کیهان آنلاین – ۲۹ مهر ۹۳ – امروز آغاز چهارمین هفته تظاهرات آرام و نافرمانی مدنی جوانان دانش‌آموز و دانشجو در هنگ کنگ است. بیش از سه هفته تداوم مقاومت چند هزار جوان دربرابر تمامیت حکومت و حزب کمونیست چین در خیابان‌های هنگ کنگ حماسه کم‌نظیری آفریده است. این قیام شجاعانه برای دیکتاتور چین “شی جین پینگ” و زیردستانش بزرگ‌ترین مسأله روز است و سرانجام آن تعیین‌کننده چالش نسل جوان در برابر دیکتاتوری‌های ایدئولوژیک و مذهبی.
از قرار گزارش روزنامه نیویورک تایمز(۱۹ اکتبر) با آنکه ظاهراً متصدیان دست‌نشانده هنگ کنگ سعی دارند نقش حکومت مرکزی چین و شخص رهبر را در این درگیری اندک‌نمایی کنند اما چندین ملاقات محرمانه روزانه برای کسب دستور در بوهینیا (Bauhinia) ویلای ساحلی بسیار مجلل، میان رهبران چین با متصدی دست‌نشانده‌شان در هنگ کنگ نشانگر میزان وحشت رهبر و زیردستانش از گسترش وعواقب این قیام است. در ظاهر امر سعی می‌شود از نقطه نظر رهبر حزب کمونیست چین و همکارانش در مورد این قیام دانشجویی بی‌اعتنایی نشان داده شود اما شواهد گواه آن است که هیچ گونه اقدامی از سوی مقامات محلی بدون کسب تکلیف از “مقامات بالا” انجام نمی‌گیرد.
زمانی که در سال ۱۹۹۷ جزیره هنگ کنگ از سوی دولت انگلیس تخلیه شد و به چین بازگشت قراردادی به امضاء رسید که طبق آن چین کمونیست متعهد شد سیستم سیاسی و دمکراسی هنگ کنک را به رسمیت بشناسد و نخواهد شیوه و روش حکومتی مستقر در سرزمین خود را بر مردم این جزیره تحمیل کند. طبق این قرارداد یکی از مهم‌ترین مقام‌هایی که در اداره هنگ کنگ نقش اساسی ایفا می‌کند مدیر کل یا نخست‌وزیر جزیره است. مردم هنگ کنگ معتقدند که بر مبنای قرارداد میان انگلیس و چین کمونیست انتخاب این شخص می‌بایستی در یک انتخابات آزاد صورت پذیرد. اما متأسفانه “کمیته دائمی کنگره ملی مردمی” ( بخوانید شورای نگهبان چین کمونیست) که هزار و دویست عضو دارد می‌خواهد صلاحیت دو یا سه نفر را تصویب کند و آنگاه مردم هنگ کنگ “آزادانه” از میان این افراد که از مجرای تصفیه گذشته‌اند یکی را انتخاب کنند. این انتخابات قراراست در سال ۲۰۱۷انجام شود اما بلافاصله پس از اعلام این تغییر روش، دانش‌آموزان و دانشجویان هنگ کنگ با اعتراض گسترده خود مخالفت‌شان را با این شیوه غیردموکراتیک به حکومت چین و جهانیان ابراز کرده‌اند.
