در آستانه انتخابات بریتانیا رابین نیبلت مدیر موسسه سلطنتی امور بین‌الملل بریتانیا (چاتم هاوس) در یک سخنرانی و بعد در یک مطلب مستقل، ۵ حوزه مهم سیاست خارجی در دولت آینده بریتانیا را بررسی کرد.
او در سخنرانی خود که در مرکز این موسسه در لندن برگزار شد به دو چالش مهم هویتی در سیاست بریتانیا اشاره کرده و گفت: «بریتانیا در مقابل این پرسش جدی قرار دارد که پادشاهی متحد در حال حاضر چه جایگاهی دارد؟ این موضوع در رفراندوم اسکاتلند مطرح شد و در صورت پیروزی حزب محافظه‌کار در رفراندوم ادامه عضویت در اتحادیه اروپا نیز مطرح خواهد شد. در واقع هویت مستقل پادشاهی متحد و بریتانیا در سال‌های گذشته زیر سوال قرار گرفته است. از سویی دیگر بعد از اتفاقات افغانستان و عراق با صرف هزینه‌های بسیار زیاد مالی و جانی و دستاوردهای بسیار محدود در قبال آن، قضاوت و تصمیم‌گیری‌های سیاست‌مداران بریتانیایی برای مردم [در حوزه سیاست خارجی] مورد تردید قرار گرفته است. در واقع همان طور که جامعه ایالات متحده آمریکا پس از جنگ ویتنام خسته شده بود، جامعه امروز بریتانیا نیز چنین حسی را پس از افغانستان و عراق دارد».
او در بخشی دیگر از مقدمه سخنرانی خود به وضعیت اقتصادی بریتانیا ۷ سال پس از آغاز بحران اقتصاد جهانی اشاره کرد و گفت: «اینکه بریتانیا هم‌چنان با کسری بودجه روبرو است و نتوانسته به رشد اقتصادی بالایی برسد به هیچ عنوان وضعیت مطلوبی نیست. از سویی دیگر با توجه به برنامه‌های احزاب بزرگ بریتانیا [حزب محافظه‌کار و کارگر] برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در حوزه‌های داخلی هم‌چون خدمات درمان عمومی و آموزش و پرورش باید انتظار داشت که اولین محل‌های صرفه‌جویی برای تامین هزینه‌ها، حوزه‌های سیاست خارجی و وزارت دفاع و حتی می‌شود احتمال آنرا داد که در آینده حوزه امنیتی (جاسوسی و ضدجاسوسی) را شامل شود».
خاورمیانه
رابین نیبلت در ادامه به چالش‌های دولت آینده بریتانیا در حوزه خاورمیانه اشاره کرد. او بحران مهاجرت به سمت اروپا را مشکل یک یا چند کشور مشخص ندانست و گفت: « مسئله سوریه، لیبی و عراق و سونامی مهاجرت به سمت اتحادیه اروپا یک معضل کوتاه‌مدت نیست.
شما به برخورد دولت در مسئله مهاجران سوری نگاه کنید که با حضور تنها صدها مهاجر سوری و نه هزاران تن هزینه‌های بسیاری را متحمل شد این در حالیست که در سیل مهاجرت و تبعات آن در سال‌های گذشته در کوزوو و عراق و جنگ اول خلیج [فارس] به این شکل نبود».
او در ادامه به مسئله تونس اشاره کرده و تاکید می‌کند که دولت آینده بریتانیا فرصت بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری به روی ثبات در تونس دارد.دولت آینده می‌بایست تلاش کند به هر شکل ممکن تونس از منطقه بحران دور نگاه داشته شود.
نیبلت در پاسخ به پرسش خبرنگار کیهان لندن پیرامون مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی و اینکه آیا دولت بریتانیا بیشتر به دنبال حمایت از طرف‌های اروپایی مذاکرات (آلمان و فرانسه) و یا ایالات متحده آمریکا خواهد بود، گفت: «در مورد ایران باید بگویم با اینکه اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل محور مذاکرات اصلی در مذاکرات اتمی با ایران است اما نقش اصلی در واقع بر محور مذاکرات ایران و ایالات متحده آمریکا در حرکت است. ما در کنار این مذاکرات هستیم چه در کنار ایالات متحده آمریکا و چه در کنار اتحادیه اروپا. اما با توجه به سابقه ذهنی منفی ایرانیان نسبت به بریتانیا به نظرم بهتر است دولت آینده کماکان در قالب اتحادیه اروپا تنها به حمایت از این گفت وگوها ادامه دهد».
