بیژن فرهودی – مطبوعات که بنا به تعریف سنتی باید رکن چهارم دموکراسی باشند بار دیگر به خاطر ترس و هراس جمهوری اسلامی از آگاهیِ مردم درباره واقعیت‌های جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، هدف اقدامات سرکوبگرانه قرار گرفته است. سازمان عفو بین‌الملل که مدافع حقوق بشر است، در بیانیه مطبوعاتی که روز اول اوت در لندن منتشر کرد می‌نویسد: افزایش شدید دستگیری‌ها و پیگرد و زندانیکردن ژورنالیست‌ها در ایران، نشان از عزم راسخ مسئولین برای از بین بردن امیدهایی دارد که با انتخاب حجت‌الاسلام حسن روحانی به ریاست جمهوری اسلامی ایران پدیدار شده بود.
عفو بین‌الملل در این بیانیه می‌افزاید، روزنامه‌نگاران ایرانی و خارجی به خاطر فعالیت‌های مشروع مطبوعاتی خود با مزاحمت، ارعاب، دستگیری و زندان روبرو شده‌اند و سایر دست درکاران امور رسانه‌ای مانند فیلم‌سازان نیز براساس احکام قضایی از ادامه فعالیت حرفه‌ای خود محروم گشته‌اند.
قانون مجازات اسلامی که نسخه پیچیده شده ملایان برای تنبیه قشرهای گوناگون جامعه است، در سرکوب این روزنامه‌نگاران نیز مورد استناد قرار گرفته و به گفته عفو بین‌الملل آنها را به مواردی چون «نشر اکاذیب»، «تبلیغات علیه نظام» و «تشویش اذهان عمومی» متهم می‌کنند که این در واقع جرم شناختن یک رشته فعالیت‌های مسالمت‌آمیز است . مسئولین هم چنین از حربه‌هایی چون جلسات طولانی بازپرسی و محاکمه، صدور احکام سنگین و تعلیق اجرای آنها برای چند ماه یا چند سال، و محروم ساختن محکومین از مرخصی‌های پزشکی به عنوان ابزارهایی برای تهدید روزنامه‌نگارانی استفاده می‌کنند که جرات انتقاد از مقامات 
جمهوری اسلامی را به خود می‌دهند تا آنان را به خودسانسوری وادارند. به گفته خانم حسیبه حاج سحرویی معاون برنامه خاورمیانه و آفریقای شمالی در عفو بین‌الملل از این گونه مواد قانونی با تعبیر و تفسیرهای گسترده به عنوان ابزاری استفاده می‌شود تا نگذارند چهره‌های حرفه‌ای مطبوعات به پوشش خبری وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران برای جهانیان بپردازند. او می‌افزاید نحوه رفتار با ژورنالیست‌ها در ایران هر آنچه را که ژورنالیسم معرف و نماد آن است در معرض خطر قرار می‌دهد .در ماه‌های اخیر هر فردی که از دید مسئولین منتقد بوده با خطر روزافزون بازداشت و پیگرد روبرو بوده و چنان محیطی آکنده از تشنج و ترس ایجاد شده که ابراز هرگونه نظر انتقادآمیز، در حکم راه مستقیمی به زندان است. در حالی که روحانی می‌کوشد تا در ظاهر چهره‌ای انعطاف‌پذیر و معتدل از دولت خود به جهانیان نشان دهد و در این راستا مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ را با هدف محدود ساختن برنامه هسته‌ای ایران و در نتیجه کاهش و رفع کامل تحریم‌ها پیگیری کرده است، قوه قضاییه به ریاست آیت‌الله صادق لاریجانی بدون توجه به این سیاست هم چنان برنامه‌های خاص خود را برای اعمال قدرت بر جامعه از طریق خاموش ساختن هر گونه صدای انتقادی از نظام ادامه می‌دهد.
آیا سرکوب اخیر روزنامه‌نگاران را باید صرفا ادامه سیاست دیرپای نظام در ضدیت با مطبوعات آزاد دانست و یا اینکه شاهد نوعی زورآزمایی بین قوای مجریه و قضاییه بر سر قول و قرارهای روحانی در یک سال پیش جهت اندکی آزادی هستیم؟
رها بحرینی پژوهشگر امور ایران در سازمان عفو بین‌الملل در گفتگو با کیهان آنلاین می‌گوید : موج تازه بازداشت و حبس و اذیت روزنامه‌نگاران بی‌شک حاکی از این است که حداقل برخی از مقامات جمهوری اسلامی مصمم هستند که در جهت خفه کردن کورسوهای امیدی که پس از انتخابات سال گذشته برای باز شدن فضای رسانه‌ای شکل گرفت عمل کنند. او می‌افزاید، این وضعیت از نظر عفو بین‌الملل بسیار نگران‌کننده است که بعد از گذشت یک سال و با وجود تغییر دولت، شمار زیادی از روزنامه‌نگاران برای اجرای احکام حبس طولانی به زندان فراخوانده شده‌اند یا حکم‌های زندان طولانی در همین چند ماه اخیر گرفته‌اند و یا اینکه هم‌چنان در بازداشت بسر می‌برند و یا حتی در سلول انفرادی محبوسند بی آنکه اتهامات آنها به طور واضح یا قانونمند تفهیم شده باشد.
