کیهان دات لندن
گفتگوی اختر قاسمی با الاهه بقراط

(گویانیوز) – ما در این کیهان در حال یک تجربه جدید هستیم که برای خود من بسیار جذاب است. احساس می‌کنم می‌توان سدّ جریان‌‌های غالب را شکست و ساز دیگری هم زد. و من خوشحالم که می‌توانیم «ویژه‌نامه نوروزی» را که چاپ شده به عنوان عیدی برای علاقمندان کیهان بفرستیم و در برخی شهرهای اروپا آن را به خوانندگان خود هدیه کنیم تا به وسوسه خرید و اشتراک بیفتند و چاپ هفتگی آن را با پشتیبانی خود ممکن سازند.

*****

 اختر قاسمی- خانم بقراط ابتدا تبریک می‌گویم که کار نشر کیهان لندن را دوباره از سر گرفتید گرچه در حال حاضر فقط به شکل آنلاین است.  اگر ممکن است لطفا در این باره که چطور شد  کیهان لندن کارش را به شکل آنلاین شروع کرد توضیحاتی بدهید.

الاهه بقراط- بابت تبریک ممنونم ولی کیهان لندن در اوت ۲۰۱۳  فقط انتشار نسخه چاپی خود را متوقف کرد، آن هم به دلایل مالی و پیامدهای تکنولوژی جدید ارتباطات که به طرز سرسام‌آوری گسترش می‌یافت و بسیاری از مطبوعات بزرگ دنیا را دچار بحران کرد تا زمانی که اغلب آنها توانستند خودشان را با شرایط جدید و حضور ناگزیر و مداوم در اینترنت منطبق کنند. با این تفاوت که کیهان لندن در خاک و کشور خود نیست، و در عین حال از امکانات مالی آنچنانی برخوردار نبود و نمی‌توانست مانند روزنامه‌هایی که در محیط طبیعی خود به سر می‌برند و با مخاطبان میلیونی سر و کار دارند، نسخه چاپی خود را حفظ کند.

و اما درباره حضور کیهان لندن  در اینترنت، باید یادآوری کنم که کیهان از سال ۲۰۰۰ به عنوان یک پایگاه اینترنتی که برخی مطالب نسخه چاپی را منتشر می‌کرد در فضای مجازی حضور داشت و در کشاکش تابستان ۸۸ با شکل و شمایل تازه و فعال‌تر از پیش به کار خود، هم‌زمان با انتشار نسخه چاپی، ادامه داد. کیهان‌آنلاین خبرها و مطالب زیادی را به طور روزانه منتشر می‌کرد که نسخه چاپی به دلیل محدودیت‌های انتشاراتی نمی‌توانست آنها را پوشش دهد. و در عین حال مانند سابق برخی مطالب گزیده نسخه چاپی هم در سایت کیهان منتشر می‌شد.

پس از اینکه انتشار نسخه چاپی متوقف شد، کار کیهان آنلاین نه تنها ادامه پیدا کرد بلکه فعال‌تر نیز شد. ولی خب، شاید برخی بیشتر تمایل داشتند توقف انتشار نسخه چاپی را به عنوان «خداحافظی» و یا «مرگ» کیهان لندن قلمداد کنند، و دفتر زندگی‌اش را ببندند و می‌بینید که چنین نبود و نشد! در سرمقاله‌های سایت جدید و ویژه‌نامه نوروزی کیهان لندن که هم به صورت تک‌شماره چاپ شده و هم در اینترنت قرار می‌گیرد در این باره به اندازه کافی نوشته شده.

-آیا از حمایت‌های مالی «ان جی او»های غربی  استفاده می‌کنید یا اینکه اسپانسر خصوصی کیهان دارد؟

-هنوز خیر! و اگر قرار باشد کیهان لندن پشتیبانی مالی غیر از خوانندگان و تبلیغات داشته باشد، قطعا از سوی نهادهای مدنی و اشخاص خصوصی قابل اعتماد خواهد بود.

