بیژن فرهودی – گروه‌های پارلمانی مخالفت با اعدام و گروه‌های پارلمانی حقوق بشر در مجلس اعیان انگلیس از سازمان حقوق بشر ایران دعوت کرده بودند برای گزارش سالانه اعدام در سال ۲۰۱۳ میلادی روز چهارشنبه ۱۲ مارس در یک جلسه دو ساعته گزارش ارائه کند. در این جلسه تعدادی از نمایندگان و از مطبوعات و نهادهای غیر دولتی مثل سازمان عفو بین الملل و برخی نهادهای فعال در زمینه مبارزه با اعدام حضور داشتند.
آقای مقدم یکی از اعضای «سازمان حقوق بشر ایران» در گفتگو با خبرنگار کیهان آنلاین (لندن) درباره این جلسه می‌گوید: بنا به گزارش سازمان ما که روز پنجشبه در سایت این سازمان منتشر شد، در سال ۲۰۱۳ بالا‌ترین تعداد اعدام در ایران گزارش شده به طوری که در طول ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته بی سابقه بوده است. در بخش دیگری از این گزارش، به افزایش اعدام‌ها در ملاء عام پرداخته شده است. در ایران، هر چند اعدام به شکل به دار آویختن است ولی شیوه‌ای که برای این نوع اعدام استفاده می‌کنند مرگ بر اثر خفگی است یعنی نه آن طور که مرسوم است با قطع نخاع که سریع منجر به مرگ می‌شود بلکه فردی که قرار است اعدام شود، دقایق زیادی زجر می‌کشد. ما در آن جلسه، در یک ویدئو به این موارد اشاره کردیم. ولی تمام مواردی که ما به آن نگاه می‌کنیم نشانگر این مساله است که به صورت سیستماتیک، زندانی محکوم به اعدام در ایران، زجرکش می‌شود. در حقیقت این یک حکم اعدام نیست، نقص کنوانسیون منع شکنجه است، یک نوع شکنجه است. نمایندگان حاضر در این جلسه پارلمانی با این ارزیابی موافقت داشتند.
یکی دیگر از موارد مورد اشاره در آن جلسه، مقایسه روند اعدام نسبت به قبل و پس از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در خرداد ۹۲ بود. بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان ما میزان اجرای حکم اعدام پس از انتخابا ت ریاست جمهوری نسبت به زمان قبل از انتخابات، ۶۸ درصد افزایش یافته یعنی تعداد اعدام‌ها پس از انتحابات ریاست جمهوری در ایران ۴۵۸ مورد بوده است.
-فکر نمی‌کنید ممکن است دستگاه قضایی قصد داشته باشد تا به نوعی بر وجهه حسن روحانی لطمه وارد کند و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ روند اجرای اعدام در شش ماهه نخست سال افزایش یافته است؟
-ببیند این سوال در آن جلسه هم از من پرسیده شد و مورد بحث قرار گرفت. ما می‌دانیم که مساله اجرای احکام اعدام در حیطه اختیارات دولت ایران چه احمدی‌نژاد و چه روحانی نیست. ولی دولت امکان اعمال نفوذ دارد برای مثال دادگستری می‌تواند فعالیت بیشتری در این زمینه انجام دهد مثلا با تذکر دادن در مورد اعدام‌ها در ملا عام. هر چند قوه قصائیه و دادستانی دستور اجرای اعدام‌ها را صادر می‌کنند ولی در این شش ماه گذشته، سازمان ما شاهد واکنشی از طرف دولت روحانی در قبال اعدام‌ها نبوده است. هدف ما به هیچ وجه گذاشتن مسئولیت بر دوش دولت یا آقای روحانی نیست. سازمان حقوق بشر در ایران معتقد است که کلیت نظام مسئولیت دارد و این هم برای ما قابل توجه است که مساله اعدام هیچ‌گاه از سوی دولت روحانی مورد اشاره قرار نگرفته برای مثال در هیج یک از صحبت‌ها و سخنرانی‌های عمومی ایشان، در فعالیت‌های دولت و اطلاعیه‌های منتشر شده از سوی دولت به موارد اعدام در ملا عام و موارد مرتبط به آن اشاره‌ای نشده است.
