کیهان آنلاین – ۲۱ مهر ۹۳ – با شروع فصل پاییز در حالی که درجه حرارت با سرعت سیر نزولی طی می‌کند، در عرصه بین‌المللی هم جریانی معکوس در حال پیشروی است. در این روزها به شیوه‌ای کم سابقه اوضاع سیاسی و نظامی جهان و منطقه هر روز داغ‌تر می‌شود. در حالی که هنوز دغدغه فرصت‌طلبی روسیه در اوکراین پایان نیافته پیشروی‌های داعش در خاورمیانه همان ترس و نگرانی را در اذهان ایجاد کرده است که ویروس ایبولا در سواحل غربی آفریقا.
آنچه روزانه همه را نگران کرده پیشروی‌های طاعون سیاسی داعش در خاورمیانه و طاعون مرگ در آفریقاست که تا کنون بیش از چهارهزار نفر را قربانی کرده است و هنوز معلوم نیست چند هزار نفر دیگر گرفتار و دربند این مرض هولناک جان خود را از دست خواهند داد.
داعش و ایبولا از شباهت‌های بسیاری برخوردارند. هر دو مهلکند، هر دو شدیداً در حال گسترش‌اند و هر دو نتیجه فضاهای آلوده، عقب‌مانده و فاسدند. کسی نمی‌داند با ایبولا چگونه باید مبارزه کرد و هر چه بیشتر سعی می‌کنند، در این جنگ فرسایشی و با این ویروس تازه‌نفس پیروزی مشکل‌تر به نظر می‌رسد.
ایبولا هم مثل داعش معلوم نیست از کجا آمده و از چه عواملی تغذیه می‌شود. ایبولا همه جا هست. در هر کجا که مسؤولین فکر می‌کنند با نبرد تنگاتنگ موفقیتی نصیب‌شان شده است این ویروس خطرناک از نقطه دیگری، شهر دیگری و کشور دیگری سر بلند می‌کند و جهان را به چالش می‌کشد. سرنوشت این دو ویروس خطرناک، یکی در آفریقا و یکی در خاورمیانه، در هم آمیخته است. حتی پاره‌ای از مسؤولان امنیتی از این نگران هستند که داعشی‌ها به عمد چند تن از افراد آلوده را به کشورهای غربی بفرستند تا بدین وسیله بتوانند از این جوامع قربانی بگیرند. به احتمال زیاد موفقیت علیه ایبولا زودتر از هر گونه موفقیتی در جنگ علیه داعش نمایانگر خواهد شد. ویروس ایبولا همه را ترسانده است و به راحتی می‌تواند به هر قاره و کشوری رسوخ کند و در این مورد حتی شورای امنیت سازمان ملل هم در جنگ با این ویروس وارد عمل شده است.
با آنکه هنوز کسی علت پیدایش و گسترش ویروس ایبولا را نمی‌داند اما لااقل صدها آزمایشگاه و متخصص شبانه‌روز در حال تجسس در مورد این بلای طبیعی هستند و دیری نخواهد پایید که واکسن و دیگر وسایل پیشگیری و مداوای آن را خواهند یافت.
متأسفانه در مورد داعش نمی‌توان این اندازه خوش‌بین بود. آنقدر ظهور ناگهانی این آفت سیاسی و نظامی در خاورمیانه حیرت‌انگیز بوده است که هنوز اکثریت مردم از ابتدایی‌ترین اطلاعات در مورد آن بی‌نصیب مانده‌اند. از سویی در جمهوری اسلامی مسؤولان اصرار می‌ورزند که داعش زاییده آمریکا است و حیرت‌انگیز است که پاره‌ای از دیگر ایرانی‌ها که ارتباطی هم با نظام اسلامی ندارند چنین داستانی را تکرار می‌کنند و کسی نیست بپرسد چگونه است که آمریکا هم طرفدار داعش باشد، آن را به وجود آورده باشد و از طرفی بیش از چهارصد حمله هوایی علیه آن انجام دهد. چه سود و ثمره‌ای آمریکا از این عمل خواهد برد که از سویی به داعش کمک کند و از سویی با تحمل این هزینه با آن مبارزه کند؟ متأسفانه وقتی که افراد به جای تفکر سالم اجازه می‌دهند توهّم بر آنها مستولی شود منطق بی‌اثر می‌شود. تئوری دیگر آن است که داعش توسط اسرائیل ایجاد شده در حالی که همه می‌دانند که اسرائیل یکی از کشورهایی است که در صورت تداوم حیات و موفقیت داعش بیش از دیگران در منطقه در مخاطره خواهد بود.
