بیژن فرهودی – بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسراییل روز سه شنبه ۳ مارس ۲۰۱۵ با سخنرانی ۴۰ دقیقهای خود در اجلاس مشترک کنگره آمریکا که با اشارات مذهبی به جشن باستانی پوریم و موفقیت ملکه استر در خنثی کردن توطئه ایرانیها در نابود کردن یهودیان آغاز شد و با یادآوری پند و اندرز حضرت موسی به یهودیان برای قوی ماندن و ترس به دل راه نداندن پایان یافت کوشید تا آمریکا را از امضای یک توافقنامه هستهای با جمهوری اسلامی بر اساس شرایط مندرج در آن باز دارد.
۵۶ عضو دموکرات مجلس این سخنرانی را تحریم کردند و جو بایدن معاون ریاست جمهوری آمریکا که باید به عنوان رییس سنا در کنار جان بینر رییس مجلس نمایندگان در صندلی مخصوص می نشست جای خود را به سناتور اورین هچ رییس سِنّی مجلس داد.
در سراسر این سخنرانی که بارها با کف زدن و به پا خاستن قانونگذاران آمریکایی همراه بود نتانیاهو کوشید تا از رژیم ایران یک چهره نظامی افراطی ترسیم کند که ایدئولوژیاش در اسلام ستیزهجو ریشه دارد و رژیمی است که پیوسته دشمن آمریکا باقی خواهد ماند. به گفته نتانیاهو رژیم ایران با وجود قول و قرارهای حجتالاسلام حسن روحانی برای اعتدال، بیش از هر زمان دیگری یک رژیم افراطی است که نمیتوان به آن اعتماد کرد . این رژیم یک مشکل برای اسراییل و یهودیان نیست بلکه تهدیدی نسبت به صلح جهان است.
نخستوزیر اسراییل تاکید کرد توافقنامهای که اکنون مورد مذاکره آمریکا و ایران قرار دارد نه تنها توافقنامهای بد بلکه توافقنامهای بسیار بد است که راه دستیابی ایران به بمب اتم را هموار میسازد. نخستوزیر اسراییل هشدار داد که با امضای این توافقنامه شمارش معکوس برای یک کابوس بالقوه هستهای آغاز خواهد شد.
بنیامین نتانیاهو در پاسخ به هشدارهای مقامات آمریکایی به وی که مبادا جزییات گفتگوهای جاری را فاش سازد گفت نیازی به سازمانهای اطلاعاتی نیست تا از برخی جنبههای این مذاکرات آگاه شد. برخی اطلاعات در این مورد را تنها میتوان با گوگل کردن در اینترنت پیدا کرد. وی به طور نمونه به دوره ۱۰ ساله محدودیت بخشهایی از فعالیتهای حساس هستهای ایران اشاره کرد که یک روز پیش از این سخنرانی توسط پرزیدنت اوباما اعلام شده بود. اما نتانیاهو استدلال کرد که ایران در این مدت زیربنای هستهای خود را حفظ خواهد کرد و اگر تصمیم بگیرد زیر قرارداد بزند در مدتی بسیار کوتاه به تخمین آمریکا ۱ سال و به تخمین ما کمتر از آن قادر به تولید بمب اتم خواهد بود.
نخستوزیر اسراییل هشدار داد که این رویداد مسابقه هستهای را در منطقه به راه خواهد انداخت و خاورمیانه به صورت یک منطقه مشتعل درخواهد آمد.
نتانیاهو گفت پیش از آنکه جامعه جهانی محدودیتهای برنامه هستهای ایران را برچیند باید ۳ شرط برای ایران قائل شود:
۱- به تهاجم علیه همسایگانش در خاورمیانه پایان دهد.
۲-به حمایت از تروریسم در گوشه و کنار جهان پایان دهد.
۳ – دست از تهدید به نابودی کشور من اسراییل که تنها کشور یهودی جهان است بردارد.
نخستوزیر اسراییل که معمولا در هر سخنرانیاش در مورد مسئله هستهای ایران تهدید به اقدام نظامی را از قلم نمیاندازد این بار هیچ تهدیدی برای اقدام نظامی علیه ایران نکرد. وی گفت اینکه میگویند تنها بدیل برای مذاکرات جنگ است حقیقت ندارد بلکه بدیل آن یک توافقنامه خوب است.
