی آریامهر چگونه تاسیس شد؟‬
‫از خاطرات‬
‫دکتر محمد علی‬ ‫گفتگوی شاه و دانشجویان در سرمیز ناهار‬
‫مجتهدی‬
‫از شاه و شهبانو که برای گشایش دانشگاه آمده بودند دعوت کردیم در سلف سرویس» با‬
‫(‪)۴‬‬ ‫دانشجویان غذا بخورند و این دعوت پذیرفته شد‬

‫ویراستار‪ :‬حبیب الله‬ ‫(تاریخ نشر در کیهان لندن‪ :‬فروردین تا خرداد ماه ‪ - ۱۳۸۰‬از شماره ‪ ۸۵۲‬تا شماره ‪)۸۵۷‬‬
‫لاجوردی | ناشر کتابفروشی‬

‫ایران ‪ -‬مریلند‬

‫دیگر دکتر مجتهدی از این قرار بود‬ ‫و کارآمد و سازندگان ایران در دوران رشد و توسعه درآمدند‪.‬‬ ‫نام دکتر مجتهدی با نام دبیرستان البرز چنان آمیخته‬
‫مدیر کل اداری و آموزشی وزارت فرهنگ (‪)۱۳۲۵ - )۲۶‬‬ ‫محمد علی مجتهدی در مهرماه سال ‪ ۱۲۸۷‬سپتامبر ‪۱۹۰۸‬‬ ‫است که هرچند مجتهدی استاد دانشکده فنی بود و بعدها‬
‫رئیس دانشگاه شیراز (‪ ) ۱۳۴۰ )۴۱‬ریاست دانشکده پلی‬ ‫) در لاهیجان به دنیا آمد و در تیرماه ‪ ۱۳۷۶‬ژوئیه ‪ ) ۱۹۹۷‬در‬ ‫مقامات دیگری از جمله ریاست دانشگاه شیراز و دانشکده‬
‫تکنیک تهران ‪ ) ۱۳۴۱ - ۴۴‬پایه گذار و رئیس دانشگاه‬ ‫پلی تکنیک تهران و دانشکده صنعتی آریامهر و دانشگاه‬
‫صنعتی آریامهر (‪ )۱۳۴۴ - )۴۶‬رئیس دانشگاه ملی (‪)۱۳۴۶‬‬ ‫شهر نیس ‪ -‬جنوب فرانسه ‪-‬درگذشت‪.‬‬ ‫ملی را عهده دار شد شهرتش همواره همان دکتر مجتهدی‬
‫خاطرات دکتر مجتهدی را طرح تاریخ شفاهی ایران ‪ -‬مرکز‬ ‫او در تهران و سپس در فرانسه تحصیل کرد در مهرماه‬ ‫البرز باقی ماند‪.‬بعد از دکتر جردن پایه گذار آمریکایی کالج‬
‫مطالعات خاور میانه دانشگاه هاروارد ضبط و اخیرا بوسیله‬ ‫‪ ۱۳۱۷‬به اتفاق همسر فرانسوی خود به ایران بازگشت و‬ ‫البرز هرگز کسی به اندازه دکتر مجتهدی عاشقانه برای اداره‬
‫تدریس ریاضی را در دانشکده علوم و دانشسرای عالی آغاز‬ ‫و پیشرفت این مدرسه نمونه ایران کار نکرده است‪ .‬دکتر‬
‫کتابفروشی ایران در مریلند ‪-‬واشنگتن انتشار داده است‪.‬‬ ‫کرد از مهر ماه ‪ ۱۳۲۰‬به دانشکده فنی دانشگاه تهران منتقل‬ ‫مجتهدی در دوران طولانی اداره دبیرستان البرز توانست یک‬
‫از این خاطرات بخشی را که به داستان شنیدنی تاسیس‬ ‫گشت و همزمان مسئولیت شبانه روزی دبیرستان البرز را بر‬ ‫مکتب تربیتی در حوزه مدیریت خود به وجود آورد و کسانی‬
‫دانشگاه صنعتی آریامهر اختصاص دارد برای مطالعه شما‬ ‫عهده گرفت‪ .‬سه سال بعد به ریاست دبیرستان البرز منصوب‬ ‫که در این مکتب پرورش یافتند اکثرا در شماره مردان موفق‬
‫شد و به مدت ‪ ۳۴‬سال در این سمت خدمت کرد مشاغل‬
‫برگزیده ایم که در چند شماره خواهید خواند‪.‬‬

