روشنک آسترکی- چهارشنبه هفته گذشته، ۲۵ مارس برابر با پنجم فروردین ماه، عربستان سعودی ضمن متحد شدن با اردن، کویت، بحرین، امارات متحده عربی و قطر بمباران چند فرودگاه و پایگاه نظامی و غیرنظامی شیعیان حوثی را به نام عملیات «توفان کوبنده» در یمن آغاز کرد.
با آغاز این عملیات که تا کنون نیز ادامه داشته است، برخی تحلیل‌گران این صف‌آرایی نظامی را تقابل قدرت‌های سنی حاکم در منطقه علیه شیعیان ارزیابی کرده‌اند.
در همین حال مشارکت بحرین در این عملیات موجی از اعتراضات را در این کشور برانگیخته است. شامگاه هفتم فروردین ماه مردم بحرین علیه خشونت نیروهای امنیتی در بازداشت جوانان، ادامه بازداشت شیخ علی سلمان رهبر مخالفان این کشور و حملهٔ هوایی عربستان به یمن، تظاهرات کردند.
هم‌زمان فعالان حقوق بشر بحرینی در ملبورن استرالیا نیز تظاهرات گسترده‌ای علیه حمله دولت عربستان سعودی به یمن ترتیب داده واعلام کردند این جنگ بر خلاف قوانین بین‌المللی است.
براساس گزارش سایت مرآت بحرین فعالان بحرینی هم‌چنین خواستار خروج نیروهای عربستان از بحرین شدند. نیروهای امنیتی عربستان از چهار سال پیش با هدف سرکوب اعتراضات مردمی وارد بحرین شده‌اند.
سلطه آل خلیفه در بحرین
بحرین کشور کوچکی در حاشیه خلیج فارس که از دیرباز جزیی از کشور ایران و سرزمین پارس محسوب می‌شد، از سال ۱۱۶۰ خورشیدی در تصرف آل خلیفه بود، در نهایت در اواخر دهه ۴۰ خورشیدی مناقشات در این منطقه که آن زمان بیش از نیم قرن بود زیر سلطه انگلستان بود بالا گرفت. بحرین در نهایت، مردادماه سال ۱۳۵۰ خورشیدی طی یک همه پرسی از ایران جدا و اعلام استقلال کرد.
از همان ابتدای استقلال بحرین با توجه به اینکه آل خلیفه با آل سعود که در عربستان حکومت می‌کرد پیوندهای خویشاوندی داشت، تلاش کرد با محکم کردن روابط خود با این کشور از حمایت عربستان در منطقه برخوردار شود. شیعیان بحرین هم‌چنان با گذشت حدود ۴۵ سال از تشکیل این کشور نتوانسته‌اند سهم متناسبی در قدرت سیاسی داشته باشند؛ از سوی دیگر ایرانی‌تبارانی که ساکنین اصلی این منطقه به شمار می‌آیند نیز همواره با انواع برخوردهای سرکوبگرانه از سوی آل خلیفه روبرو بوده‌اند. دیکتاتوری آل خلیفه در این کشور در نهایت منجر به اعتراضات گسترده مردمی از اوایل سال ۲۰۱۱ تا کنون شده است. در جریان اقدامات سرکوبگرانه رژیم آل خلیفه تاکنون ده‌ها نفر از معترضان کشته و صد‌ها تن بازداشت شده‌اند. هم‌چنین ده‌ها تن از معترضان نیز به خاطر شرکت در اعتراضات خیابانی به حبس محکوم شده‌اند.
ارتش بحرین در انحصار سنی‌ها
سودابه م. فعال مدنی بحرینی پیرو مشکلاتی که شیعیان و به ویژه ایرانی‌تباران در بحرین با آن روبرو هستند به کیهان لندن می‌گوید: «تعداد فارسی‌زبانان و کسانی که به نوعی پیوند خونی با مردم ایران دارند بسیار بیشتر از آمارهایی است که بیان می‌شود. شاید به طور تقریبی بتوان گفت شصت تا هفتاد درصد مردم بحرین ایرانی‌تبار هستند و بقیه جمعیت را طایفه آل خلیفه، مهاجرین و کارگران خارجی تشکیل می‌دهند. از لحاظ نژادی بیشترین آمار جمعیتی متعلق به طایفه‌ایست که در بحرین به نام «بحرانی» معروفند که این خانواده‌ها به ویژه از سمت مادر و مادربرزگ ایرانی هستند و تسلط کاملی نیز به زبان فارسی دارند و مذهب برخی سنی و برخی دیگر شیعه است».