از اوت ۲۰۱۳ تا همین چند ماه پیش کیهان لندن از دو تن تشکیل می‌شد: نازنین انصاری و من، و البته خوانندگان وفادار و دوستانی که برای ما به طور متناوب مطالبی می‌فرستادند. ما مانع «خداحافظی» و «مرگ» کیهان لندن شدیم و من شخصا از اینکه تمام نیروی خود را بر سر این چالش گذاشتم که بر اثر ترفندها و حتا کارشکنی‌ها تا حد ناامیدی مطلق می‌رسید، بسیار خشنود و خوشحالم. حفظِ کیهانِ لندن به عنوان یک سرمایه ملّی، یک رسانه حرفه‌ای، مستقل و آزاد، آن هم در شرایطی که مؤسسه کیهان در تهران غصب شده و مسئولانش یک روزنامه خوشنام و معتبر را به عنوان بدنام‌ترین روزنامه تاریخ معاصر ایران و یک ابزار سیاسی برای دروغ‌پردازی و تحریف در آورده‌اند، موضوعی نبود که بتوان آسان از آن گذشت.

به هر حال، از چند ماه پیش تلاش کردیم با امکانات دور و بر خودمان از جمله افرادی که فکر می‌کردیم در این شرایط سخت می‌توانند در حفظ این میراث فرهنگی و ملّی تلاش کنند، سر و سامان تازه‌ای و منطبق با شرایط جدید به کیهان ببخشیم. و خوشبختانه الان همکارانی داریم که بار زیادی از کار و مسئولیت را به تنهایی و با کمترین توقع بر دوش می‌کشند.

-چرا فقط آنلاین؟ آیا ممکن است دوباره کیهان به شکل سابق منتشر شود؟ کیهان لندن در حال حاضر چه برنامه و هدفی دارد؟

-ببینید، در حال حاضر سرمایه کیهان لندن از سه بخش تشکیل می‌شود: سرمایه خصوصیِ مدیریتِ آن که بار اصلی‌اش بر شانه خانم نازنین انصاری است، نیروی کار شبانه‌روزی همکاران و همیارانش که قابل تقدیر است، و پشتیبانی خوانندگان و دست در کاران نهادهای فرهنگی، هنری و بازرگانی که با مراجعه به سایت کیهان و دادن آگهی‌ جهت آگاهی و تبلیغ برای کسب و کار، می‌توانند از کیهانِ خودشان حمایت کنند و آن را زنده و فعال و پویا نگاه دارند. در این صورت ما قادر خواهیم شد بهتر و بیشتر از پیش کار کنیم و چه بسا نسخه چاپی آن را نیز با حمایت مشترکان منتشر کنیم.

اما انتشار آنلاین هزینه‌های سرسام‌آور نسخه چاپی، از دفتر و دستک و  چاپخانه و توزیع و پست و… را ندارد. ما در گوشه و کنار جهان با استفاده از امکانات جدید که معمولا هم هزینه‌ای ندارند، همکاری می‌کنیم. فعلا، یک دفتر بزرگِ مجازی با همکارانی از گوشه و کنار جهان داریم! اگر پشتیبانی خوانندگان و مخاطبان ایرانی و فارسی‌زبان بتواند منبع مالی مستقلِ ما باشد، که ما روی این استقلال اصرار و تأکید داریم، چرا که نه؟ می‌توان نسخه چاپی کیهان لندن را نیز منتشر کرد برای همه آنهایی که انس و الفت دیگری با روزنامه و بوی خوشِ آن دارند.

در غیر این صورت و با چشم‌ پوشیدن از حساسیت‌هایی که داریم، می‌شد با یک چرخش قلم، خود را با برخی سیاست‌ها تطبیق داد و کمک مالی، هم داخلی و هم خارجی، گرفت و یک چیزی در جهت برخی سیاست‌ها منتشر کرد! این را به این دلیل می‌گویم که پس از توقف انتشار نسخه چاپی کیهان لندن، چنین تلاش‌هایی از سوی جریان‌های داخلی و خارجی صورت گرفت و هنوز هم گاهی از این سو و آن سو اشاره‌ها و دلبری‌هایی می‌شود!

