بیژن فرهودی – در دومین هفته ماه مارس در موسسه پژوهشی مطالعات استراتژیک بین المللی در لندن به نام «دبل آی دبل اس» جلسه ای با عنوان «مذاکره با ایران: چشم اندازها و مشکلات» تشکیل شد که سخنران آن دکتر گری سیمور مشاور پیشین پرزیدنت اوباما در مورد مسایل مربوط به گسترش تسلیحات هسته ای بود. در این جلسه جمعی از پژوهشگران، دیپلمات‌ها، دانشجویان و نمایندگان رسانه‌های خبری حضور داشتند.
دکتر سیمور در سخنرانی خود از جمله گفت، شکی نیست که حسن روحانی مایل است هر چه زودتر با غرب به توافقی نهایی در عرصه هسته‌ای دست یابد تا به این ترتیب تحریم‌های کمرشکن لغو شود و بتوان اقتصاد کشور را سر و سامان داد. استدلال روحانی و هم‌فکرانش این است که برای به حداکثر رساندن قدرت ملی ایران بهتر است که فعلا برنامه اتمی را محدود کرد تا بتوان با لغو تحریم‌ها به بازسازی اقتصاد کشور و مدرنیزه کردن صنعت نفت و انرژی پرداخت و آنگاه در مقطعی دیگر برنامه هسته‌ای را دنبال کرد .
اما به گفته سیمور ولی فقیه اعتمادی به آمریکا ندارد و معتقد است که واشنگتن سعی در نابودی جمهوری اسلامی دارد و اگر مساله هسته‌ای را با غرب حل کنند آنها در مورد مسایل دیگری چون تروریسم و حقوق بشر گریبان جمهوری اسلامی را رها نخواهند کرد. به گفته سیمور، خامنه‌ای فکر می‌کند که با داشتن سلاح هسته‌ای و یا توانایی تولید آن هم رژیم‌اش حفظ خواهد شد و هم می تواند تسلط ایران را بر منطقه برقرار کند .
دکتر سیمور در مورد نتیجه‌گیری‌اش از وضعیت کنونی مذاکرات هسته‌ای گفت، با توجه به شکاف عمیق در مواضع ایران و غرب بعید است که ایران و قدرت‌های بزرگ بتوانند تا ژوییه ۲۰۱۴ یعنی پایان دوره ۶ ماهه توافق‌نامه ژنو به توافقی نهایی دست یابند . اما فکر می‌کنم که دو طرف با قرار و مدارهای موقت و جزیی راهی برای ادامه مذاکرات پیدا خواهند کرد مگر اینکه بحران اوکراین وضعیت را به گونه‌ای قابل ملاحظه تغییر دهد .
اشاره دکتر سیمور به بحران اوکراین در این مورد بود که اگر روسیه با انضمام کریمه به خاک خود باعث ناخرسندی امریکا و اروپا شود و غرب تحریم‌های سنگین علیه روسیه برقرار کند، این امر باعث بروز شکاف در صف متحد ۱+۵ خواهد شد و ایران ممکن است به دلگرمی حمایت روسیه برای دور زدن تحریم‌ها، به این نتیجه برسد که نیازی به ادامه مذاکرات ندارد و فعالیت‌های خود را برای تولید بمب اتم از سر گیرد.
لازم به یادآوری است که اسراییل چند سالی است که از راه‌های دیگری برای کند کردن حرکت ایران به سوی تولید بمب اتم استفاده کرده است که شاخص‌ترین آنها ترور دانشمندان هسته‌ای ایران و فرستادن ویروس‌های کامپیوتری به مراکز اتمی ایران بوده است . گو اینکه اسراییل از تایید یا تکذیب این گونه اقدامات خودداری کرده است. از دیگر اقدامات منتسب به اسراییل می‌توان از انفجار در برخی تاسیسات موشکی ایران در سال‌های اخیر نام برد که در یک مورد به کشته شدن پدر صنعت موشکی ایران انجامید. البته مقامات ایرانی هرگز این انفجارها را خرابکاری توصیف نکرده‌اند .
