بعد از گذشته سه سال از سرقت تزئینات دروازه تاریخی مدرسه سپهسالار تهران، حالا خود دروازه از جا کنده شده، مسئولان میراث فرهنگی تهران می‌گویند که در دست مرمت است.
سه سال پیش بود که تزئینات برنزی دروازه مدرسه – مسجد سپهسالار تهران باوجود متولیان نگهداری‌اش به سرقت رفت و نه تنها هیچ مسئولی آن را رسانه‌ای نکرد، بلکه این یک وبسایت گردشگری بود که خبر سرقت را منتشر کرد.
دروازه دو لنگه این بنای تاریخی چدنی و سرمه‌ای رنگ است که با اشکال مشبک و مارپیچ برنزی ویژه‌ای تزئین شده و تنها نمونه مشابه آن دروازه باغ ملی است.
در خبرهای اولیه سرقت این دروازه گفته شد که سارق توسط نیروی انتظامی دستگیر شده ولی تا کنون گزارشی از جزئیات این سرقت و عاقبت آن منتشر نشده است.
ولی حالا وبسایت شبکه آفتاب نوشته که خود دروازه مسجد سپهسالار کنده شده و یک در با رنگ بنفش جایش را گرفته است.
متولیان مسجد سپهسالار گفته‌اند که دروازه را سازمان میراث فرهنگی برای مرمّت برده و توضیح دیگری به آنها نداده است.
مسئول روابط عمومی استان تهران که خودشان نیز از انتقال این دروازه بی‌خبر بوده‌اند، پس از پیگیری به رسانه‌ها اعلام کردند که مرمت این دروزاه براساس تفاهم‌نامه‌ای در حال انجام است.
به گفته سپیده سیروس نیا معاون حفظ و احیای اداره میراث فرهنگی تهران، «عملیات این مرمت با ساخت و نصب تعدادی از تزئینات برنجی مسروقه سال‌های گذشته تکمیل می‌شود.»
بر اساس این گزارش، در طرح مرمت دروازه مسجد سپهسالار، پنج لایه بتونه سنگی و رنگ از روی این در رسوب زدایی شده و انحراف شش سانتی‌متری آن به حداقل رسیده است.
مسجد-مدرسه سپهسالار یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین مساجد شهر تهران است که در سال ۱۲۵۸ خورشیدی به دستور میرزا حسین‌خان سپهسالار صدراعظم دوره ناصر‌الدین شاه بنا شد. اصل این بنا نزدیک به پنج سال طول کشید تا ساخته شود ولی در دوره‌های مختلف تکمیل شد. طراحی این مسجد با الهام از نمونه‌های پیش از آن، همچون مسجد سید و مسجد حکیم اصفهان تحول یافته و تلفیقی از معماری مسجد ایرانی و مساجد استانبول ترکیه است.
سپهسالار با خرید ۴ هزار نسخه کتاب، کتابخانه این بنای تاریخی را پایه‌گذاری کرد و گنجینه‌ای با بیش از ۴ هزار و دویست کتاب خطی به خط مولفان و نزدیک به ۱۰ هزار کتاب چاپ سنگی در این کتابخانه موجود است.
این مسجد در ضلع جنوب شرقی میدان بهارستان و در خیابان بهارستان (سیروس) و در کنار ساختمان قدیمی مجلس شورای ملی ایران قرار دارد.
تزئینات ساختاری چون کاربندی و غیرساختاری چون یزدی‌بندی و مقرنس و کاسه‌بندی در ساختمان مسجد به کار رفته و کاشی‌کاری در سطحی وسیع استفاده شده است. از انواع مهم کاشی‌کاری در این مسجد معقلی، هفت رنگ یا خشتی و معرق را می‌توان نام برد که این آخری به دو صورت اسلیمی و گره‌چینی است و معرق برجسته سر در ورودی در نوع خود منحصر به فرد است.
سنگ و تزیینات سنگی در این مجموعه جابه‌جا به کار رفته و از این نظر با دیگر بناهای دوران قاجار تفاوت دارد و به معماری دوران زندیه شباهت می‌یابد. در این بنا آجرکاری به شکل تزیینی دیده نمی‌شود اما، آجر مصالح اصلی بنا را تشکیل می‌دهد و زمینه‌هایی است که کاشی کاری روی آن نمایی جذاب دارد.
طاق‌های آجری پر تنوع در دالان‌ها و ورودی‌ها نیز به چشم می‌خورد. تزیینات گچی در شبستان زمستانی به صورت گچ‌بری‌های اسلیمی و کتیبه‌های خطاطی شده‌اند که همه به دست استاد لرزاده ساخته شده‌اند. تزیینات چوبی نیز چون دیگر تزیینات با استادی شکل گرفته‌اند. درهای حجره‌ها و در اصلی شبستان زمستانی گره‌چینی معرق دارند.
در اصلی که به خیابان سرچشمه باز می‌شود دارای بهترین نمونه تزیینات فلزی در این مجموعه است. پشت پنجره حجره‌ها نیز نمونه‌هایی زیبا از فرفورژه (نرده‌های دست‌ساز آهنی) دیده می‌شود. خط نوشته شده بر کاشی‌های مسجد از استاد کلهر، خوشنویس برجسته دوران قاجار است.