-همکاران شما چگونه انتخاب می شوند؟ یا اینکه چه کسانی می‌توانند با کیهان کار کنند؟ 

در ادامه صحبت بالا باید بگویم، کیهان فقط به آزادی، آزادی بیان و حقوق انسان‌ها معتقد است، و حتا حقوق بشر را نیز فراتر از چهارچوب‌های رایج و قانونی آن درک می‌کند. بنا بر این ما همکاران‌مان را «گزینش» نمی‌کنیم! اصلا نمی‌پرسیم که فکر و عقیده‌شان چیست! این موضوعی است که به خودشان مربوط است. بلکه فقط همین معیارهای بالا را توضیح می‌دهیم و اگر مایل بودند می‌توانند به صف همکاران و همیاران کیهان بپیوندند. انتظاری هم که کیهان دارد، کارِ حرفه‌ای، خوب، اعتماد و اندکی فداکاری است.

از همین رو، در حال حاضر ما طیف متنوعی از همکاران قدیمی و جدید داریم، از سنین مختلف، عقاید و افکار متفاوت، زن و مرد،  و از این بابت بسیار خوشحالیم. آنچه ما را همکار می‌کند، حرفه و هدف مشترک ماست و نه عقاید شخصی‌مان. ما از همکاری روزنامه‌نگارانی که امکان فعالیت‌ در داخل کشور از آنها سلب شده، از روزنامه‌نگارانی که در خارج مورد بی‌مهری رسانه‌های فارسی‌زبان قرار می‌گیرند و یا نمی‌توانند وارد محافل بسته و رقابتی آنها بشوند، استقبال می‌کنیم. صادقانه بگویم، ما در این کیهان در حال یک تجربه جدید هستیم که برای خود من بسیار جذاب و در خور تأمل است. احساس می‌کنم می‌توان سدّ جریان‌‌های غالب ((Mainstream) را شکست و ساز دیگری هم زد. وجود و بقای کیهانِ لندن، به نظر من، خودش یک سازِ دیگر است. و من خوشحالم که می‌توانیم «ویژه‌نامه نوروزی» را که چاپ شده به عنوان عیدی برای علاقمندان کیهان بفرستیم و در برخی از شهرهای اروپا آن را به خوانندگان خود هدیه کنیم.

-آیا آماری در دست هست که کیهان چقدر بازدید کننده دارد؟

– این آمار را می‌توان در سایت‌های مختلف که خدمات آماری در این زمینه ارائه می‌دهند، دریافت کرد  اگرچه صد در صد قابل اطمینان نیستند. ولی کیهان تا کنون در سکوت کار می‌کرد. تازه مدتی است که هم در شبکه‌های اجتماعی مجازی فعال شده و هم تبلیغاتی برای نمونه در تلویزیون پارس (که سپاس ویژه از آقای میبدی و گردانندگان آن دارم) و هم‌چنین سایت گویا پخش و منتشر کرده است. در همین مدت کوتاه هم نه تنها بر شمار بازدیدکنندگان آن افزوده شده بلکه از سراسر جهان تماس‌هایی از سوی ایرانیان داشتیم که از فعالیت تازه کیهان لندن، گاه با بغض شادی، ابراز خوشحالی می‌کردند. برای ما، مهم، از این به بعد است. چالشی است که قصد داریم در آن پیروز شویم. و این پیروزی چیزی نیست جز ماندن در میدان و حفظ و افزایش مخاطبانِ کیهانِ لندن، کیهان‌آنلاین.

-خانم بقراط، با توجه به رسانه‌های امروز که حتی همه از جمله روزنامه‌ها بیشتر به دنبال  تصویر و ویدئو و برنامه‌های تلویزیونی در سایت‌های خود هستند، آیا کیهان هم تصمیم دارد این بخش را فعال‌تر کند و یا اینکه به سمت یک تلویزیون اینترنتی هم برود؟

-کیهان حتما در زمینه تصویر و ویدئو فعال‌تر از اکنون خواهد شد. همین الان هم ما عکس‌ها و گفتگوها و گزارش‌هایی داریم که ویژه کیهان لندن هستند. به طور کلی، تمام تکیه کیهان بر تولیدات خودش است و طبیعتا در گسترش بخش‌های شنیداری و دیداری هم تلاش می‌کند. اگر هم قرار باشد گزارش‌های تلویزیونی تهیه شود، حتما به روش روزنامه‌های اینجا، در چهارچوب سایت کیهان خواهد بود و نه فعالیت‌های تلویزیونی. ما نمی‌خواهیم از هویت مطبوعاتی فاصله بگیریم. 

