اختر قاسمی- روز شنبه ۲ ماه مه ۲۰۱۵ با رسمیت یافتن کنگره ابتدا ریاست کنگره با رای مخفی به دکتر محمد اقتداری داده شد. اولین روز کنگره با خواندن پیام سازمان‌های جبهه ملی در امریکا آغاز شد.
روز اول کنگره
آنها از تلاش هیئت اجراییه کنونی در فاصله بین کنگره سوم و کنگره چهارم تقدیر کردند و خواهان انتخاب مجدد در این کنگره شدند. بعد از رای‌گیری برای اعضای جدید که اعتبارنامه آنها توسط شورا تایید شده بود، چهارمین کنگره با یاد دکتر غلامحسین صدیقی نام‌گذاری شد.
سپس گزارش هیئت اجراییه از جانب همایون مهمنش خوانده شد. دکتر مهمنش به فعالیت‌های سازمان‌های جبهه ملی در دنیای مجازی و حقیقی پرداخت و از جلسات مداوم سازمان‌ها که منجر به صادر کردن ۱۸۸ اطلاعیه مختلف در عرصه‌های مختلف شد، اشاره کرد. او همچنین از تلاش هیئت اجراییه برای نزدیکی و ارتباط با دیگر سازمان‌ها و گروه‌های جبهه ملی و مصدقی و دمکرات اشاره کرد و گفت خوشبختانه تلاش‌ها برای تفاهم و نزدیکی‌ها بیشتر می‌شود. وی در رابطه با نزدیکی جبهه ملی ایران در داخل به پیام‌های ارسال شده مسئولین جبهه ملی از درون اشاره کرد و گفت: ما با دوستان در درون در ارتباط هستیم ضمن اینکه موضع‌گیری خودمان را نسبت به صدور اطلاعیه‌ای که از جانب ادیب برومند مبنی بر شیعه بودن اعضای جبهه ملی عنوان شده بود (البته ایشان بعد تصحیح کرد و گفت تحت شرایط و فشار این را گفته بود) در یک بیانیه قاطع و محترمانه اعلام کردیم و نسبت به این نظر انتقاد و اعتراض کردیم که منجر به تصحیح از جانب ایشان گردید. در زمینه بین‌المللی فقط به انتشار بیانیه‌هایی به زبان‌های عربی، انگلیسی، آلمانی برای روشن بودن مواضع‌مان بوده.
او همچنین به پیگیری کار وبسایت ملیون که از سال ۲۰۰۱ آغاز به کار کرد، اشاره نمود و گفت در اینجا تلاش ما برای هماهنگی بین ملیون است.
رئیس هیئت اجراییه سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور به دیگر فعالیت‌ها از جمله برگزاری سمینارها و نشست‌ها و ترجمه مستند «کودتای ۲۸ مرداد» که از تلویزیون کانال دو آلمان پخش شد اشاره کرد.
در بحث آزاد، ابوتراب ترابی به بی اعتمادی نسل امروز به نسل خود اشاره کرد و به عدم قاطعیت همه گروه‌ها در برخورد نسبت به گذشته خود از جمله جبهه ملی اشاره نمود و گفت هم اکنون یک وظیفه تاریخی در مقابل جبهه ملی وجود دارد. جبهه ملی باید در بر گیرنده خواسته‌های عمومی مردم باشد. او گفت ما با رژیمی ایدئولوژیک و عقب مانده با پایه توده‌ای عقب مانده روبرو هستیم. در این شرایط حتی ممکن است در صورتی که اتفاقی برای رهبری بیفتد جامعه به جنگ داخلی کشیده شود. او در ادامه گفت: ما باید در دستور کار خود به مردم بگوییم که چه کار باید کرد. او درباره این توهم که گفته می‌شود تا قدرت‌های بزرگ اتفاقی صورت نخواهد گرفت گفت ما باید با برنامه‌های خود آماده باشیم که اگر اتفاقی در جامعه رخ داد مانند انقلاب ۵۷ نشود.
