کارگردان اپرای «سعدی» معاونت امور هنری وزارت ارشاد را مسئول صادر نشدن مجوز اجرای این نمایش معرفی میکند. بدعتی که موجودیت اپرای عروسکی در ایران را مورد تهدید قرار میدهد.
بهروز غریبپور کارگردان اپرای سعدی میگوید: اشاره به یک سابقه تاریخی برای تشریح مساله ضروری است. نزدیک به ۵۰۰ سال است تعزیه داریم. برگزارکنندگان تعزیه در دوره صفویه با اینکه از عوام بودند و شناخت علمی و آکادمیک نسبت به مسائل هنری نداشتند به این درجه از شعور و آگاهی رسیده بودند که نمیشود نمایشی درباره واقعه کربلا نوشت که زن در آن حضور نداشته باشد.
آنها بر همین اساس به تدبیری رسیدند که سایه آن همچنان بر سر موسیقی ما حضور دارد. اینکه ما خوانندههایی به اصطلاح چپکوک داشته باشیم که میتوانند صدای زیر شبیه به زن را اجرا کنند و حضور «زینبخوان» و «علیاصغر خوان»یا «بچهخوان» در تعزیه از همین جا نشات میگیرد. بنابراین ما بدون توجه به اپرای غربی باید به دستاوردهای فرهنگی و هنری خود توجه کنیم.
غریبپور از تلاشهای بسیار برای شکلگیری اپرای عروسکی در ایران صحبت کرده و گفته است: زمان شروع کار باید فکر این را میکردم که خلق اپراها با وجود خطوط قرمز به شیوهای پیش برود که حیات فعالیتهای گروه مستمر باشد و با مشکل مواجه نشویم. حذف خوانندگان زنده از روی صحنه و ضبط صدای آنها در استودیو برای پخش هنگام اجرا بر همین اساس اتفاق افتاد و خوشبختانه طی ده سال گذشته این تدبیر با مقبولیت مخاطبان نیز مواجه شده است.
غریبپور که پیش از این اپرای رستم و سهراب را روی صحنه برده بود گفته: اجرای اپراهای عروسکی «مکبث»، «عاشورا»، «مولوی»، «حافظ»، «لیلی و مجنون» و اخیرا هم «سعدی» به کلی با همین روش پیش رفت و آنچه در نمایش اخیر ما اتفاق افتاده به هیچ وجه خارقالعاده نیست. بلکه یک روند ۱۰ ساله است که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تمام اجراهای ایران و جهان گروه آران تجربه شده است. و با توجه به اینکه سالهای زیادی است برای خلق این اپرا تلاش صورت گرفته به هیچ وجه دست به عملی نزده و نخواهم زد که موجب توقیف نمایش شود. معتقدم یک نفر باید بیمار باشد که تلاشهای شبانهروزی ۶۰ – ۷۰ عضو گروه را با یک بیتدبیری به مخاطره بیندازد. من تصور میکنم آقایان بدون درنظر گرفتن سابقه موضوع دست به چنین کاری زدهاند. چطور میشود یک شیوه اجرایی که طی ۱۰ سال گذشته و در شرایطی که به زعم عدهای، هنرمندان امکان رشد و فعالیت نداشتند خود را در داخل و خارج از کشور به اثبات برساند اما در دولتی با شعار فراهم آوردنِ شرایط مثبت برای هنرمندان با چنین مسالهای مواجه شود؟
وی با اشاره به گفتگوی دو هفته قبل خود با علی مرادخانی، معاون امور هنری وزارت ارشاد اظهار کرد: بنابر حسن نیت و برای اینکه بعدا عنوان نشود فلانی خواست شیطنت کند و حاشیهسازیهای دیگر به معاون امور هنری گفتم ما در نمایش صدای زن داریم اما این به معنای متعارف یعنی «خوانندگی» نیست. بلکه کاملا بازیگری محسوب میشد و تاکید کردم به این دلیل که چنین شیوهای قبلا کمتر در آثار نمایشی سابقه داشته من واژه آواگر (خواننده ـ بازیگر) را جایگزین کردهام چون عنوان خواننده صحیح نیست.
او توضیح داد که گروه بازبینی روز گذشته و بعد از تماشای اپرای سعدی ضمن استقبال از اجرا با شجاعت و شرافت اعلام کردند، «این نمایش از نظر ما هیچ مشکلی ندارد اما برای شما حامل پیامی هستیم! اینکه صدای زن در این اپرا ایجاد مشکل میکند. پرسش من این بود که مگر میشود درباره اجزای یک نمایش قبل از تماشای اثر، نظر جداگانه صادر کرد.
مجوز اجرای اپرای «سعدی» در دست دفتر موسیقی است
از سوی دیگر رضا دادویی، رئیس شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی درباره صدور مجوز برای اپرای عروسکی «سعدی» گفت: گروه بازبینی روز گذشته به تماشای این نمایش نشستند و از نظر ما هیچ مشکلی وجود ندارد. یعنی این اپرا از نظر نمایشی هیچ مشکل ندارد و فقط منتظر صدور مجوزهای لازم از سوی دفتر موسیقی معاونت امور هنری برای بخش موسیقی کار هستیم.
در این گیر و دار جنتی وزیر ارشاد پس از اطلاع از جلوگیری از پخش این برنامه گفت که تلاش خود را برای حل این مشکل خواهد کرد.
