کیهان آنلاین – ۶ آذر ۹۳ – همان گونه که انتظار می‌رفت، دوره پایانی مذاکرات ایران و کشورهای ۵ بعلاوه ۱ در وین، با وجود خوش‌بینی طرفین تا روز آخر، به جائی نرسید و آنها توافق کردند طی ۷ ماه ، تا پایان ماه ژوئن ۲۰۱۵ با ادامه مذاکرات تلاش کنند به یک توافق جامع دست یابند. به این ترتیب بازی خطرناک و ماجراجویانه جمهوری اسلامی در زمینه برنامه هسته‌ای که کشور را از نظر اقتصادی در تنگنای بی‌سابقه‌ای قرار داده و از نظر سیاسی ایران را منزوی کرده است، حد اقل ۷ ماه دیگر ادامه خواهد داشت. با توجه به اینکه حتی در صورت موفقیت مذاکرات تا پایان ژوئن، تحریم‌ها به تدریج برداشته خواهند شد، اقتصاد ایران حد اقل تا چند سال دیگر در حالت بحرانی خواهد بود.
واکنش‌ها در ایران نسبت به تمدید تاریخ پایان مذاکرات با کشورهای ۵ بعلاوه ۱ تا آخرماه ژوئن ۲۰۱۵، برای امضای موافقت‌نامه جامع هسته‌ای متفاوت بود. حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی که ظاهرا می‌خواهد با دسترسی به یک توافق، مناسبات کشور را با غرب، مخصوصا” با آمریکا بهبود ببخشد با نگاهی خوش‌بینانه گفت که نه چرخش سانتریفوژها متوقف می‌شود و نه چرخ زندگی مردم. او در مصاحبه با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ادامه داد که “از حقوق هسته‌ای ایران کوتاه نخواهیم آمد.هر چه ما موفقیت داریم در سایه حضورمردم، اجماع ملی و حمایت‌های مقام معظم رهبری است. امروز دنیا می‌داند که با ایران تنها باید از راه گفتگو و منطق مذاکره کرد و کار را به پیش برد. راه یا ابزار دیگری وجود ندارد. اولین هدف، حفظ فناوری‌هسته ای و ادامه این راه و هدف دوم برداشتن تحریم‌ها است. در این مدت ما به فناوری ادامه دادیم، یعنی همواره سانتریفوژها در حال چرخش بود و به ملت ایران قول می‌دهم که هیچ‌گاه حرکت سانتریفوژها متوقف نخواهد شد. اما از آن طرف باید چرخ زندگی مردم هم بهتر شود و در این مدت کار بسیار خوبی مردم و دولت در کنار هم انجام داده‌اند و این راه ادامه خواهد یافت. امروز بعضی از تحریم‌ها برداشته شده و بخشی باقی است.اما آنچه مهم است این است که طرف مذاکره‌کننده کاملا” قبول دارد که تحریم‌ها باید برداشته شود. ما راهی که انتخاب کرده‌ایم مسیر تعامل با دنیا است. این راه مسیر درستی بوده، پاسخ داده و بعد هم پاسخ خواهد داد” .
صادق زیباکلام استاد دانشگاه و از حامیان دولت، در سرمقاله روزنامه شرق نوشت، در ظاهر ” توافق بزرگ” حاصل نشد و طرفین صرفا” به ادامه مذاکرات برای ۷ ماه دیگر تا ۱۰ تیر رای دادند. اما در عین حال در ظرف این ۱۵ ماه اخیر یک تحول اساسی دیگر هم صورت گرفت که هیچ یک از طرفین از آن سخن نمی‌گوید و آن عبارت از موفقیت واقع‌بینی، تعقل و عمل‌گرائی است. این ۱۵ ماه مذاکرات نفس‌گیر نشان داد که ایران نه آن “محور شرارت” است که آمریکائی‌ها تصور می‌کردند و اصرار داشتند آن را به دنیا بقبولانند و نه ایالات متحده آن تضادهای غیر قابل حلی را دارا است که بسیاری در ایران تصور آن را داشتند. دیگر از حمله نظامی و تغییر رژیم صحبتی نمی‌شود. این ذهنیت آمریکا که ۳۵ سال است به ایران به چشم یک دشمن و عامل بحران و بی‌ثباتی در منطقه می‌نگرد، تا اندازه زیادی ترک برداشت.
هم چنین رسانه‌های میانه‌رو مانند اطلاعات، دنیای اقتصاد و روزنامه‌های اصلاح‌طلب مانند شرق، اعتماد و غیره ازسیاست دولت روحانی در زمینه مذاکرات هسته‌ای پشتیبانی کردند.