حمید صدر از شرایط بحرانی موجود و چگونگی از رفتن ممکن به سمت مطلوب صحبت کرد و گفت: ما داریم به سمت شرایطی می‌رویم که در درون جبهه ملی برنامه مشخص و هم نظری وجود ندارد. ما خواهان تغییر هستیم و نباید جبهه ملی در شرایطی قرار بگیرد که همانند گذشته هر کدام یک حرکتی کنند. ما تلاش‌مان این است که با اعضای شورا در ایران به توافقی برسیم. تلاش ما این است که فروپاشی حکومت به جنگ داخلی نکشد. شرایط از زمان رژیم گذشته خیلی بدتر است. باید بیانیه‌ای صادر کنیم که فکر شده باشد و تمام جبهه ملی و جمعیت خاموش را پشت سر خود داشته باشد.
حمید صدر به عقب ماندگی جامعه و نقش روحانیت در جامعه اشاره کرد و گفت در زمان مصدق زمانی که او برای ملی شدن نفت با انگلیس سر جنگ داشت آیت‌الله کاشانی با او دعوا بر سر این داشت که در مدارس دختر و پسر با هم باشند یا نه و یا اینکه آیا بهایی و یهودی می‌توانند در اداره‌ای کار کنند و مسئولیت کاری داشته باشند؟ ما باید واقع‌بین باشیم و خود را برای شرایط آماده کنیم و با فروتنی و قدم به قدم گام برداریم.
پس از بحث آزاد پیام کنگره به مردم ایران خوانده شد. و سپس پیام‌های سازمان‌های جبهه ملی به جنبش مدنی ایران به کمیسیون‌های کار برای بررسی داده شد.
روز دوم کنگره
روز یک‌شنبه با خواندن پیام عباس امیرانتظام قدیمی‌ترین زندانی سیاسی جمهوری اسلامی آغاز شد. امیر انتظام در پیام خود ضمنی آرزوی موفقیت برای کنگره و اشاره به ناتوانی جسمی و بیماری خود آرزوی صدور قطعنامه‌ای موفق برای کنگره چهارم کرد که اجرای آن با توجه به شرایط فعلی ضامن تحقق یافتن آرمان‌ها و اهدافی باشد که مصدق بزرگ بنیان‌گذار آن بوده است.
او نوشت، هرگز ناامیدی به خود راه نداده‌ام جسم و روحی خسته دارم ولی ناامید هرگز. امیر انتظام تاکید کرد که با همبستگی و همدلی به باورهای مشترک‌مان تحقق ببخشیم. با چشم باز و به دور از هر گونه افراط و تفریط می‌توانیم تعادلی در میهن‌مان به وجود آوریم.
سپس پیام حزب ملت ایران که از طرف خسرو سیف نوشته شده بود خوانده شد.
سومین پیام از آقای ضیا مصباح از اعضای شورای جبهه ملی ایران بود.
پیام ویدیویی از جانب ادیب برومند ریئس شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران از ایران و همچنین پیام حسین موسویان ریئس هیئت اجرایی جبهه ملی ایران در ایران خوانده شد. آقای موسویان به تلاش جمهوری اسلامی در رخنه کردن و ضربه زدن به جبهه ملی اشاره کرد.
بعد از پیام‌ها گزارش‌های اصلاحی کمیسیون‌های کار در رابطه با پیام‌های پیشنهادی کنگره به کارگران، زنان، دانشجویان، زندانیان سیاسی، سربازان و نظامیان، وکلا و روزنامه‌نگاران، خوانده شد و به تصویب اکثریت قریب به اتفاق اعضا رسید.
سپس پیشنهاد قطعنامه چهارمین کنگره سازمان‌های جبهه ملی خارج از کشور خوانده شد. در این پیشنهاد از بخشی از حکومت که خواهان حل مسئله هسته‌ای است دفاع می‌شود و گناهان را به گردن بخش دیگر تندرو حکومت می‌اندازد. همچنین عدم قاطعیت مفاد قطعنامه در رابطه با مسائل مختلف در ایران و عدم ارائه راهکار مشخص، باعث اعتراض اغلب شرکت کنندگان شد و به همین جهت در یک بحث به نکات مورد توجه و تصحیح آن اشاره کردند که قرار شد در یک جلسه اینترنتی مشترک همه حضور یابند تا موارد فوق تصحیح شود.
ابوتراب ابوترابی، مسئله هویت ملی را بیان کرد و ضرورت بیان این نکته را در قطعنامه لازم دانست که باید به تلاش جمهوری اسلامی در جایگزینی هویت اسلامی به جای ملی و تحریف تاریخ گذشته ایران اشاره شود.
