بیژن فرهودی – در حالی که آمریکا و ایران در لوزان سویس یکی از حساسترین مراحل چک و چانهزنی دیپلماتیک را برای دستیابی به یک توافق سیاسی درمورد آیندۀ برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی آغاز میکنند، مجله تایم در گزارشی اختصاصی خبر از آن داده است که بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل کوشیده بود تا در ماه ژانویه جلسۀ توجیهی توسط سازمان جاسوسی اسرائیل برای گروهی از سناتورهای آمریکایی را لغو کند.
در این جلسه رئیس موساد هشدار داد که کنگره ممکن است به این مذاکرات که با هدف مهار برنامۀ هستهای تهران انجام میشود، لطمه وارد کند.
تایم به نقل از منابع آشنا با این تحرکات، مینویسد:
باب کورکر رئیس کمیتۀ روابط خارجی سنا خواستار آن شده بود که در جریان سفر به اسرائیل، موساد در روز ۱۹ ژانویه برای ۶ تن از سناتورهای آمریکایی جلسهای توجیهی درمورد وضعیت برنامۀ هستهای ایران ترتیب دهد تا موساد بتواند هشدار دهد که یک لایحۀ پیشنهادی ممکن است باعث سقوط مذاکرات شود. بعد از آنکه دفتر نتانیاهو این ملاقات را از برنامۀ سفر سناتورها حذف کرد، کورکر تهدید کرد که بهعنوان اعتراض، سفر خود را به اسرائیل کوتاه خواهد کرد.
به نوشتۀ تایم، نخستوزیر اسرائیل بعد از مداخلۀ شخص ران دِرمِر سفیر اسرائیل در آمریکا، تصمیم خود را عوض کرد و اجازه داد این جلسه تشکیل شود.
در این جلسه، سناتورهای جمهوریخواه: کورکر، جان مککین، لیندسی گراهام، جانبراسو و سناتورهای دموکرات: تیمکِین، جو دانلی و سناتور مستقل انگوسکینگ حضور داشتهاند.
مسئلۀ مطرح در این جلسه، توافق موقت نوامبر ۲۰۰۳ ایران و قدرتهای بزرگ در ژنو بود. بر اساس این توافق، پیشرفت برنامۀ هستهای ایران متوقف شد. بازرسیهای جدید بینالمللی از مراکز هستهای ایران مقرر گردید و تقریباً تمام ذخیرۀ اورانیوم ۲۰درصدی ایران اکسیده یا رقیق شد. در اِزای آن، قدرتهای بزرگ متعهد شدند در حالی که مذاکرات برای دستیابی به توافق نهایی ادامه دارد، تحریمهای جدیدی علیه ایران برقرار نکنند.
۱۸ ماه از انعقاد آن توافق میگذرد و طرفین هنوز مشغول مذاکره برای حصول توافق نهایی هستند. لایحۀ بحثانگیزی که توسط مارک کرک دموکرات و رابرت منندز جمهوریخواه پیشنهاد شده بود مقرر میداشت که چنانچه ایران تا ۲۰ ژوئن، تن به یک توافق درازمدت ندهد تحریمهای تازهای علیه جمهوری اسلامی اعمال خواهد شد.
در آن زمان مقامات اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیدند که تصویب لایحۀ کرک- منندز در سنا، خطر سقوط مذاکرات و از میان رفتن قرارداد موقت ژنو را بههمراه خواهد داشت. سناتور کورکر خواستار جلسۀ توجیهی موساد شده بود تا ارزیابی اطلاعات آمریکا تقویت شود.
منابع آگاه میگویند که در جلسۀ توجیهی موساد که بر خلاف میل نتانیاهو تشکیل شد، تایم پاردو رئیس این سازمان هشدار داد که لایحۀ پیشنهادی کرک- منندز در حکم پرتاب نارنجک به طرف مذاکرات دیپلماتیک آمریکا و ایران است.
بعد از آنکه سرویس خبری بلومبرگ بخشهایی از عنوان این جلسه را منتشر کرد پاردو با صدور بیانیهای اظهار داشت که از این واژه نه برای مخالفت با اعمال تحریمهای تازه بلکه به عنوان یک استعاره برای توصیف تأثیر آن بر مذاکرات و خارج ساختن آن از مسیر خود استفاده کرده است.
سخنگوی دفتر نخستوزیر اسرائیل از ذکر این که چرا نخستوزیر سعی به جلوگیری از جلسۀ توجیهی پاردو برای سناتورها داشت خودداری کرده است. نتانیاهو خود روز سوم مارس در یک سخنرانی در کنگرۀ آمریکا توافق در حال شکلگیری میان ایران و آمریکا را توافقی بسیار بد توصیف کرد و از کنگره خواست که آن را قبول نکند.
از زمان تشکیل جلسۀ توجیهی تا کنون سناتور کورکر لایحۀ دیگری را بهجای لایحۀ کرک- منندز پیشنهاد کرده که از حمایت دو حزب برخوردار است و در صورت تصویب، از آرای لازم برای خنثی ساختن وتو رئیس جمهوری نیز برخوردار است. بر اساس این لایحه، تحریمهای جدید تنها درصورتی اعمال خواهد شد که ایران از ادامۀ اجرای توافق موقت ژنو خودداری کند.