-آیا بازدیدکنندگان عمدتا در خارج کشور هستند یا درون ایران؟

-دسترسی به سایت کیهان از همان سال ۲۰۰۰ در ایران ممنوع بود و هنوز هم هست. با اینکه کاربران اینترنت  در ایران در کار با فیلترشکن دیگر مهارت پیدا کرده‌اند ولی به هر حال محدودیت‌هایی بر سر دسترسی به بسیاری از سایت‌ها هست چه برسد به سایت کیهانِ لندن که همواره مدافع آزادی و دموکراسی، و بنا بر این، مخالف جمهوری اسلامی بوده است. در حال حاضر، بیشترین بازدیدکنندگان کیهان لندن در اروپا و آمریکا هستند و ما تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا با وجود محدودیت‌های فنی و سانسور، هم‌وطنان ما در ایران نیز به آسانی به کیهانِ خودشان دسترسی داشته باشند.

ما برنامه‌های زیادی داریم که می‌خواهیم آنها را تحقق ببخشیم، از انتشار آرشیو سی ساله کیهان لندن و جمع‌آوری مداومِ اطلاعات آرشیوی مربوط به فعالیت ایرانیان تا انتشار کیهان‌آنلاین به زبان انگلیسی و زبان‌های دیگر. کیهان لندن می‌خواهد بازتاب زندگی ایرانیان باشد و هر کسی بتواند اندکی از خود و علایق خود را در آن باز یابد. مهم‌ترین هدف اما این است که می‌خواهیم کیهان و کیهان لندن طوری باشد که اگر ما هم نبودیم، باز هم کسانی باشند که آن را به عنوان یک میراث فرهنگی زنده و البته آزاد و مستقل نگاه دارند. درست همان طور که، گمان می‌کنم، دکتر مصباح‌زاده هرگز فکر نمی‌کرد که روزی انتشار کیهان لندن متوقف شود ولی افراد سمجی بمانند و انتشار آن را با وجود همه مشکلات ادامه دهند.

یادآوری می‌کنم که ما برای اینکه خوانندگان خود را وسوسه کنیم، شماره ویژه نوروز را چاپ کرده و علاوه بر فرستادن به مشترکان سابق،  در لندن و برخی شهرهایی که امکان توزیع‌اش را داشتیم به عنوان عیدی به علاقمندان هدیه کردیم (نسخه غیرقابل فروش). ولی چاپ شماره‌های بعدی که مطالب آن با آنچه به طور روزانه در «کیهان دات لندن» منتشر می‌شود متفاوت است، بستگی به پشتیبانی و تقاضای اشتراک خوانندگان دارد. اگر به اندازه کافی مشترک و آبونمان داشته باشیم به طوری که هزینه چاپ و توزیع تأمین شود، حتما این کار انجام خواهد شد. به هر حال، چاپ مطلب ارزش دیگری دارد و هنوز برای بسیاری از روزنامه‌نگاران انتشار مطالب‌شان در نسخه چاپی ارج و قُرب دیگری دارد تا در اینترنت! به نظر من انتشار به صورت چاپ و در اینترنت مانند مقایسه غذای خانگی و «فست فود» است! غذای خانگی با کیفیت‌تر و گران‌تر و با ارزش‌تر است، و امروز جایگاه ویژه‌ای در بازار تغذیه دارد. در بازار نشر نیز انتشارات چاپی و روزنامه و مطبوعات کیفیت و اعتبار دیگری دارند و با پشت کامپیوتر نشستن، سبب تنبلی و بی‌حرکتی و چاقی و انواع و اقسام درد و مرض‌ها نمی‌شوند!

-از وقتی که در اختیار من گذاشتید سپاسگزارم.  آرزو ی موفقیت برای شما و کیهان لندن دارم.

سایت کیهان لندن:
www.kayhan.london