سودابه م. هم‌چنین در مورد سهم ایرانی‌تباران در مشاغل دولتی و نظامی می‌گوید آنها نقش چندانی در سیاست، ارتش، سازمان‌های اطلاعاتی و حتی مشاغل مهم دولتی بحرین ندارند. به عنوان مثال در ارتش بحرین که فقط سنی‌های وابسته به آل خلیفه مشغول به کار هستند، نه تنها شیعیان که حتی سنی‌های ایرانی‌تبار نیز نمی‌تواند به درجات بالای نظامی برسند؛ این در حالی است که بدویان اردنی و سوری خیلی راحت در ارتش بحرین به کار گرفته می‌شوند و از چند سال پیش هم عربستان نیروهای زیادی تحت عنوان نیروهای امنیتی به بحرین اعزام کرده که در سرکوب معترضین و فعالان مدنی نقش زیادی دارند.
سودابه م. یادآوری می‌کند پس از انقلاب ۵۷ در ایران و روی کار آمدن جمهوری اسلامی، دولت بحرین تعداد زیادی از ایرانی‌تباران شیعه را با اینکه مقیم این کشور بودند از بحرین اخراج کرد و تنها ۲۴ ساعت به آنها فرصت داد از راه دریا و آن هم با کشتی و قایق‌های ناامن کشور را ترک کنند؛ این مسئله ضمن اینکه باعث از هم گسستن خیلی از خانواده‌ها و فامیل‌ها شد، سرآغازی برای اخراج معترضین از کشور بود و هم اکنون نیز بسیاری از ایرانی‌تباران اقامت‌هایشان دو سال یک بار توسط دولت بحرین تمدید می‌شود.
سودابه می‌افزاید: «اخراج ایرانی‌تباران از بحرین مانند اخراج شیعیان از عراق مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفته و همین الان هم اکثر فعالان حقوق بشر در دنیا سرکوب‌های آل خلیفه و احکام سنگینی که دستگاه قضایی به اتهام‌های واهی مثل جاسوسی برای فعالان مدنی صادر می‌کند و وضعیت وحشتناک زندان‌های آل خلیفه را نادیده می‌گیرند و از این نظر واقعا مردم بحرین در جهان مظلوم واقع شده‌اند».
این فعال مدنی بحرینی هم‌چنین معتقد است وضعیت سیاسی ایران و اوضاع روابط بین‌الملل ایران با کشورهای منطقه به شدت بر فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر ایرانی‌تباران بحرین موثر است. او توضیح می‌دهد: به طور مثال با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد و مواضعی که دولت او در سیاست خارجی اتخاذ کرد باعث بسته شدن فضا برای ایرانی‌تباران بحرین شد که متاسفانه با آمدن دولت حسن روحانی هم وضع هیچ تغییری نکرده و روند قبلی ادامه دارد به طوری که حتی اجازه داشتن مدرسه‌ای به زبان فارسی که حق طبیعی ایرانی‌تباران است و اصلا به مسائل و فعالیت‌های سیاسی مربوط نیست را هم به آنها نمی‌دهند.
در هر حال به نظر می‌رسد مردم بحرین به ویژه ایرانی‌تباران قربانی سیاست‌های دیکته شده از سوی عربستان به آل خلیفه هستند که به دنبال تقویت وزنه عرب‌های سنی مذهب در منطقه است. سیاست‌هایی که به نوعی در تقابل با سیاست‌های حمایتی حکومت ایران از شیعیان منطقه قرار گرفته و نه تنها حمله نظامی به یمن که حمایت‌های عربستان از داعش نیز از نشانه‌های آن هستند.