رابین نیبلت در مطلبی که بعد از این سخنرانی منتشر کرد در رابطه با اوضاع خاورمیانه با اشاره به اینکه «رسیدن به توافق با ایران بر سر برنامه اتمی‌اش، امکان ورود به مذاکرات پیرامون امنیت منطقه‌ای را فراهم می سازد» نوشته است: «رسیدن به توافق در این مذاکرات می‌تواند منجر به تشدید اختلافاتی شود که یک سوی آن ایران و متحدان او در سوریه، لبنان و یمن و سوی دیگر عربستان سعودی و متحدان سنی‌اش قرار دارند. در این میان بریتانیا، به همراه دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد، می‌تواند به عنوان یکی از طرف‌های حافظ امنیت دولت‌های حوزه خلیج [فارس] باشد».
او در بخشی دیگر از سخنرانی خود به موضوع مذاکرات صلح میان فلسطین و اسرائیل پس از پیروزی مجدد بنیامین نتانیاهو اشاره کرد و گفت: «مسئله مهم این است که موضوع بریتانیا در شورای امنیت سازمان ملل بیشتر به سمت اروپایی‌ها تمایل دارد تا به سمت ایالات متحده آمریکا اما در عین حال به نظر نمی‌رسد که بدون هماهنگی با ایالات متحده آمریکا پیرامون به رسمیت شناختن فلسطین اقدامی را انجام دهد».
روسیه
رابین نیبلت در بخشی دیگر از سخنرانی خود در مرکز مؤسسه سلطنتی امور بین‌الملل بریتانیا، چالش مهم دیگر دولت آینده بریتانیا را در رابطه با روسیه دانست و گفت: «با توجه به اینکه تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه در ماه جولای برای تمدید دوباره بررسی خواهند شد، بریتانیا می‌تواند عدم حضور خود در کنفرانس مینسک ۲ [که با حضورآلمان،فرانسه، اوکراین و روسیه برگزار شده بود] را جبران کرده و نقش پررنگی در تشدید تحریم‌ها علیه روسیه داشته باشد».
او با اشاره به اینکه رهبری این تحریم‌ها با آنگلا مرکل [صدراعظم آلمان] است اما تاکید کرد که با توجه به اختلاف در میان اعضای اتحادیه اروپا به منظور افزایش فشار به روسیه، نقش بریتانیا در حمایت از آلمان بسیار با اهمیت خواهد بود.
محیط زیست
نیبلت چالش بعدی دولت آینده بریتانیا را مسئله محیط زیست و به ویژه مسئله گرم شدن زمین دانسته و با اشاره به کنفرانس ماه دسامبر ۲۰۱۵ در پاریس که برای تصمیم‌گیری پیرامون مسائل زیست محیطی تشکیل خواهد شد، گفت: «من فکر می‌کنم وقت آن است که بریتانیا جایگاه خود را در مذاکرات محیط زیست مشخص کند. تا امروز بریتانیا بیشتر دنبال کننده سیاست‌های چین و ایالات متحده آمریکا در این مورد بوده است. اما به نظر می‌رسد که این امکان وجود دارد که بتواند نقشی مستقل در کنفرانس ایفا کرده و قدمی برای محدود کردن افزایش دما بردارد».
اروپا
اما در سخنرانی رابین نیبلت و پرسش‌های دیگر خبرنگاران موضوع رابطه بریتانیا و اتحادیه اروپا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. او در بخشی از سخنران خود در این مورد گفت: «بریتانیا و اتحادیه اروپا همواره رابطه بسیار دشواری داشته‌اند. اتحادیه اروپا برای بریتانیا همیشه یک اتحاد سیاسی بوده است و عدم حضور بریتانیا در حوزه یورو این کشور را از بخش بزرگی از تصمیمات اتحادیه اروپا دور نگاه داشته است. این در حالیست که بسیاری از تصمیمات اتحادیه اروپا در واقع برای نجات حوزه یورو و بازارهای آن است. به همین دلیل بریتانیا باید دو برابر حالت معمول تلاش کند تا به قلب تصمیم‌گیری اتحادیه اروپا بدل شود و دولت کنونی بریتانیا چنین تلاشی را از خود نشان نداد».