آنچه بیش از همه می‌تواند به عنوان یک توجیه در مورد پیدایش و تداوم داعش مقرون به صحت باشد همان داستان جنگ مذهبی بین شیعه و سُنی است. فراموش نکنیم داعش از کی و از کجا ظاهر شد. پیش از اینکه این گروه خود را «دولت اسلامی عراق و شام» بخواند به عنوان یکی از دستجات مخالف بشار اسد در جنگ سوریه در برابر حزب‌الله شیعه و هواداران شیعه (علوی) بشار اسد وارد میدان شد. از همان روزها خشونت و قساوت این گروه نه تنها به زیان بشار اسد تمام نشد بلکه برعکس توحش و قساوت این قماش از مخالفین باعث شد وی موقتاً در مقام خود باقی بماند. زمانی که هنوز امکان حمله هوایی آمریکا به علت استفاده از سلاح شیمیایی توسط اسد وجود داشت در یک کنفرانس خبری ولادیمیر پوتین فیلم یکی از سربازان داعش را در حال خوردن قلب یک سرباز ارتش سوریه نشان داد و از خبرنگاران پرسید آیا دنیا می‌خواهد این افراد جانشین بشار اسد شوند؟ همه این حوادث کمتر از یک سال سابقه دارد و در این مدت کوتاه نه تنها این گروه تروریستی چندین بار تغییر نام داد و امروز خود را حکومت اسلامی (IS) می‌نامد بلکه پس از پیروزی در موصل و دیگر پیشروی‌های موضعی کم و بیش به یک خطر بین‌المللی تبدیل شده است و امروز بیش از ده کشور غربی و پاره‌ای از کشورهای عرب منطقه در یک ائتلاف بزرگ برای رویارویی با آن وارد عمل شده‌اند.
در حالی که برای مبارزه با ایبولا سرانجام یک استراتژی معین، روشن و کارا در دست است هنوز کسی برای رویارویی با ویروس داعش نقشه و برنامه حساب شده‌ای عرضه نکرده است. خانم سوزان رایس مشاور امنیتی آقای اوباما در مصاحبه‌ای دیروز در تلویزیون ان بی سی آمریکا اعلام داشت که مبارزه با داعش برنامه‌ای است که چندین سال طول خواهد کشید اما توضیح نداد که در این چند سال چند هزار انسان قربانی خواهند شد، چندین هزار زن به اسارت خواهند رفت و با کمال بی‌شرمی به فروش گذاشته خواهند شد. تصور بفرمایید اگر کسی می‌گفت مبارزه با ایبولا یک استراتژی سه ساله است و در عرض این سه سال هر روز ده‌ها نفر کشته خواهند شد عکس‌العمل دنیا چه بود؛ اما در مورد این بدتر از طاعون که به جان مردم بی‌گناه و بی‌پناه خاورمیانه افتاده است با کمال خونسردی صحبت از یک نبرد طولانی و البته کم‌خطر و کم‌خرج مطرح می‌کنند. همه امیدشان را به ارتش عراق بسته‌اند. ارتشی که عملا وجود خارجی ندارد. ارتشی که در زمان مالکی به یک دسته افراد مسلح مدافعِ منافع سیاستمداران شیعی عراق تبدیل شده بود. همه تعجب کردند چرا ارتش عراق در موصل تسلیم شد و در حال فرار هر چه داشت و نداشت را تقدیم داعشی‌های خونخوار نمود. اما فراموش می‌کنند این ارتش در زمان صدام و در دو جنگ با آمریکایی‌ها نیز در همان حمله اول تسلیم شد و به پای سربازان آمریکایی افتاد، هنوز این فیلم‌ها در آرشیوها موجود است و بسیاری آنها را دیده‌اند.
یگانه گروهی که تا امروز در برابر داعشی‌ها شجاعانه ایستاده پیشمرگ‌های کردستان عراق و سوریه هستند که قهرمانانه از سرزمین خود دفاع کرده‌اند و داعشی‌ها را عقب رانده‌اند. چندان زمانی از حوادث یوگسلاوی سابق و کشتار بی‌رحمانه ساکنان سارایوو نگذشته است، کشتاری که کشورهای غربی نادیده گرفتند و زمانی وارد عمل شدند که بسیار دیر بود و یا چند سال پیشتر از آن در آفریقا زمانی که قتل عام بزرگ روآندا روی داد نه آمریکا و نه اروپا هیچ کدام یک قدم پیش ننهادند تا زمانی که کار از کار گذشه بود. این بار نیز جهان در آستانه وقوع یک کشتار بزرگ دیگر قرار گرفته است و اگر همت و اراده لازم از سوی جامعه جهانی به موقع ظاهر نشود ننگی دیگر بر ننگ‌های به اصطلاح دنیای متمدن افزوده خواهد شد.
پاریس، دوشنبه ۱۳ اکتبر ۲۰۱۴