فیروزبخش از قطعنامه به عنوان مهم‌ترین سند یک سازمان سیاسی یاد کرد که در کنگره صادر می‌شود که هم خطاب به مردم و هم حکومت است. او انتقاداتی به قطعنامه داشت و گفت این قطعنامه به یک بیانیه انتقادی ژورنالیستی شبیه بود و با اشاره به بخشی از این قطعنامه گفت: ما در اینجا وارد دعوای حکومتی شدیم و از بخشی از حاکمیت دفاع کردیم که دستش به خون مردم آلوده است. او اشاره به موضوع لوزان کرد و گفت اشاره به آن اشکالی ندارد ولی نه به این شکلی که در قطعنامه آمده است. در قطعنامه باید نظریات جبهه ملی برای آینده ایران اعلام شود که چه می‌خواهد. جبهه ملی می‌خواهد اداره مملکت بر اساس اراده مردم و نه بر اساس ولایت فقیه و نیرویی متافیزیکی باشد در مورد آزادی‌های سیاسی باید صریح اعلام کند که ما خواهان آزادی بدون قید و شرط زندانیان سیاسی هستیم. نه اینکه به عنوان یک منتقد روزنامه‌نگار نظر بدهد. فیروزبخش که با هیجان صحبت می‌کرد گفت: باید به طور صریح اعلام شود که وقتی مجلس وجود دارد مصلحت نظام یعنی چه؟ ما باید صریح اعلام کنیم که ولایت فقیه برچیده شود و باید صریحا تاکید کنیم که جدایی دین از حکومت را می‌خواهیم و خواهان برچیدن قوانین قرون وسطایی قصاص و تفاوت بین زن و مرد باشیم. او به حداقل دستمزد در ایران اشاره کرد و گفت ما باید خواهان دستمزد حداقل دو برابر برای کارگران باشیم.
حمید صدر نیز ضمن اشاره به بحران‌ها گفت ما باید تکلیف خود را هم مشخص کنیم. او در مقابل این انتقادها گفت ما باید توجه داشته باشیم که بخش عظیمی از مردم ما به روحانی رای دادند چون خواهان برچیدن تحریم‌ها و بهتر شدن وضع زندگی‌شان بودند. ما نباید طوری برخورد کنیم که رای مردم را نادیده بگیریم.
سپس عضو جوان سازمان جبهه ملی وین حامد ابراهیمی در مخالفت با فیروزبخش و دفاع از قطعنامه صحبت کرد و گفت ما باید در اینجا تاکیدمان بر جدایی دین از حکومت باشد ولی از موارد گفته شده در قطعنامه در مورد موضع اقتصادی دفاع کرد.
داریوش شیروانی از اعضای سازمان جبهه ملی مونیخ با انتقاد به لحن نرم قطعنامه و عدم قاطعیت در مقابل جمهوری اسلامی گفت: به نظر من این قطعنامه خیلی ضعیف‌تر از حرف‌های دوستانی است که در پیام‌ها از ایران بیان کردند.
قاطعیت ما باید کاملا مشخص باشد و وقتی از کارنامه جمهوری اسلامی صحبت می‌کنیم باید دقیقا از جنایت علیه مردم و فساد اجتماعی و فرهنگی و اعدام بیش از ۴۰ هزار زندانی سیاسی سخن گفت.
داریوش شیروانی سپس با اشاره به قطعنامه گفت: ما نباید وارد جنگ جناح‌های مختلف جمهوری اسلامی شویم. هر بار که یک جناح سکان را در دست می‌گیرد، بین خود جنگ قدرت دارند.
ابوترابی نیز گفت ما نباید به جناح‌های حکومتی بپردازیم چون جناح‌ها در حفظ رژیم و قانون اساسی آن متفق‌القولند، آنها فقط در نوع پیاده کردن آن با هم تفاوت‌هایی دارند.
او گفت قطعنامه شناسنامه ماست و ما باید با قاطعیت بگویم که با رژیم ایدئولوژیک و کانسپت آن مخالفیم. و باید در هر زمان این قطعنامه برای ما قابل دفاع باشد. و این می‌تواند حتی به شایعاتی که گفته می‌شود جبهه ملی با بخشی از حکومت سازش کرده خاتمه دهد. همچنین بهمن مبشری خواهان عدم موضع‌گیری در برابر جناحی از حاکمیت و روشن بودن نظرات و موضع جبهه ملی بود. سعیده سهرابی به اعدام‌های بسیاری که در مورد اقلیت‌های مذهبی و قومی صورت می‌گیرد اشاره کرد و خواهان موضع‌گیری روشن‌تری در این رابطه شد. مسئله حقوق کودکان هم از جانب تراب مستوفی بیان شد.
