بیژن فرهودی – در حالی که ایران و قدرت‌های بزرگ آماده دور دیگری از مذاکرات هسته‌ای در اروپا می‌شوند یکی از یاران آمریکا در این گفتگوها یعنی آلمان در برابر نامه هشدارآمیز ۴۷ سناتور آمریکایی به زمامداران جمهوری اسلامی موضع گیری کرده است.
در این نامه هشدار داده شده است که اگر توافق احتمالی هسته‌ای ایران با جامعه جهانی به تصویب کنگره آمریکا نرسد رییس جمهوری آینده ایالات متحده می‌تواند با یک چرخش قلم آن را لغو کند یا کنگره می‌تواند مفاد آن را تغییر دهد.
فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان گفت نامه سناتورهای جمهوری‌خواه موجب بی اعتمادی مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌شود و این برای پیشبرد مذاکرات و به نتیجه رساندن آن مفید نیست.
اشتاین مایر که در مرکز مطالعات بین‌المللی استراتژیک در واشنگتن سخن می‌گفت اظهار داشت این مسئله کوچک و کم اهمیتی نیست و هشدار داد که این نامه می‌تواند موقعیت ۱+۵ در مذاکرات را به خطر اندازد. به گفته وی، مذاکرات به اندازه کافی دشوار هست و ما به دردسر بیشتر نیاز نداریم.
اشتاین مایر گفت: این تنها یک مسئله مربوط به سیاست داخلی آمریکا نیست و بر مذاکراتی که در ژنو انجام می‌دهیم تاثیر می‌گذارد. آن هم در شرایطی که بی اعتمادی در حال افزایش است.
اشتاین مایر افزود: در گذشته تاکید روی این موضوع بوده که چگونه می‌توان به طرف ایرانی اعتماد کرد که به تعهداتش عمل کند. اکنون با این نامه مسئله اعتماد در رابطه با آمریکا مطرح شده و طرف ایرانی را به این پرسش وا می‌دارد که آنها چگونه می‌توانند به آمریکا اعتماد کنند.
انتقاد وزیر خارجه آلمان از نامه ۴۷ سناتور آمریکایی که کارشناسان آن را اقدامی بی سابقه و در حکم دخالت قوه مقننه در اجرای سیاست خارجی می‌دانند بلافاصله واکنش تند دو تن از سناتورهای جمهوری‌خواه را به همراه داشت.
سناتور جان مک کین که از منتقدین سرسخت جمهوری اسلامی است اشتاین مایر را متعلق به مدرسه دیپلماسی نویل چمبرلن خواند. اشاره مک کین به چمبرلن نخست‌وزیر وقت بریتانیا بود که به خاطر کوتاهی در به چالش کشیدن آلمان نازی در سال‌های دهه ۳۰ میلادی و در نتیجه فراهم ساختن زمینه آغاز جنگ جهانی دوم مورد سرزنش قرار گرفته بود .
سناتور مک کین که ریاست کمیته نیروهای مسلح در سنای امریکا را بر عهده دارد گفت: وزیر خارجه آلمان همان فردی است که به نمایندگی از سوی دولت‌اش حاضر نیست هیچ محدودیتی برای جلوگیری از رفتار ولادیمیر پوتین که هم اکنون در حال کشتار مردم اوکراین است قائل شود و گفته‌های او اعتباری ندارد.
سناتور لیندسی گراهامِ جمهوری‌خواه از ایالت کارولینای جنوبی نیز اظهار داشت این گفته اشتاین مایر که نامه سناتورها به ایران کمک می‌کند مسخره‌ترین نظریست که تا به حال شنیده است. سناتور گراهام ۱+۵ را گروهی ضعیف توصیف کرد که در برابر بی‌رحم‌ترین رژیم جهان مانند ماموران پلیس بی کفایت در فیلم‌های صامت دهه ۲۰ میلادی عمل می‌کنند.
اما یکی از امضاکنندگان نامه سرگشاده به جمهوری اسلامی، سناتور ران جانسون از ایالت ویسکانسین، ضمن دفاع از این نامه گفت که شاید بهتر بود به جای مخاطب قرار دادن رهبران جمهوری اسلامی این نامه بدون نام بردن از هیچ مخاطب خاصی نوشته می‌شد. سناتور پت رابرتس از ایالت کانزاس نیز نظر مشابهی ابراز داشت اما گفت که فکر می‌کند پیام نامه مهم‌تر از عنوان شخصی است که نامه برای او نوشته شده است.
جمهوری‌خواهان معتقدند که باید برای شنیده شدن مواضع آنها دست به اقدامات فوق‌العاده از قبیل ارسال چنین نامه‌ای به رهبران ایران می‌زدند چون بیم از آن دارند که اوباما موضعی بسیار نرم در برابر رژیم ایران در پیش گرفته باشد. اما این اقدام چندان هم خالی از دردسر برای بعضی از سناتورها نبوده و برخی از آنها با انتقاد روزنامه‌های محلی ایالت‌های خود روبرو شده‌اند.