‫میکردم چون کسی سروقت من نمی آمد‪ .‬بعد هم اوراق را‬ ‫اینها وقتی که ساعت شش بر می گشتند‪ .‬باید شامشان را‬ ‫آمدیم سرنظام وظیفه فکر کردم که اینها اگر مثل من‬
‫به محصلین می دادم و به آنها می گفتم که نگاه کنید‪ .‬اگر‬ ‫تهیه کنند یا صبحانه شان را بخرند‪ .‬اتاقشان را تمیز کنند چه‬ ‫گرفتار بشوند ممکن است جامه دان شان را جمع کنند و‬
‫برگردند‪ .‬حالا من پوست کلفت بودم جامه دانم را جمع‬
‫من اشتباه کردم‪ .‬هر چند نمره ای‬ ‫موقع به درسشان برسند؟‬ ‫نکردم و برنگشتم یک روز شرفیاب شدم و جریان ما وقع‬
‫که اشتباه کردم شما بیائید ثابت کنید‪ .‬من دو برابر به شما‬ ‫همه استادها آخر سال امتحان می کردند‪ .‬من نه روز اول‬ ‫رفتن به اهواز و زندانی شدن در ایستگاه راه آهن و مامور‬
‫می دهم‪ .‬اما اگر آمدید اعتراض کردید که مثلا دو نمره من‬ ‫مهر می رفتم سرکلاس و می گفتم که من هر ماه چهار‬ ‫درختکاری شدن را گفتم و حتی گفتم درختها را سربازها می‬
‫اشتباه کردم و ثابت شد که شما اشتباه میکنید‪ .‬آن دو نمره‬ ‫مسأله به شما می دهم که حل کنید‪ .‬من اوراق را تصحیح‬ ‫دزدیدند و در زمین شوره زار که یک هفته هم دوام نمی‬
‫را من از نمره تان کم میکنم البته من هیچ وقت کم نکردم‬ ‫می کنم قبل از دومین امتحان می آورم و می دهم به دست‬
‫ولی این حرف را می زدم از لحاظ این که بیخودی نیایند‬ ‫شما و دومی را تصحیح میکنم قبل از سومین ‪ .‬تا آخرین‬ ‫کرد می کاشتند‪.‬‬
‫ماه امتحانات من هم اولی ضریبش یک خواهد بود‪ .‬دومی‬ ‫همه اینها را به عرض اعلیحضرت رساندم‪ .‬گفتم می‬
‫مزاحم بشوند!‬ ‫ضریبش دو ‪ ،‬سومی ضریبش سه‪ ،‬چهارمی ضریبش چهار‪.‬‬ ‫توانستند از لحاظ « ماتماتیک(‪»)mathematique‬‬
‫به این طریق آنها که فرصت نداشتند درس مرا درست‬ ‫[ریاضیات] ‪،‬مکانیک تیرانداری‪ ،‬بالستیک که در توپخانه و‬
‫مطالعه بکنند و تمرین بکنند‪ .‬در عرض این پنج تا شش ماه‬ ‫چون هر چه جلو می رفتم امتحانات مشکلتر میشد‪.‬‬ ‫جدول تیر بسیار مهم است از وجود من استفاده کنند ولی‬
‫تا فروردین ‪ -‬بیست مساله با من حل کرده بودند‪ .‬همین‬ ‫پنجمی ضریبش پنج و سپس معدل میگیرم این را میدهم‬ ‫نکردند‪ .‬مرا مامور یک کاری کرده بودند که امروز هم چیزی‬
‫کافی بود برای این که مطالب را درک بکنند‪ .‬این روش کار‬ ‫از آن بلد نیستم‪ .‬اما اعلیحضرت میخواهند اینهایی که من‬
‫من بود‪ .‬اوراق را که عرض کردم در دبیرستان البرز تصحیح‬ ‫به جای نمره امتحان آخر سال به دانشکده‪.‬‬
‫می کردم مطلب کجا بود؟ حل خبر دادند شاه می خواهد از‬ ‫البته این گرفتاریش ششصد برگ هر ماه تصحیح کردن‬ ‫آوردم این هفتاد نفری که آوردم ‪ -‬همین طوری بشوند؟‬