-برداشت نمایندگان پارلمان انگلیس چه بود؟
-البته بسیاری از آنها تعجب کردند چرا که در خارج از ایران این گمان وجود دارد که وضعیت حقوق بشر در ایران، پس از انتخاب حسن روحانی بهبود یافته است. درحالی که سازمان حقوق بشر در روزهای پس از انتخابات به اعدام به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های حقوق بشری نگاه می‌کند. ازسوی دیگر، برای تمامی این اعدام‌ها سند در اختیار داریم. اینکه به ۵۶ درصد میزان افزایش اعدام در این گزارش اشاره شده، بر اساس امارهای اعلام شده از سوی منابع رسمی خود جمهوری اسلامی است که مورد توجه نیز قرار گرفت. از طرف دیگر این سوال مطرح شد که چه باید کرد؟ در مباحث مطرح شده، پیشنهاد سازمان حقوق بشر این بود که اگر می‌خواهیم وضعیت حقوق بشر بخصوص مساله اعدام در ایران بهبود پیدا کند باید جامعه جهانی به طور خاص این مسائل را بر روی میز مذاکره قرار بدهد. البته دیدیم مقام‌های اروپایی یک سری کارهای سمبلیک انجام می‌دهند که قابل ستایش است، مثل دیدار خانم کا‌ترین اشتون با مادر ستار بهشتی و نرگس محمدی، اینها کارهایی سمبلیک هستند اما اگر می‌خواهیم این دیالوگ‌ها به بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران منجر شود جامعه جهانی باید به طور مشخص این موارد را بر روی میز قرار دهد و به طور مشخص در این مورد صحبت کند. اخطارهایی تا کنون از سوی رهبر جمهوری اسلامی پس ازآغاز مذاکرات ژنو مطرح شده از جمله اینکه «ما با کشورهای پنج به اضافه یک فقط درباره مساله هسته‌ای صحبت می‌کنیم و لاغیر». فکر می‌کنم این مساله باعث شده است که جامعه جهانی تصور می‌کند چنانچه مساله حقوق بشر را مطرح کند طرفین ایرانی خود را کنار می‌کشند ولی ما می‌گوییم سازمان حقوق بشر معتقد است در هر دیالوگ که بین جامعه جهانی و ایران باید منافع مردم ایران در سطح این صحبت‌ها و مذاکرات قرار بگیرد و مساله حقوق بشر یکی از مهم‌ترین این موارد است.
-اقای مقدم، می‌دانیم از زمان به قدرت رسیدن مسئولان جمهوری اسلامی، آنها همواره از حربه اعدام استفاده کرده‌اند برای نمونه روح‌الله خمینی یک شب پس از به قدرت رسیدن دستور کشتن چهار نفر از ژنرال‌های ارتش شاه ایران را از بام مدرسه رفاه (علوی) صادر کرد. بسیاری بر این باورند که این روش اعدام در ایران نوعی، تاکتیک و ابزاری برای زهر چشم گرفتن از مخالفان جمهوری اسلامی در طول ۳۵سال اخیر است از سوی دیگر دولت‌های اروپایی خواستار لغو اعدام هستند. فکر می‌کنید با این تاکتیک سرکوب در جمهوری اسلامی آیا روزی شاهد پایان تاکتیک سرکوب در جمهوری اسلامی خواهیم بود؟
-به اعتقاد من، هدف اصلی این نظام از اجرای اعدام بقای جمهوری اسلامی است اگر هزینه این اعدام‌ها از نظر سیاسی برای حکومت بالا برود، این می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد. ما باید قانون را تغییر بدهیم. اگر فشارهای بین المللی بر روی اعدام نباشد تعداد اعدام‌ها در ایران کاهش نخواهد یافت. تنها راه، فشار جامعه بین‌المللی بر جمهوری اسلامی است و در نهایت مردم و نهادهای مدنی در ایران تاثیرگذار خواهند بود. اگر مساله اعدام به صورت مشخص از سوی جامعه بین‌المللی مطرح نشود، تاثیری نخواهد داشت.