برای نمونه در اوهایو روزنامه پلین دیلر که در سال ۲۰۱۰ از کمپین انتخاباتی سناتور راب پورتمن حمایت کرد در سرمقاله خود او را به باد انتقاد گرفت و نوشت: ابعاد این تصمیم شرم‌آور نشان‌دهنده درجه و میزان سیاست‌بازی‌های حزبی است که منطق در مورد سیاست خارجی را قورت داده است.
پرزیدنت اوباما که در همان روز انتشار متن نامه، سناتورها را به داشتن هدفی مشترک با تندروهای مخالف توافق هسته‌ای در تهران متهم کرد روز جمعه نیز یک بار دیگر امضاکنندگان نامه به رهبر جمهوری اسلامی را به باد انتقاد گرفت. وی این بار گفت که به خاطر این سناتورها احساس شرمندگی می‌کند و افزود: اقدام آنها در ارسال نامه به رهبران ایران و گفتن اینکه با رئیس جمهور ما معامله نکنید زیرا نمی‌توانید به پایبندی وی به توافق‌نامه اعتماد کنید امری «بی‌سابقه» است. البته رییس جمهوری امریکا در حالی اعضای حزب جمهوری‌خواه را به خاطر ارسال نامه به رهبر یک کشور دشمن آمریکا سرزنش می‌کند که خود از سال ۲۰۰۹ تا کنون حداقل ۳ نامه خطاب به آیت‌الله خامنه ای در رابطه با مذاکرات هسته‌ای و تمایل آمریکا به حل اختلافات‌اش با ایران فرستاده است.
در همین حال در تهران نیز شخصی که مخاطب اصلی ۴۷ سناتور امریکایی است به این نامه واکنش نشان داده است. علی خامنه‌ای، ولی فقیه گفت: این نامه «نشانه فروپاشی اخلاق سیاسی در نظام آمریکاست» چرا که «دولت‌ها طبق مقررات بین‌المللی به تعهدات خود پایبند باید بمانند و با تغییر دولت در کشور‌ها نقض تعهد نمی‌کنند». بخش دوم گفته ولی فقیه این تعبیر و تفسیر را به همراه داشته که رهبر جمهوری اسلامی به طور تلویحی از توافق با آمریکا حمایت کرده و از هم اکنون تاکید می‌کند که اگر توافقی حاصل شود، جمهوری اسلامی به آن متعهد خواهد بود و به همین دلیل باید از سوی نه تنها دولت اوباما بلکه دولت‌های بعدی امریکا نیز محترم شمرده شود.
اما جمهوری‌خواهان به این نامه اکتفا نکردند و روز جمعه یکی از رهبران آنها نامه هشداردهنده‌ای نیز به پرزیدنت اوباما فرستاد. در این نامه سناتور باب کورکر هشدار داد که هر گونه اقدام توسط دولت کنونی آمریکا برای دور زدن کنگره و مراجعه مستقیم به شورای امنیت جهت لغو تحریم‌های ایران در صورت حصول توافق نهایی، اهانت مستقیم علیه مردم آمریکا تلقی می‌شود. نامه کورکر در حالی به کاخ سفید فرستاده شد که برخی گزارش‌ها حکایت از قصد ۶ قدرت بزرگ برای تهیه قطع‌نامه‌ای در شورای امنیت به منظور لغو تحریم‌ها در صورت توافق نهایی بین رژیم ایران و کشورهای ۱+۵ دارد. در این حال وزارت امورخارجه آمریکا برای رفع نگرانی جمهوری‌خواهان اطمینان داد که هر گونه اقدام برای لغو تحریم‌ها در شورای امنیت گزینه‌های آمریکا را در صورت لزوم برای اقدام علیه تهران در آینده محدود نخواهد ساخت.
به گفته جن ساکی سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا شورای امنیت هیچ گونه تعهدات الزام‌آور تازه‌ای برای امریکا به وجود نخواهد آورد که انعطاف‌پذیری ما را به هر شکل در آینده برای مقابله با عدم پیروی ایران از قرارداد نهایی محدود سازد.
وزیران خارجه ایران و آمریکا در تلاش برای دستیابی به توافق نهایی قرار است از یک‌شنبه این هفته مذاکرات خود را در لوزان سوییس از سر بگیرند. جان کری وزیر خارجه امریکا روز شنبه در مصر گفت که هنوز شکاف‌های مهمی میان طرفین وجود دارد.
کی از این شکاف‌ها ظاهرا اصرار ایران برای لغو همه تحریم‌ها به عنوان شرطی برای امضای توافق نهایی است. دو طرف باید تا حداکثر ۳۱ مارس در مورد چارچوب سیاسی یک قرارداد نهایی به توافق برسند و جزییات فنی این قرارداد نیز باید تا پایان ماه ژوئن نهایی شود. اما رویترز به نقل از یک دیپلمات اروپایی گزارش داده است که دستیابی به توافق سیاسی تا پایان ماه مارس بسیار دشوار خواهد بود .