‫بود‪ .‬این اوراق را روزهای جمعه در دبیرستان البرز تصحیح‬ ‫ایشان با صدای خیلی قوی گفتند‪ .‬ابدا» گفتم چه امر می‬
‫دانشگاه دیدن کند‪.‬‬ ‫فرمائید قربان؟» گفت‪« :‬اینها تابستان سالی یک ماه نظام‬
‫م‪.‬م ‪:‬بله روزهای جمعه که اتاقم بودم تلفن صدا میکرد‬
‫که اعلیحضرت همین الان می آید به دانشگاه بعد هم یک‬ ‫وظیفه شان را انجام بدهند‪.‬‬
‫جیپ می آمد‪ .‬دو تا افسر در آن بودند‪ .‬بنده را وسطشان‬ ‫همان دقیقه دستور داد که استادهای دانشگاه آریامهر‬
‫سوار می کردند – یعنی مرا جلب می کردند‪ .‬می رفتم آنجا‪.‬‬ ‫تابستانها نظام وظیفه شان را انجام می دهند‪ .‬مزاحمشان‬
‫با وجود این ساعت ده روز ‪ ۱۱‬آبان سال ‪ ۲ ۱۳۴۵‬نوامبر‬ ‫نشوید‪ .‬این قانون عمومیت پیدا کرد حتی در شهرداری‬
‫‪ ] ۱۹۶۶‬به عنوان افتتاح دانشگاه با وزیر دربار و با رؤسای‬ ‫افتضاح به جایی رسید که شهردار هم سپور را با همین‬
‫مجلس سنا و مجلس شورای ملی و عده ای آمدند برای این‬
‫که دانشگاه را ویزیت کنند‪ .‬همه جا را ویزیت کردند و‬ ‫خاصیت استخدام کرد که بعد لغو شد‪.‬‬
‫ظهر شد‪ .‬من زیر گوش اعلیحضرت گفتم که اگر اعلیحضرت‬ ‫دانشگاه آریامهر از سال اولش چاپخانه داشت کتابها و‬
‫اجازه بفرمایند ناهار با محصلین صرف بفرمائید‪ .‬خیلی به جا‬ ‫جزوه های مورد لزوم را در آن چاپخانه چاپ می کردند و‬
‫خواهد بود‪ .‬ایشان قبول کردند گفتند فلانی فکر خوبی است‬
‫و به ایادی یک چیزی گفتند زیر گوشش لابد دوا خواستند‪.‬‬ ‫در اختیار دانشجویان می گذاشتند‪.‬‬
‫من هم دستور دادم یک میزی تهیه کنند تا شاه با ملکه و‬ ‫روزهای جمعه ای که داشتند ساختمان میکردند‪ .‬گاهی از‬
‫مادر شهبانو روی آن میز جدا بنشینند‪ .‬دستور داده بودم که‬ ‫اوقات از دربار به من تلفن میکردند که اعلیحضرت همین‬
‫مهمانهایی که به دانشگاه می آمدند هر دو دانشجوئی یکی‬
‫از این مهمانها را بین خودشان بنشانند چون ششصد نفر‬ ‫حالا می آید به دانشگاه آریامهر‪.‬‬
‫دانشجو بودند سیصد نفر را بین خودشان می نشاندند‪ .‬این‬ ‫این را نگفتم در دانشکده فنی که درس می دادم ششصد‬
‫طریقه ای بود که در شبانه روزی دبیرستان البرز ما میکردیم‬ ‫نفر شاگرد داشتم چون به دانشجویان رشته برق و مکانیک‬
‫هر وقت مهمان داشتیم مهمانان بین محصلین که می رفتند‬ ‫سال دوم درس می دادم درس من هم مشکل بود‪ .‬آنالیز بود‪.‬‬
‫چون خودم شهرستانی بودم می دانستم این محصلین برای‬
‫هر چه دلشان میخواست می پرسیدند‪ .‬در صورتی‬ ‫این که ساعت هشت در دانشکده باشند اولا ساعت هفت‬
‫مجبور هستند از اتاقی که کرایه کرده اند بیایند و به علاوه‬
‫تا ساعت شش بعد از ظهر در دانشکده فنی هستند‪ .‬خوب‬