کیهان آنلاین – ۷ مهر ۹۳ – هفته گذشته به مناسبت برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، موقعیت خوبی برای مذاکره در سطح رؤسای جمهوری کشورها در زمینه مسائل مهم بینالمللی ایجاد شد. در این جلسات مخصوصا” سخنرانیهای باراک اوباما و حجتالاسلام حسن روحانی از دیدگاه مسائل ایران و منطقه خاورمیانه اهمیت خاصی داشت. باراک اوباما بیشتر وقت سخنرانی خود را به مسئله رویاروئی با داعش قرار داد.
چند روز قبل ، آمریکا یکی از پایگاههای داعش در شهر رقه در شمال سوریه را بمباران کرد. این اولین بار بود که آمریکا به سوریه حمله میکرد. وقوع این حمله در شب قبل از آن به اطلاع نمایندگان سوریه و ایران رسیده بود. اهمیت این حمله هوائی از سوی دیگر آن بود که عربستان سعودی، امارات متحده، اردن و بحرین نیز هر یک با هواپیماهای خود در این حملات شرکت داشتند. این حملات در روزهای بعد پیگیری شد و یک پالایشگاه نفت در شمال سوریه نیز بمباران گشت. “دولت اسلامی” در این پالایشگاه اقدام به تصفیه نفت و صدور آن به ترکیه میکرد و از این محل روزانه ۲ میلیون دلار درآمد داشت. مجلس بریتانیا با حملات هوائی از سوی این کشور به مواضع داعش در عراق موافقت کرد و کشورهای دانمارک و هلند نیز اعلام کردند که در بمباران این مواضع شرکت خواهند کرد.
باراک اوباما در سخنرانی خود مهمترین مسئله خاور میانه و جهان را رویاروئی با داعش دانست و گفت بزرگترین خطر بینالمللی در حال حاضر این گروه تروریستی است که باید کشورهای جهان از جمله کشورهای خاورمیانه به نبرد با آن بپردازند.
باراک اوباما در سخنرانی خود به موضوع مذاکرات اتمی با ایران نیز اشاره کرد هرچند او زمان کوتاهی را به بررسی این موضوع اختصاص داد. اوباما بدون آنکه وارد جزئیات مذاکرات شود، گفت که این یک فرصت تاریخی است و برای آمریکا از اهمیت زیادی برخوردار است. او همچنین به مقامات ایران توصیه کرد که این موقعیت را از دست ندهند. این طور که از اخبار رسانهها بر میآید ، اشاره او به امکان دسترسی جمهوریخواهان آمریکا در انتخابات پیش رو به مجلس سنای آمریکا بود که ممکن است ایران را با مشکلات بیشتری روبرو سازد.
حسن روحانی در سخنرانی خود ابتدا به تحلیل وضع کنونی خاورمیانه پرداخت و مدعی شد که سیاستهای استعماری کشورهای غربی و دخالتهای بعدی آنها موجب بروز مشکلات فعلی شده است. به باور او اگر آمریکا به عراق و افغانستان لشکرکشی نمیکرد ، مشکلات کنونی به وجود نمیآمد. او گفت که ایران همیشه از نظر اقتصادی و نظامی به عراق کمک کرده و به این کمکها ادامه خوهد داد. از جملههای تعجب برانگیز روحانی این بود که اگر کمکهای ایران نبود، داعش کردستان عراق و بغداد را هم به تصرف خود در آورده بود. از دیدگاه وی، مبارزه با گروه تروریستی داعش باید تحت رهبری کشورهای منطقه و نه آمریکا انجام گیرد. او از اینکه بدون کسب موافقت دولت سوریه به خاک آن کشور حمله شده نیز انتقاد کرد. روحانی همچنین به جنگ اخیر میان اسرائیل که او آن را “رژیم صیهونیستی” خواند و حماس اشاره کرد، از کشتار بیرحمانه مردم فلسطین سخن گفت و تکرار کرد که جمهوری اسلامی همیشه در کنار ملت فلسطین خواهد بود.
در زمینه برنامه اتمی روحانی گفت که ما راه دیگری بجز مذاکره برای حل این مسئله نمیدانیم. حل این مسئله تنها به نفع ما نیست بلکه با باز شدن فضای اقتصادی ایران کشورهای غربی نیز از منافع تجارت با ایران برخوردار خواهند شد. این یک بازی برد- برد است و ما باید برای حل آن در چارچوب مقررات بینالمللی بکوشیم. اگر دولتهای غربی کوشش لازم را برای حل این مسئله به کار گیرند، امکان همکاری با آنها در خاور میانه برای رویاروئی با تروریسم وجود خواهد داشت.