او در پاسخ به پرسشی پیرامون ساختار دو حزبی و یا چند حزبی در بریتانیا، گفت: «من فکر نمی‌کنم تا نزدیک به ۲۰ سال آینده بریتانیا به سیستم دو حزبی بازگردد، شکل ساختاری به وجود آمده در اسکاتلند [قدرت گرفتن حزب ملی اسکاتلند پس از رفراندوم استقلال این کشور] تا مدتی طولانی تغییر نخواهد کرد، مناطق مرکزی بریتانیا که در دست حزب محافظه‌کار است به سختی به جناح‌های رقیب واگذار خواهند شد و احزابی هم‌چون حزب استقلال پادشاهی متحد نیز نقشی متفاوت خواهند داشت. با این حساب باید گفت بریتانیا به سوی چند حزبی بودن حرکت می‌کند و در این مسیر احزاب کوچک باید اطمینان پیدا کنند که هویت خود را در رقابت‌ها و ائتلاف‌ها از دست نخواهند داد».
نیبلت در ادامه با اشاره به یک نظرسنجی که از شهروندان بریتانیایی پرسش شده بود «آیا به نظر شما بریتانیا هم‌چنان یک قدرت بزرگ جهانی است؟» گفت: «نزدیک به ۶۰ درصد مردم به این پرسش پاسخ آری دادند و در مقابل تنها ۲۰ درصد از نخبگان و عموم مردم بر این باور بودند که بریتانیا باید این نقش را فراموش کند. در واقع باید گفت بریتانیا هم‌چنان می‌تواند نقشی کلیدی در تحولات جهانی داشته باشد و نقشی بسیار پررنگ در شورای امنیت سازمان ملل ایفا کند و به نظر من دولت‌های ائتلافی که در آینده شکل می‌گیرند بایستی در یک همکاری نزدیک این موقعیت را فراهم سازند».
او در ادامه به جایگاه مستقل و یا وابسته سیاست خارجی بریتانیا از ایالات متحده آمریکا اشاره داشت و گفت: «این نقش بسیار قدیمی است و به نظر نمی‌رسد که به این زودی تغییر جدی در آن رخ دهد. به این معنی که این دو کشور در واقع دوقلوهایی هستند که پشت سر هم می‌آیند. البته دوقلوی‌هایی شبیه آرنولد شوارتزنگر و دنی دوویتو [اشاره او به فیلمی با نام دوقلوهاست که این دو بازیگر، نقش دو برادر دوقلو را ایفا می‌کنند با اینکه از لحاظ بدنی و رفتاری اختلاف زیادی دارند] هستند. به این موضوع توجه داشته باشید وقتی حزب محافظه‌کار ۵ سال پیش به قدرت رسید به سمت یک رابطه ویژه [با ایالات متحده آمریکا] حرکت کرد، رابطه‌ای نزدیک و بسیار صمیمی اما از سویی دیگر و به طور هم‌زمان رابطه خود با هندوستان، چین، آفریقای جنوبی و کشورهای حاشیه خلیج [فارس] را نیز گسترش داد. با اینکه این روابط در بهترین حالت خود پیگیری نشده است اما بر مبنای برنامه‌ای که حزب محافظه‌کار ارائه داده است این واقعیت وجود دارد که به نوعی به سمت یک استقلال نظر از اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا پیش خواهد رفت. دلیل این جدایی از سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا نیز مشخص است چراکه آنها نمی‌خواهند مستقیم درگیر مسائل خاورمیانه شوند و به سمت شرق آسیا تغییر سیاست خواهند داد. شما هم‌اکنون نیز می‌توانید این استقلال را در رابطه چین و بریتانیا با وجود نارضایتی ایالات متحده آمریکا مشاهده کنید. در مورد اختلافات میان اسرائیل و فلسطین نیز بریتانیا بیشتر سیاستی اروپایی را در شورای امنیت سازمان ملل دنبال می‌کند تا حمایت از سیاست ایالات متحده آمریکا. به نظر من دیود کامرون در صورت پیروزی، بریتانیا را در به عنوان یک شریک کوچک در جیب ایالات متحده قرار نخواهد داد. از سوی دیگر باید در مورد اد میلیبند به این موضوع توجه داشت که او در سخنرانی هفته گذشته خود در همین جا [موسسه سلطنتی امور بین الملل بریتانیا] نزدیک به ۲۳ بار به اتحادیه اروپا اشاره کرد و ۲ برابر آن از ایالات متحده آمریکا نام برد، اما در هر دو بسیار منفعل بود.