در لندن از دکتر گری سیمور مشاور پیشین پرزیدنت اوباما در رابطه با مسایل هسته‌ای که پریروز در مرکز پژوهشی «دبل آی دبل اس» درباره‌اش سخنرانی کرد، پرسیدم که با توجه به گزارش‌هایی که حاکیست دولت اوباما از اسراییل خواسته تا دست از ترور دانشمندان هسته‌ای ایران بردارد، فکر می‌کند که اسراییل از چه راه‌های دیگری تلاش خود را برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای دنبال خواهد کرد؟ آیا خطر بروز جنگ هنوز هم وجود دارد؟
دکتر سیمور گفت:
در رابطه با عملیات پنهانی اسراییل اظهار نظر برای من دشوار است چون اطلاعی از محتوای گفتگوهای آمریکا و اسراییل ندارم . در مورد خطر بروز جنگ باید بگویم که تهدید اسراییل به بمباران اکنون فوریت گذشته را ندارد و فکر می‌کنم سوالی که برای نتانیاهو باید در ۶ ماه یا ۱ سال آینده مطرح باشد این است که متحدان خود را در امریکا برای اعمال تحریم‌های بیشتر تحت فشار قرار دهد. با توجه به عقیم ماندن تلاش‌های اخیر برای تصویب تحریم‌های بیشتر توسط سنای آمریکا که فکر می‌کنم برای طرفداران اسراییل در آمریکا مایه سرافکندگی بود، مسئله نتانیاهو این خواهد بود که آیا در ماه ژوییه امسال خواستار اعمال تحریم‌های جدید شود یا اینکه تا ژانویه ۲۰۱۵ که احتمالا شرایط برای تصویب تحریم‌ها در صورت عدم پیشرفت مذاکرات بهتر خواهد بود صبر کند . و البته این مسئله به موضوع جریان صلح خاورمیانه هم بستگی خواهد داشت . به عبارت دیگر مسئله صلح با فلسطینی‌ها و امکان تشکیل کابینه ائتلافی دیگری در اسراییل ممکن است چنان اوقات نتانیاهو را به خود مشغول کند که ترجیح دهد تا ژانویه ۲۰۱۵ صبر کند و آنگاه خواستار تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران شود .
موضوع دیگری که با آقای سیمور مطرح کردم اظهارات این هفته جواد ظریف در جریان سفر خانم اشتون به ایران بود که اظهار داشت به نظر او حصول توافق نهایی تا ۴-۵ ماه آینده میسر است . از سیمور پرسیدم چطور ظریف چنین نظر خوش‌بینانه ای ابراز می کند اما اشتون می‌گوید نمی‌تواند چنین پیش‌بینی داشته باشد .
دکتر سیمور گفت: برداشت من این است که ظریف و دیگر مقامات می‌گویند که تمدید توافق‌نامه ژنو در تابستان امسال برای ۶ ماه دیگر بسیار دشوار خواهد بود و علت ان هم مخالفت تندروهای مخالف این توافق‌نامه است . استدلال ظریف و هم‌فکرانش این است که ما به توافقی نیاز داریم چون بدون آن تمام این پروسه ممکن است با خطر روبرو شود . پس به غرب می‌گوید لطفا گشاده دست باشید. با خواستن اینکه از ما برنامه اتمی‌مان را به میزان قابل ملاحظه‌ای محدود کنیم باعث تحقیر ما نشوید . البته این گفته ظریف ممکن است درست باشد اما فکر نمی‌کنم اوباما بتواند چنین خواسته‌ای را بپذیرد .
نکته جالبی که سیمور مطرح کرد این بود که صحبت‌های ظریف به مثابه این است که یک جناح از حکومت ایران دارد از دولت آمریکا می‌خواهد که با توطئه، به آنها در برابر جناح دیگر کمک کند ولی این بازی است که آمریکا نباید وارد آن شود .