در واکنش به تصمیم غیردموکراتیک رهبران چین، “سازمان دانشجویان متحد هنگ کنگ” به عنوان اعتراض به تحمیل این “نظارت استصوابی” مرکز شهر و خیابان‌های اصلی را با تحصن خود اشغال کرده‌اند. رهبر این حرکت تاریخی جوانی است هفده ساله به نام “جاشوآ یانگ”. او نماینده نسلی است که پس از ۱۹۹۷ یعنی زمانی که انگلستان پس از یکصد و پنجاه سال هنگ کنگ را به چین بازگرداند به دنیا آمده است. این نسل هیچ گونه وابستگی و علاقه‌ای به چین کمونیست و رژیم حاکم بر آن ندارد و از آزادی‌های حاکم در هنگ کنگ امروزی شدیداً دفاع می‌کند. در یک نظرسنجی رسمی که در ماه سپتامبر گذشته در دانشگاه هنگ کنگ انجام شد بیش از هفتاد و پنج درصد شرکت‌کنندگان در سنین ۱۸ تا ۲۹ سال عدم اطمینان خود را به حکومت چین کمونیست ابراز کردند و در همین نظرسنجی هشتتاد و پنج درصد شرکت‌کنندگان از پیوستن به چین و برخوردار بودن از سیستم حکومتی آن کشور ابراز انزجار نمودند. بر مبنای قراردادی که میان چین و انگلستان در سال ۱۹۹۷ تائید و تضمین شد هنگ کنگ محق است که تا سال ۲۰۴۷ یعنی برای مدت پنجاه سال از سیستم حکومتی و حقوق دموکراتیک خود بدون هیچ گونه دخل و تصرفی از سوی چین برخوردار بماند. از آنجا که هنگ کنگ پنجمین مرکز مالی و پولی بین‌المللی است این تعطیل چندین هفتگی پیش از همه چیز به چین کمونیست که از هنگ کنگ به عنوان حلقه اتصال خود با اقتصاد جهان آزاد استفاده می‌کند لطمه زده است زیرا چین نیازمند بازارهای مالی هنگ کنگ است. از سوی دیگر دلیل تحمل چین کمونیست در برابر تحولات هنگ کنگ در درجه نخست نیاز اقتصادی به این مرکز مالی بین‌المللی بسیار مهم است و در عین حال رهبران چین نگران آن هستند که هر گونه برخورد ناسالم با دانشجویان در هنگ کنگ تأثیر نامطلوبی بر افکار عمومی جهان و به ویژه مردمان تایوان خواهد داشت. این نکته برای چین بسیار حائز اهمیت است چون اگر روزی تایوان هم قرار شود به چین بپیوندد در درجه نخست مردم تایوان نیز خواستار تداوم نظام دموکراتیک فعلا حاکم بر این جزیره خواهند بود و برای آنها اینکه چین به قول و قرارهای خود پایبند خواهد بود یا نه بسیار مهم است. هر گونه سختگیری و اعمال خشونت از سوی چین نه تنها موجب ایجاد مشکلات بین‌المللی خواهد شد بلکه از سوی دیگر چینی‌ها نگران آن هستند که برخورد نادرست با این تظاهرات صلح‌آمیز خاطره ننگین سرکوب وحشیانه میدان تیانیامین و کشتار دانشجویان را در سال ۱۹۸۹ زنده کند.
نظارت استصوابی محکوم است
رژیم‌های دیکتاتوری و تک‌حزبی از آنجا که فاقد پشتیبانی مردمی هستند همیشه از انتخابات آزاد در هراسند. در واقع این حکومت‌ها خود را قیم ملت و ملت را نابالغ می‌دانند. اما این یک بهانه است. آنچه موجب می‌شود حکومت‌های غیردموکراتیک به مردم فرصت اعمال حقوق اساسی خود را ندهند یک نوع تجاوز و دست‌اندازی به حقوق اساسی مردم است. زمانی که مردم آزادانه نمایندگان خود را انتخاب کنند دیگر برای فساد و تجاوز به حقوق مردم امکانی وجود نخواهد داشت. نمایندگان واقعی مردم ارباب و فرماندهی جز مردم نخواهند داشت. دامنه فساد برچیده خواهد شد و قوانین نه به خاطر حفظ منافع اقلیت بلکه در مسیر منافع ملی و عمومی اجرا خواهد شد. شانس موفقیت جوانان هنگ کنگ در برابر قدرت چین کمونیست بسیار ناچیز است اما عظمت سمبلیک این مقاومت آن قدر مهم و بدعت‌گذار است که رهبران چین و شخص رهبر حزب کمونیست به خوبی اهمیت آن را درک کرده و نگران عواقب و نتایج آن هستند. مقاومت در برابر تجاوز به حقوق اساسی مردم باید تحت هر شرایطی که امکان آن فراهم شود انجام پذیرد. این مقاومت دانشجویان و جوانان هنگ کنگ نه تنها برای چین و مردم آن بلکه برای همه مردمانی که اسیر نظام‌های غیردموکراتیک هستند سرمشق و مشوق خواهد بود.
همان گونه که امروز دنیا شاهد و ناظر مقاومت حماسه‌آفرین جوانان هنگ کنگ است در ایران نیز مخالفت با دخالت شورای نگهبان و به ویژه حذف نظارت استصوابی از اساسی‌ترین خواسته‌های مردم و ابتدائی‌ترین شرایط یک انتخابات آزاد است. در قرن بیست و یکم هیچ ملت آزاد و آگاهی را نمی‌توان از ابتدائی‌ترین حقوق شهروندی و انسانی یعنی انتخابات آزاد محروم کرد. تفاوت هنگ کنگ و ایران فعلا شرایط و امکانات است. در غیر این صورت آمال و آرزوهای نسل جوان در سراسر دنیا مشترک است.
پاریس، ۲۰ اکتبر ۲۰۱۴
