کیهان آنلاین – ۹ آبان ۹۳ – تخریب بناهای تاریخی و آثار ارزشمند معماری ایران که بیانگر هویت و تاریخی کشور هستند، موضوع تازهای نیست. هفته گذشته به دنبال فروریختن بخشی از دیوار شرقی کاخ سعدآباد مشرف به خیابان دربند مشخص شد که سازمان میراث فرهنگی نه تنها یکی از درهای شرقی کاخ را به طور کامل با دیوار گچی پوشانده بلکه درهای اصلی آن که از مرغوبترین چوبها با نقش و نگار و کندهکاریهای کلاسیک بوده به سرقت رفته و به جای آن درهای معمولی و بی ارزش نصب شده و اطراف آن به زبالهدانی تبدیل شده است.
طی سالهای گذشته ساخت و سازهای جدید و غیرقانونی داخل کاخ که توسط سازمانهای دولتی و نظامی صورت گرفته سبب تخریب برخی از بخشهای قدیمی آن شده است. آذر ماه سال ۱۳۷۸ گلخانههای کاخ سعدآباد واقع در محدوده غربی به طور کل تخریب و به جای آنها ساختمانهای جدید اداری ایجاد شد. احمدرضا حشمتی، ناظر وقت میراث فرهنگی کاخ سعدآباد در آن زمان اعلام کرد چندین نامه از سوی معاونت فرهنگی سازمان میراث فرهنگی به مسئولان کاخ سعدآباد ارسال شده اما آنها توجهی نکردند. گلخانههای کاخ سعدآباد، مجموعهای برای پرورش و نگهداری گونههای کمیاب گیاهی بود. سالن مرغداری و گاوداری کاخ نیز از تخریب در امان نمانده و تبدیل به انبار تاسیسات شده است.
تخریب بناهای داخلی کاخ به اینها محدود نمیشود. اردیبهشت سال ۱۳۸۳ رسانههای داخلی ایران از جمله خبرگزاری میراث فرهنگی گزارش دادند که “کاخ احمدشاهی” قدیمی ترین کاخ مجموعه سعدآباد به دلیل ساخت و سازهای غیرمجاز توسط سازمان بسیج تخریب و نیروهای سپاه پاسداران مستقر در کاخ از ورود کارشناسان میراث فرهنگی برای بررسی وضعیت بنای این کاخ جلوگیری میکنند. در این میان سقف کاخ احمدشاهی به دلیل ساخت و سازهای غیرمجاز شکافی عمیق برداشت و در آستانه ریزش قرار گرفت.
اختلاف بین سازمان میراث فرهنگی و سپاه به بازرسی دادسرای نظامی تهران هم کشیده شد اما با وجود حکم دادگاه باز هم از ورود بازرسان میراث فرهنگی جلوگیری شد. علت این بود که در پشت ساختمان کاخ گروهی از زنان بسیجی آموزشهای نظامی از جمله تیراندازی و دفاع شخصی میدیدند.
از ابتدای انقلاب در سال ۵۷ شانزده هکتار زمین به همراه این کاخ در اختیار سپاه قرار گرفت و نام این مجموعه “پادگان امام علی” شد. این اراضی در ضلع شمال غربی کاخ قرار دارند و تا اراضی شمال شرقی سعدآباد معروف به دره جنی را شامل میشوند. اسفند ماه سال ۸۰ نیز خبر رسید که بیش از ۲۵۰۰ درخت با قدمت ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال در محوطه مربوط به کاخ احمد شاه در مجموعه سعد آباد ریشهکن شده است.
مهرماه سال گذشته پس از سی و اندی سال سپاه “کاخ احمدشاهی” را در حالی به دولت واگذار کرد که تقریبا چیزی از آن باقی نمانده بود و به ویژه دیوار اتاقها به شدت تخریب شده بودند.
وضعیت دیگر بناهای کلاسیک ایران بهتر از کاخ سعدآباد نیست. کاخ مروارید متعلق به شمس پهلوی در مهرشهر کرج رو به نابودی است و تمام وسایل داخل آن به جز چند مبلمان شکسته و چند لوستر رنگ و رو رفته همگی سرقت شده است. کاخ الیت کاخ زمستانی محمدرضاشاه پهلوی در کیش نیز محل اسکان کارگران فصلی افغانی شده و سرنوشتی بهتر از بقیه پیدا نکرده است.
به گفته ساکنان منطقه سعد آباد و دربند، آنها در روزهای گذشته نیز بارها با سازمان میراث فرهنگی تماس گرفتهاند تا فکری به حال دیوار تخریب شده کاخ کنند اما هنوز کسی برای بررسی و ترمیم مراجعه نکرده و به همان حالت رها شده است.