در بیانیه عفو بین‌الملل به طور مشخص از ژورنالیست‌هایی چون جیسون رضاییان خبرنگار آمریکایی- ایرانی واشنگتن پست و همسرش یگانه صالحی خبرنگار نشریه نشنال امارات، صبا آذرپیک روزنامه‌نگار اصلاح طلب و حسین نورانی نژاد ژورنالیست و عضو حزب سیاسی جبهه مشارکت نام برده شده است. رضاییان و صالحی در پی بازگشت از وین محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای به تهران در روز ۲۲ ژوییه بازداشت شدند و سه روز بعد غلامحسین اسماعیلی رییس دادگستری تهران با تایید خبر این دستگیری اعلام کرد که اطلاعات بیشتر در این مورد بعد از تکمیل تحقیقات و بازجویی منتشر خواهد شد. از محل بارداشت این دو اطلاع دقیقی در دست نیست .
صبا آذرپیک که برای چند نشریه اصلاح طلب کار می‌کرد روز ۲۸ ماه مه بدون روشن بودن اتهامات‌اش، دستگیر شد و او نیز در محلی نامعلوم زندانی است و تنها یک بار به او اجازه تماس با خانواده‌اش داده شده است . یک ماه و نیم پیش در یک کنفرانس خبری|، خبرنگار روزنامه اعتماد با اشاره به دستگیری این روزنامه‌نگار از حسن روحانی خواستار پیگیری وضعیت صبا و رفع نگرانی خانواده‌اش شد . روحانی در پاسخ کوتاه خود تنها به این بسنده کرد که «نسبت به فردی که فرمودید، چشم، دنبال می‌کنیم در حد توانی که داریم از طریق دستگاه قضایی که اگر مشکلی دارد مشکلش حل شود.» اما نه تنها بعد از گذشت یک ماه و نیم از این سخنان رییس جمهوری اسلامی، مشکل صبا آذرپیک حل نشده بلکه به گفته عفو بین‌الملل در روزهای ۲۰ و ۲۱ ژوییه صبا را به شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب در تهران برده و او را به فعالیت تبلیغی علیه نظام و نشر اکاذیب متهم کرده‌اند. پاره‌ای گزارش‌ها به نقل از شاهدان عینی حاکی از آن است که صبا که برای مدتی طولانی در سلول انفرادی نگهداری شده در دادگاه به شدت ضعیف و لاغر به نظر می‌رسید. برخی نزدیکان این روزنامه‌نگار اخیرا اظهار داشته‌اند که او در زندان دچار مشکلات نخاعی و کمردرد شدید شده که می‌تواند براثر شکنجه‌های جسمی و بدرفتاری با وی بوده باشد.
رها بحرینی می‌گوید، در مجموع این نوع تخلفاتی که در ایران صورت می‌گیرد نشان از آن دارد که مقامات ایران و در راس آنها مسئولین قوه قضاییه به طور کلی هم چنان بر نقض حقوق بنیادی ایرانیان در رابطه با آزادی بیان و آزادی تجمعات بی‌تفاوت هستند و این حقوق را دائما از طرق مختلف زیر پا گذاشته و سعی می‌کنند فضای رسانه‌ای را روز بروز تنگ‌تر نمایند و هیچ گونه تحملی نسبت به صداهای منتقد و مخالف از خود نشان ندهند.
حسین نورانی نژاد که در ۲۱ آوریل ۲۰۱۴ دستگیر و روانه زندان اوین شد در ماه ژوئن با حکم دادگاه انقلاب تهران به اتهام تبلیغات علیه نظام و جامعه، و تبانی علیه امنیت ملی به ۶ سال زندان محکوم شد.
عفو بین‌الملل در بیانیه مطبوعاتی خود متذکر شده که ژورنالیسم مستقل، جرم نیست و مقامات ایران باید همه کسانی را که در ماه‌های اخیر صرفا به خاطر به کار گرفتن مسالمت‌آمیز حق قانونی خود برای آزادی بیان، و آزادی اجتماعات و گردهمایی‌ها دستگیر و زندانی شده‌اند آزاد کند.
رها بحرینی خواسته دیگر عفو بین‌الملل از ایران را این گونه توضیح می‌دهد که چون این نوع دستگیری‌ها و احکام صادره بر اساس یک سری اتهامات بسیار کلی و مبهم است، ضروریست که فورا در قانون مجازات اسلامی این موارد حذف شوند تا نتوان زمینه را برای سرکوب روزنامه‌نگاران فراهم ساخت.
اما با توجه به کارنامه جمهوری اسلامی در ۳۵ سال گذشته و بی تفاوتی مفرط آن نسبت به موازین شناخته شده در عرصه حقوق بشر بعید به نظر می‌رسد که حاکمان ایران به خواسته‌های عفو بین‌الملل و یا دیگر سازمان‌های مدافع حقوق بشر برای تعدیل قانون مجازات اسلامی به ویژه در رابطه با مطبوعات که می‌توانند نقش سازنده‌ای در پیگیری مطالبات جامعه داشته باشند توجهی بنمایند.
صبا آذرپیک
رها بحرینی پژوهشگر امور ایران در سازمان عفو بین الملل
حسین نورانی نژاد
یگانه صالحی و جیسون رضاییان