حسن روحانی در باره تحریمهای اقتصادی علیه رژیم ایران گفت که این تحریمها بیهوده است و هیچ تاثیری ندارد و کشورش در برابر تحریمها کوتاه نخواهد آمد. البته او نگفت که این تحریمها اقتصاد ایران را به رکود، بیکاری و عدم رشد اقتصادی رسانیده و جمهوری اسلامی مسئول مستقیم این نابسامانیها است.
تـشویق جمهوری اسلامی به همکاری برای حل مسائل منطقه 
دیوید کامرون نخستوزیر بریتانیا در دیدار خود با حسن روحانی از او خواست که برای حل مسئله سوریه با کشورهای غربی همکاری کند.همچنین فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه و دیگر زمامداران کشورهای غربی دولت ایران را به همکاری بیشتر با غرب در جهت رویاروئی با داعش در عراق و مشکلات دیگر در کشورهای خاور میانه فرا خواندند.
فرید ذکریا ( Fareed Zakaria) روزنامه نگار مشهور آمریکائی در مقالهای در روزنامه واشینگتن پست نوشت که از بین بردن داعش و حل مسئله سوریه بدون مشارکت ایران ممکن نیست و با وجود تمام مشکلاتی که برای شرکت دادن ایران در این کارزار در پیش خواهد بود، لازم و ضروری است که کشورهای غربی از این فرصت استفاده کنند.
مذاکرات هستهای
در جلسات متعددی که با حضور جان کری وزیر امور خارجه آمریکا ، کاترین آشتون از اتحادیه اروپا و جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در نیویورک انجام گرفت بحث برای نزدیک کردن مواضع دو طرف به صورت جدی دنبال شد. در اینکه آمریکا، کشورهای دیگر گروه ۵ بعلاوه ۱ و ایران با حسن نیت تلاش میکنند مواضع دو طرف به یکدیگر نزدیک شود شکی نیست. عباس عراقچی از هیئت مذاکره کننده رژیم ایران گفته است که کار به مرحله نفسگیری رسیده است. هدف رژیم ایران آن است که تعداد ۱۹۰۰۰ سانتریفوژ نصب شده باقی بماند و از آنها بهرهبرداری شود. موضع کشورهای ۵ بعلاوه ۱ تا به حال این بوده که این تعداد باید به ۱۵۰۰ سانتریفوژ کاهش پیدا کند. در پیشنهادی که اخیرا” از سوی آمریکا مطرح شد، این تعداد به ۴۵۰۰ سانتریفوژ افزایش پیدا میکند به شرط آنکه گاز هگزافلورور وارد شده به آنها کاهش یافته و غنیسازی کمتری انجام شود.
باید در نظر داشت که ممکن نیست کلیه مسائل مربوط به مذاکرات اتمی در مدت یک هفته در نیویورک حل و فصل شود. مهلت پیشبینی شده برای دسترسی به یک توافق جامع ۲۴ نوامبر (۳ آذر) جاری است و هنوز وقت برای توافق در زمینه راه حلهای احتمالی باقی است.
میز گرد با شرکت روحانی و فرید ذکریا در مورد حقوق بشر در ایران
در میز گردی که با شرکت حسن روحانی و فرید ذکریا در هتل هیلتون منهتان در نیویورک با حضور روزنامهنگاران برگزار شد، روحانی به پرسش خبرنگاران در باره وضع حقوق بشر در ایران پاسخ داد. ابتدا از او سئوال شد که چرا باید چند جوان ایرانی که رقصهای گروه شاد یا “Happy” را اجرا کردهاند به شلاق و زندان محکوم شوند. روحانی گفت که شاد بودن حق همه مردم ایران است. اما در ایران قوه قضائیه از قوه مجریه جدا است و او نمیتواند در احکام آن قوه دخالت کند. همچنین روحانی در باره زندانی بودن رضایان مخبر واشینگتن پست و همسرش گفت که وضع وی در حال بررسی است. دادستان سخت مشغول کار است تا پرونده اورا تکمیل و به دادگاه ارسال کند. روحانی گفت که ما نباید در مورد پروندهای که هنوز به دادگاه نرفته قضاوت کنیم.
در جریان این مصاحبه، علی عبدی فعال سیاسی عکس میر حسین موسوی، خانم زهرا رهنورد و حسین کروبی را بالا برد و به روحانی نشان داد. روحانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری اسلامی قول داده بود که برای رفع حصر این سه نفر از رهبران جنبش سبز اقدام کند اما تا به حال سکوت کرده است.
