بیژن فرهودی – امروز روز سرنوشت‌ساز در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ در لوزان سوییس است. روزی که این ۷ کشور قاعدتا باید به جهانیان اعلام کنند که در مورد چارچوب یک توافق سیاسی در مورد آینده برنامه هسته‌ای ایران به توافق رسیده‌اند.
آسوشیتدپرس به نقل از برخی مقامات گزارش می‌دهد که ایران و ۶ قدرت بزرگ آماده‌اند تا در پایان مذاکرات امروز با صدور یک بیانیه عمومی با ادامه مذاکرات در فازی جدید با هدف دستیابی به توافقی جامع تا پایان ماه ژوئن موافقت کنند. همراه با این اعلامیه مشترک قرار است چند سند دیگر حاوی نکاتی که در مورد آنها تفاهم حاصل شده انتشار یابد تا هر دوطرف بتوانند مدعی پیشرفت کافی برای توجیه ادامه مذاکرات شوند.
در واقع این را می‌توان به اصطلاح نوعی کلاه شرعی برای تمدید گفتگوها دانست بی آنکه نام تمدید بر آن گذارده شود و یا بی‌نتیجه بودن آن تا کنون اعلام گردد. طرفین از ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ که در ژنو توافق‌نامه مقدماتی را برای توقف پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در ازای کاهش برخی تحریم‌ها امضا کردند تا کنون ۲ بار مهلت دستیابی به توافق‌نامه نهایی را تمدید کرده‌اند اما تاکید کرده بودند که دیگر با تمدید مذاکرات موافقت نخواهند کرد. با اعلام ادامه مذاکرات در «فازی جدید» طرفین می‌توانند به تعهد خود برای طولانی نساختن این مرحله پایبند بمانند.
یکی از مقاماتی که با اسوشیتدپرس صحبت کرده است می‌گوید بخشی از بیانیه جنبه عمومی خواهد داشت چرا که پیشاپیش اختلافاتی بین طرفین درباره مرحله تازه مذاکرات در جهت امضای توافق‌نامه‌ای جامع تا پایان ماه ژوئن وجود دارد. به گفته یک مقام دیگر، سند دوم بیشتر ماهیتی فنی دارد و آن نیز تا پیش از پایان وقت امروز منتشر خواهد شد.
یکی از مشکلات آمریکاییان و دیگر کشورها در مذاکره با طرف ایرانی تغییر قواعد بازی از سوی هیئت ایرانی بوده است. به طور نمونه به هنگام تمدید دوباره مهلت حصول توافق قرار بود که ایران و ۱+۵ تا پایان ماه مارس (۱۱ فروردین) به یک توافق سیاسی در مورد آینده برنامه هسته‌ای ایران دست یابند و تا پایان ژوئن نیز جزییات فنی قرارداد را نهایی کنند. اما بعد از آنکه آیت‌الله خامنه‌ای مخالفت خود را با دو مرحله‌ای شدن توافق اعلام داشت آمریکایی‌ها مجبور شدند از واژه تفاهم به جای توافق‌نامه استفاده کنند.
اندازه و ظرفیت برنامه غنی‌سازی به ویژه عملیات تحقیق و توسعه سانتریفوژهای پیشرفته و سرعت لغو تحریم‌ها از مهم‌ترین اختلافات باقی مانده بین طرفین است. ایران قبلا با ارسال بخشی از ذخایر اورانیوم غنی شده خود به روسیه موافقت کرده بود اما طی روزهای اخیر مقامات ایرانی از جمله عباس عراقچی معاون وزارت خارجه ایران این موضوع را منتفی اعلام کردند. با این حال طرف آمریکایی چندان نگران این موضوع نیست چون با به کار گرفتن برخی فرآیندها می‌توان این اورانیوم غنی شده را رقیق ساخت و قابلیت تبدیل ان به سوخت بمب اتم را گرفت.
طی هفته‌های اخیر ایران از درخواست خود برای حفظ ۱۰ هزار سانتریفوژ کوتاه آمده و اکنون با داشتن ۶ هزار سانتریفوژ موافقت کرده است که البته همین تعداد هم به گفته برخی کارشناسان مانند اولی هاینونن معاون پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای یک برنامه ساده غنی‌سازی اورانیوم جهت مصارف غیر نظامی، آن گونه که جمهوری اسلامی ادعا می‌کند، بسیار زیاد است .