آریا از دیگر اعضای جوان جبهه ملی گفت ما باید به مردم درون توجه کنیم و نباید با ادبیات تند برخورد کنیم. حکیمی از اعضای دیگر جبهه ملی وین با انتقاد به قطعنامه گفت با توجه به شرایط موجود ما نیاز به یک فلسفه سیاسی داریم که در یک قطعنامه همه مسائل را بیان کنیم نه اینکه همانند یک گزارش ژورنالیستی به برخی مشکلات جزیی اشاره کنیم بلکه باید به کل موضوع بپردازیم که همه اینها را در بر می‌گیرد.
امیر، عضو سابق جوان هیئت اجراییه که قاطیعت در نظرات و مواضع مشخص را با رادیکالیسم سیاسی یکی می‌دانست در پاسخ به کسانی که از عدم قاطعیت قطعنامه یاد کردند با موافقت کامل با قطعنامه گفت ما نباید رادیکال باشیم و قاطع خواهان تغییر باشیم بلکه باید به درون جامعه نگاه کنیم که نگویند که خارج‌نشین‌ها در کمال صلح و آرامش برای ما شعار می‌دهند.
حمید صدر به رادیکال برخورد کردن برخی دوستان خود اشاره کرد و گفت تجربه گذشته به ما نشان داده که ما در اینجا نمی‌توانیم با رادیکالیسم سیاسی از مشی خود عدول کنیم.
پیشنهاداتی برای تشکیل سازمان جوانان، سازمان زنان و سازمان دانشجویان جبهه ملی ارائه که قرار شد در این راستا تلاش شود.
همایون مهمنش گفت ما یک برنامه سیاسی مشخصی داریم که در قطعنامه‌های هر مقطع به اهداف فعلی‌مان اشاره می‌کنیم.
پس از تصویب موارد تصحیحی قطعنامه انتخاب هیئت اجراییه جدید در دستور کار قرار گرفت.
سازمان‌های جبهه ملی امریکا پیشنهاد دادند که هیئت اجراییه قدیم که متشکل از آقایان مهمنش، مبشری و قائم مقام بود به دلیل پشتکار و فعالیت آنها دوباره انتخاب شوند که با اکثریت قریب به اتفاق آرا انتخاب شدند.
قبل از انتخاب اعضای شورای عالی جبهه ملی ایران در خارج از کشور داریوش شیروانی پیشنهاد داد که افرادی که به ایران سفر می‌کنند برای در نظر گرفتن شرایط خود و شرایط جبهه ملی بهتر است که نامزد شورای جبهه ملی نشوند.
در پایان اکثر اعضای قدیم به همراه چند عضو جدید با ۳۱ رای، ۲ رای ممتنع و ۲۹ موافق انتخاب شدند.
شورای عالی جبهه ملی ایران عبارتنداز:
خانم ها:
- پروانه قائم مقام
- فریده مهمنش
آقایان
- حامد ابراهیمی
- ابوتراب ابوترابی
- امیررضا امیر بختیار
- کورش افطسی
- دکتر محمد اقتداری
- منوچهر تقوی بیات
- امیرحسین توسطی
- دکتر فضل اله روحانی
- داریوش شیروانی
- حمید صدر
- دکتر باقر صمصامی
- مهندس کامبیز قائم مقام
- دکتر محسن قائم مقام
- دکتر عزیزاله کرملو
- مهندس بهمن مبشری
- تراب مستوفی
- دکتر محمد علی مهرآسا
- دکتر همایون مهمنش
- مهندس دارا نیرویی
- حسین وصال
در پایان فیروزبخش با شعری از شاملو در حسن ختام جلسه گفت نباید فراموش کنیم که تنها رژیم در مقابل همه فجایعی که صورت می‌گیرد مقصر نیست بلکه هر کدام ما تک تک در این اتفاقات مقصر هستیم و موظف هستیم که در مقابل فجایع عکس‌العمل نشان دهیم.
کنگره با سرود ای ایران پایان یافت.