از سوی دیگر خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در ” کنگره جهانی تکفیری از دیدگاه علمای اسلامی ” گفت که عدم دستیابی به توافق در مذاکرات وین، نشان ” ضعف دشمن” است. ” آمریکا و کشورهای استعمارگر اروپائی (منظور کشورهای غربی گروه ۵ بعلاوه ۱ است) دور هم جمع شدند تا دولت جمهوری اسلامی را در قضیه هسته‌ای به زانو درآورند اما نتوانستند و در آینده نیز نخواهند توانست”. جالب است که خامنه‌ای در تمام مدت یک ماه اخیر، در جریان مذاکرات بین ایران و گروه کشورهای ۵ بعلاوه ۱ سکوت کرده بود. احتمالا” او از سوی حسن روحانی در جریان جزئیات مذاکرات قرار می‌گرفت ولی نمی‌خواست با بیانات ستیزه‌جویانه خود مسئولیت شکست مذاکرات را بر عهده بگیرد.
سرلشگر فیروزآبادی رئیس ستاد نیروهای مسلح نیز گفت که «راه انقلابی ملت ایران از درون مذاکرات نمی‌گذرد. ما امروز در یک نقطه عطف تاریخی، فرهنگی و سیاسی قرار گرفته‌ایم. مذاکرات سیاسی بر سر تامین حق جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از حق قانونی خودش در جهت فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای به چالش بین‌المللی کشیده شد و انتظار بعضی از سیاستمداران این بود که با یک توافق سیاسی، تحولی در کشور به وجود می‌آید. رهبر عزیز ما از اول فرمودند که “من به غربی‌ها خوش‌بین نیستم” و بعد هم به عنوان رهبر و ولی فقیه فرمودند که “راه ملت ایران تحکیم موئلفه‌های قدرت داخلی است”. یعنی تاکید ما باید بیشتر به راه انقلاب و نعمت‌هائی باشد که خداوند به ملت ایران داده است.»
هم‌چنین سعید جلیلی رئیس پیشین هیئت مذاکره‌کننده ایران با کشورهای ۵ بعلاوه ۱ و نماینده کنونی رهبر انقلاب در شورای امنیت ملی، در گردهمآئی بسیجیان در شهر بابل گفت که «حفظ رژیم تحریم‌ها نشانه تداوم دشمنی با ایران است و پاسخ مناسب می‌طلبد. آمریکا نمی‌تواند هم اهرم دشمنی را به کار گیرد و هم ادعای دوستی کند. ما با دنیای زور و تزویر روبرو هستیم و باید به دنبال واقع‌بینی در سیاست خارجی باشیم» ( به نقل از رجانیوز). البته او نگفت که دو سال مذاکراتی که تحت نظر او در دوران دولت احمدی نژاد با کشورهای ۵ بعلاوه ۱ انجام گرفت ،چه نتایجی به همراه داشت .
از سوی دیگر حسین شریعتمداری مدیر روزنامه کیهان گفت که «ما در این مذاکرات نقد دادیم و وعده‌های نسیه گرفتیم. ما در وین یک توافق ” بسیار بد” و نه ” بد” را پذیرفته‌ایم. آنها قرار است که ۷۰۰ میلیو دلار از دارائی‌های مسدود شده خودمان را آزاد کنند. حریف هیچ امتیاز نقدی به ما دنداده است بلکه بخش بسیار اندکی از دارائی‌های خودمان را که قبلا” دزدیده بود به جمهوری اسلامی بازگردانده است» (نقل از رجانیوز).
اما هیچ یک از مخالفان نتایج مذاکرات با گروه کشورهای ۵ بعلاو ۱، در عین حمله به کشورهای غربی، به این موضوع اشاره نکردند که دولت‌های روسیه و چین، متحدان استراتژیک رژیم هم در این مذاکرات و تصمیماتی که گرفته شد، حضور داشتند. این دو کشور هم مانند کشورهای غربی با دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای مخالف‌اند، به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد رای داده‌اند و در عین حال به دنبال منافع اقتصادی خود، به پشتیبانی از جمهوری اسلامی تظاهر می‌کنند. چند ساعت پس از پایان مذاکرات، ولادیمیر پوتین در یک مذاکره تلفنی به حسن روحانی قول داد که در مذاکرات پیش رو، روسیه از رفع تحریم‌ها علیه ایران با شدت بیشتری پشتیبانی خواهد کرد.
همان طور که دیوید ایگناسیوس ( David Ignatius ) در روزنامه واشنگتن پست ۲۶ نوامبر نوشت، محافظه کاران در ایران از آن بیم دارند که یک توافق با غرب به معنای پایان انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷ ) باشد. آنها از روابط سیاسی خوب با غرب هراس دارند و انزوای سیاسی را ولو با اقتصاد لنگان، به باز شدن درهای ایران به سوی غرب ترجیح می‌دهند.