من فکر می‌کنم بریتانیا به خوبی متوجه شده است که ایالات متحده آمریکا، یک قدرت [جهانی] است و باید با آن یک رابطه بسیار قوی داشت.آمریکا در روسیه، چین، ایران و بسیاری موارد دیگر درگیر است و بریتانیا باید انتخاب کند در کدام حوزه شرکت داشته باشد و دقیقا در کدام معضلات حضور نداشته باشد. به مورد افغانستان و پاکستان نگاه کنید که بریتانیا و ایالات متحده آمریکا حوزه‌های مشترک بسیاری دارند و به صورت خیلی نزدیک با هم همکاری می‌کنند اما در حوزه‌های دیگر دارای سیاست‌های خارجی حتی متفاوتی با هم هستند».
رابین نیبلت در بخشی دیگر از سخنرانی خود با اشاره به اینکه در صورت پیروزی حزب محافظه‌کار و بر اساس وعده انتخاباتی این حزب در سال ۲۰۱۷ رفراندوم ادامه عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا برگزار می‌شود، گفت: «با این وجود به نظر من در ۲ سال آینده بیشتر تمرکز دولت‌مردان محافظه‌کار به روی مذاکرات با طرف‌های اروپایی خود برای دستیابی به یک توافق خوب خواهد بود تا آن را زمینه‌ای برای گرفتن رای آری از شهروندان بریتانیا در رفراندوم قرار دهند و در همین مسیر مذاکرات جهانی در دو سال آینده کمرنگ‌تر خواهد شد».
چین و مذاکرات تجاری
رابین نیبلت در سخنرانی و مطلب کوتاهی که پس از این سخنرانی در مورد چالش‌های سیاست خارجی دولت آینده بریتانیا منتشر کرد به دو مسئله رابطه اقتصادی با چین و مذاکرات تجارت آزاد جهانی (TTIP) اشاره داشته و می‌نویسد: «دولت ائتلافی بریتانیا یکی از مدافعان این مذاکرات است و آنرا یک محرک اقتصادی بی‌هزینه برای بریتانیا و اتحادیه اروپا می‌داند و از آن به عنوان یک وزنه تعادلی ژئوپلتیک در برابر چین نام می برد.
اما این توافق با مخالفت بخش عامه شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، از جمله بریتانیا روبرو شده است. جایی که اکثریت رأی دهندگان در بریتانیا، بر این باورند که این توافق می‌تواند عاملی برای تضعیف استاندارد‌های اجتماعی موجود در اروپا، توسط شرکت‌های آمریکایی باشد».
او در بخشی دیگر از مطلب خود با اشاره به اینکه «در سال گذشته، حدود ۳۰ درصد از سرمایه‌گذاری دولت چین در بازارهای اتحادیه اروپا در بریتانیا انجام شده» اضافه کرده است: «در حالی که دولت بریتانیا ترجیح می‌دهد تا از پتانسیل‌های اقتصادی دولت چین استفاده کند، ژاپن به دنبال نفوذ بیشتر بریتانیا در منطقه [شرق آسیا] به عنوان یک متحد امنیتی است [و این موضوع سناریوی مطلوب چین نیست].
به همین دلیل دور از انتظار نیست که دولت بریتانیا در برابر تصمیمات دشواری قرار خواهد گرفت. در واقع انتخاب میان یک موقعیت تجاری خوب یا رابطه استراتژیک با متحدین خود».
