درباره مهندس هوشنگ سیحون، معمار برجسته ایران (جمشید پارسی‌پور)

پنج شنبه ۸ خرداد ۱۳۹۳ برابر با ۲۹ مه ۲۰۱۴


در روز ۵ خرداد جاری ( ۲۶ مه) مهندس هوشنگ سیحون یکی از برجسته‌ترین معماران و نقاشان معاصر ایران در کانادا درگذشت. او هنگام فوت ۹۴ سال داشت. با وجود اینکه وی پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران را ترک و در کشور کانادا زندگی می‌کرد، آثاری که  از زمان فعالیت خود در دهه‌های پیش از انقلاب بر جای گذاشت، اورا برای ایرانیان جاودانه کرد.

هوشنگ سیحون در اول شهریور ۱۲۹۹ در تهران متولد شد. خانواده او اهل موسیقی بودند و پدر بزرگش میرزا عبدالله فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی بود. دائی او احمد عبادی و مادرش مولود خانم، هر دو نوازنده تار و سه تاربودند و او را از کودکی با موسیقی آشنا کردند. اما نوه دختری میرزا عبد الله به سمت موسیقی نرفت بلکه راه دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را در پیش گرفت و رشته معماری را برگزید. هوشنگ سیحون پس از پایان دوره اول تحصیلات خود به دعوت آندره گُدار، ایران‌شناس فرانسوی، راهی پاریس شد و در مدرسه معماری «بوزار» به تحصیلات خود در زمینه معماری تا سطح دکترا ادامه داد و به عنوان پایان‌نامه، هنگامی که ۲۳  سال بیشتر نداشت، طراحی آرامگاه ابن‌سینا در همدان را انتخاب کرد. سپس به ایران بازگشت و انجام نخستین آثار او با همکاری انجمن آثار ملّی  در زمینه طراحی بناهای آرامگاهی آغاز شد.

طرح آرامگاه نادرشاه افشار،  آرامگاه خیام و کمال‌الملک از کارهای مهندس سیحون در این دوران است. او این مجموعه‌ها را بر اساس ویژگی فکری، تاریخی و اقلیمی هر یک از این افراد طراحی کرد. مهندس سیحون در سال ۱۳۳۸ آرامگاه عمر خیام را بر اساس اصول ریاضی که خیام بانی آن بود طراحی و اجرا کرد. وی هم‌چنین در طرح آرامگاه نادرشاه افشار از سنگ‌های منطقه کوه‌سنگی مشهد که منبع یکی از سخت‌ترین سنگ‌های ایران است استفاده کرد و آرامگاه را به شکل شش ضلعی طراحی نمود. او در این باره گفته است: “استفاده از یکی از سخت‌ترین سنگ‌هائی که در ایران وجود دارد، نشانی از صلابت و غظمت نادرشاه است. شکل کلی این آرامگاه، شکل چادرهای سیاهی را تداعی می‌کند که نادر به جای کاخ از آنها استفاده می کرد و در آنها می‌خوابید. هم‌چنین رنگ سرخی که در سنگ‌های داخل آرامگاه از آن استفاده شده نشان خون‌هائی است که با شمشیر نادر به زمین ریخته شده است”.

مهندس سیحون علاوه بر این بناهای تاریخی، بنیانگذار معماری مدرن ایران بر اساس تلفیق دو سنت معماری شاخص ایران، یعنی معماری هخامنشی و معماری صفوی بود. شاگردان او در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی  این سبک را در معماری ساختمان‌های مشهور پیاده کردند. خود مهندس سیحون بنای شعبه مرکزی بانک سپه در خیابان سپه و در نزدیکی میدانی به همین نام را طراحی کرد.

در مصاحبه‌ای که روزنامه شرق چاپ تهران یک سال پیش با مهندس سیحون داشت، وی گفت: «معماری دو هدف دارد: یکی برآوردن نیازهای فیزیکی و طبیعی انسان‌هائی است که می‌خواهند در این بنا زندگی و کار کنند و دیگر برآوردن نیازهای معنوی انسان‌ها، اعم از زیبائی، هنر، نوازش احساسات و دید و حتی نوازش گوش آنها است”.

 طراحی ساختمان‌های سازمان نقشه‌برداری کل کشور، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، سینما آسیا و سینما سانترال و پاره‌ای دیگر از ساختمان‌های شهر تهران از دیگر کارهای او است.

مهندس سیحون هم‌چنین در طراحی تعداد زیادی از مجتمع‌های مسکونی نقش داشت. یکی از شاگردان او در دانشکده هنرهای زیبا در مقاله کوتاهی در روزنامه اعتماد، چنین می گوید: “او همان قدر بنا و ساختمان را می‌شناخت که فرهنگ و مردم را. ما در زمان دانشجوئی سفرهای زیادی با او داشتیم و از دیدگاه‌های او بهره می‌بردیم. او دست قوی و تیزی در طراحی داشت و چنان با مهارت طراحی می‌کرد که همه ما را شیفته خود کرده بود. او به ما یاد می‌داد که فاصله دست و مغز را کوتاه کنیم”.

مهندس هوشنگ سیحون علاوه بر معماری نقاشی هم می‌کرد و در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، در دیار غربت بیشتر به نقاشی می‌پرداخت. مجموعه کارهای نقاشی او اکنون چاپ شده و در دسترس است.

هوشنگ سیحون دراواخر دهه ۱۳۴۰ با یکی از فارغ‌التحصیلان هنرهای زیبا در رشته نقاشی ازدواج کرد. حاصل این ازدواج یک دختر به نام مریم و یک پسر به نام نادر بود. پس از انقلاب ۱۳۵۷، سیحون از همسرش جدا شد و به کانادا رفت. همسر او، معصومه سیحون، اداره گالری سیحون را در تهران برعهده گرفت و تا زمان فوت ( حدود ۱۰ سال پیش ) این گالری را که یکی از باسابقه‌ترین گالری‌های تهران است اداره می‌کرد. این کار اکنون بر عهده نادر، پسر هوشنگ و معصومه سیحون است. مریم، دختر آنها نیز در زمینه هنر نقاشی فعال است و در آمریکا دارای یک گالری است.   

برای امتیاز دادن به این مطلب لطفا روی ستاره‌ها کلیک کنید.

توجه: وقتی با ماوس روی ستاره‌ها حرکت می‌کنید، یک ستاره زرد یعنی یک امتیاز و پنج ستاره زرد یعنی پنج امتیاز!

تعداد آرا: ۰ / معدل امتیاز: ۰

کسی تا به حال به این مطلب امتیاز نداده! شما اولین نفر باشید

لینک کوتاه شده این نوشته:
https://kayhan.london/?p=716