کنگره آمریکا که به رژیم ایران بسیار بی اعتماد است میکوشد تا با تصویب لایحهای دولت را موظف سازد که هرگونه توافق هستهای با ایران را برای رایگیری به این مجمع قانونگذاری تسلیم کند . اما پرزیدنت اوباما که نگران رد شدن این توافق از سوی قانونگذاران است تهدید به وتوی این لایحه کرده است. بدون شک یکی از امیدهای اصلی نتانیاهو این است که با سخنرانی امروز خود در کنگره زمینه را برای خنثی ساختن وتوی رییس جمهوری فراهم کرده باشد . سنای امریکا برای این منظور به ۶۷ رای نیاز دارد.
در این حال پرزیدنت اوباما که برنامه سخنرانی نتانیاهو در کنگره بدون هماهنگی جمهوریخواهان با وی تدارک دیده شد در نخستین واکنش به این نطق گفت که حاوی هیچ نکته تازهای نبود و اضافه کرد که نتانیاهو در مورد مسئله اصلی یعنی چگونگی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای که جمهوری اسلامی را خطرناکتر خواهد ساخت هیچ راه حل جایگزین قابل اجرایی ارائه نداد.
اوباما تاکید کرد که ما هنوز به توافقی دست نیافتهایم اما اگر موفق شویم این در واقع بهترین قرارداد ممکن برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای خواهد بود.
اوباما که از ملاقات با نتانیاهو در سفر فعلیاش به پایتخت آمریکا خودداری کرده است اظهار داشت که این سخنرانی تلویزیونی را تماشا نکرده اما متن آن را خوانده است. رییس جمهوری آمریکا یک روز پیش از سخنرانی نتانیاهو گفته بود که هیج مسئله شخصی با وی ندارد و اگر او در انتخابات ۱۷ مارس اسراییل برنده شود دوباره با وی دیدار خواهد کرد.
در این حال در مونترو سوییس محل برگزاری دور کنونی مذاکرات هستهای ایران و آمریکا محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی خواسته پرزیدنت اوباما برای توقف فعالیتهای حساس هستهای ایران برای یک دوره ۱۰ ساله را غیر قابل قبول خواند. به گفته ظریف ایران زیادهخواهیهای غیر منطقی را نخواهد پذیرفت اما با این وجود به مذاکره ادامه خواهد داد. طرفین تا روز ۳۱ مارس مهلت دارند تا به تفاهمی سیاسی در مورد آینده برنامه هستهای ایران دست یابند. ظریف قبلا گفته بود که اگر طرف مقابل اراده سیاسی از خود نشان دهد و تحریمها را یکسره لغو کند همین هفته میتوان توافقنامه مورد نظر را امضا کرد.
به گفته پرزیدنت اوباما تردید اصلی این است که آیا رژیم ایران با یک سیستم سفت و سخت بازرسی و پایین نگاه داشتن غنیسازی در سطحی پایین برای یک دوره ثابت موافقت خواهد کرد یا نه. اگر آنها با این طرح موافقت کنند این بسیار موثرتر از هر گونه اقدام نظامی است که ما یا اسراییل به عمل آوریم و همچنین کارآییاش به مراتب بیشتر از تحریمها خواهد بود.
یک مقام کاخ سفید به شرط محفوظ ماندن نامش گفت که نتانیاهو در واقع خواستار تغییر رژیم ایران است. اما مقامات آمریکایی بارها تاکید کردهاند که هیچ قصدی برای تغییر رژیم ایران ندارند بلکه هدفشان «تغییر رفتار» این رژیم است.
حال پرسش این است که اگر پیشبینی سازمانهای اطلاعاتی غرب مبنی بر این که علی خامنهای رهبر سیاسی و مذهبی رژیم ایران به خاطر پیشروی سرطان پروستات در بدنش ۲ سال دیگر بیشتر زنده نخواهد بود درست از آب در آید آیا میتوان انتظار داشت که رهبری آینده ایران با تغییر رفتار خود مواضعی کمتر افراطی در پیش گیرد و حاضر به همزیستی مسالمتآمیز با جامعه جهانی شود؟