هنوز مهلت گفتگوهای هستهای به پایان نرسیده و هنوز توافقنامهای امضاء نشده، طرفین یکدیگر را به «دبّه در آوردن» متهم میکنند. آخرین سخنان خامنهای دررابطه با مذاکرات هستهای و موضوع بازرسی از مراکز نظامی و گفتگو با دانشمندان هستهای ایران، که با ژستی میهنپرستانه هم بازرسی از این مراکز و هم گفتگو با دانشمندان را رد کرد، سبب واکنش فوری آمریکا شد تا یک بار دیگر تأکید کند که روی این موضوعات قبلا صحبت شده و بدون اینها توافقی در کار نخواهد بود.

زمانی که رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی نوروزی خود با پیش کشیدن موضوع «دلواپسان» گفت: «این که عدهای نسبت به یک مسئله مهم کشور، دلواپسی و دغدغه داشته باشند، جرم نیست و هیچ مانعی ندارد» مشخص بود که او چراغ سبز به منتقدان و مخالفان سیاستهای هستهای حسن روحانی نشان میدهد.
اما سیاستهای سید علی خامنهای پس از مذاکرات لوزان به ناگاه تغییر کرد و سلاح «مذاکرات زیر نظر رهبری» را از دست دولت گرفت. در ماههای اخیر نزدیکان به دولت تلاش کرده بودند تا توپ مذاکرات را به زمین رهبر جمهوری اسلامی انداخته تا از زیر فشار انتقادات تندروهای داخلی خارج شوند. علی خرم، مشاور محمد جواد ظریف در جلسه بسیج دانشجویی دانشگاه شیراز گفته بود: «رهبر معظم انقلاب پیش از موافقتنامه آن را کاملا و کلمه به کلمه تایید کردند». از سویی دیگر علی اکبر ناطق نوری در در جلسه شورای اداری آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه «مذاکرات در دولت قبل» آغاز شده بود اضافه کرده است: «در حال حاضر نیز مقام معظم رهبری بر روند مذاکرات هسته ای اشرافیت [اشراف] کامل دارند». مسعود پزشکیان نماینده اصلاحطلب مجلس شورای اسلامی نیز به «نظارت رهبر» بر تفاهمنامه لوزان اشاره کرده و گفته است: «اگر پشتیبانی رهبر معظم انقلاب و نظارت ایشان بر مذاکرات لوزان نبود، تندروها ، جنگ طلبها و آنها که از تحریم سود میبرند نمی گذاشتند هرگز چنین نتایجی از مذاکرات به دست آید».
اما سید علی خامنهای نزدیک به یک هفته پس از مذاکرات لوزان به طور مشخص به این موضوع اشاره کرده و گفته است: «بنده در جزئیات مذاکره دخالتی نکردم، بازهم نمیکنم؛ من مسائل کلان، خطوط اصلی، چهارچوبهای مهم و خط قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفتهام… اینکه حالا گفته بشود که جزئیات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست». اما خامنهای که پس از لوزان «نرمش قهرمانانه»اش به خط و نشانهای علنی بدل شده در سخنرانی خود به آرامی زیر میز مذاکره زده و با اشاره به اینکه دولت وظیفه دارد پاسخ «مخالفین و معترضین» را بدهد اضافه کرد: «حالا ممکن است بگویند آقا ما سه ماه بیشتر زمان نداریم؛ خب، حالا سه ماه بشود چهار ماه، آسمان که به زمین نمیآید؛ چه اشکالی دارد؟»

بازرسی از مراکز نظامی: آری یا نه؟
بعد از آنکه یوکو آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از امکان بازرسی مراکز نظامی ایران پس از توافق نهایی و امضای پروتکل الحاقی از سوی جمهوری اسلامی سخن به میان آورد، عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ گفت: «دسترسی به مراکز غیرهستهای که شامل مراکز نظامی هم می تواند باشد، طبق پروتکل الحاقی شرایط خاص خود را دارد. برای نمونه برداریهای محیطی در یک دسترسی مدیریت شده است و این با آنچه در یک بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی یا بازدید از یک مرکزی در ذهنمان هست که بیشتر یک مشاهده میدانی است، کاملا تفاوت دارد».
آنچه عراقچی مطرح میکند هرچند «بازی با کلمات» است اما نشان میدهد که تیم مذاکره کننده هستهای جمهوری اسلامی از «خط قرمز»های رهبر جمهوری اسلامی عبور کرده و «اجازه بازدید از مراکز غیرهستهای» ایران را صادر کرده است. موضوعی که سید محمود نبویان از اعضای جبهه پایداری و نماینده مجلس شورای اسلامی نیز تایید کرده و گفته است: «عراقچی در مجلس گفته است که اجازه بازرسی مراکز نظامی داده است». نبویان در سخنرانی جداگانهای مجددا از عراقچی نقل قول کرده و گفته است: «در صحبتی که با آقای عراقچی داشتم به من گفت جرئیات که هیچ، خطوط قرمز را هم نتوانستیم حفظ کنیم».
خط قرمزی که نبویان از آن سخن به میان میآورد به یکی از سخنرانیهای رهبر جمهوری اسلامی باز میگردد که در اوایل سال جدید گفته بود: «به مسئولین محترم تذکّر دادیم و به شما هم عرض میکنیم، این است که بههیچوجه اجازه داده نشود که به بهانه نظارت، اینها به حریم امنیّتی و دفاعی کشور نفوذ کنند؛ مطلقاً».

حسین سلامی جانشین فرماندهی کل سپاه پاسداران نیز در واکنش به درخواست بازدید از مراکز نظامی ایران تحت پروتکل الحاقی گفته بود: «هرکس از این حرفها [که باید اجازه بازدید از مراکز نظامی ایران داده شود] بزند، جواب آن را با “سرب داغ” خواهیم داد».
سید مسعود جزایری معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی ستادکل نیروهای مسلح دیگر نیروی نظامی جمهوری اسلامی بود که نسبت به این درخواست واکنش نشان داده و گفته بود: «آنچه به نقل از مسئولان دولت آمریکا، کنگره و یا اعضای تیم مذاکرهکننده این کشور در خصوص بازدید از مراکز نظامی جمهوری اسلامی ایران مطرح میشود کاملاً مردود و رویاپردازی بوده و حتی ارزش پاسخگویی ندارد و بهتر است رسانههای خودی وارد این بازی نشوند». فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح که همواره از تیم سیاست خارجی حسن روحانی دفاع کرده بود نیز وقتی پای نیروهای نظامی به میان میآید چهرهای دیگر به خود گرفته و در این مورد گفته است: «متأسفانه یکی از روزنامههای کشور به نقل از یک روزنامه فاسق خارجی این مطلب را منتشر کرده بود ولی مگر نیروهای مسلح کسی را در خودشان راه میدهند که این کار صورت بگیرد».
اما چنان که پیداست «سرب داغ» سپاه و خط و نشانهای «دلواپسان» مجلس کارساز نبوده و پای شخص رهبر جمهوری اسلامی را به میان میکشاند.
سید علی خامنهای باز هم «دشمن» را وارد میدان میکند و البته این بار بخشی دیگر را نیز مخاطب قرار میدهد. او با اشاره به اینکه «هم دشمنان بدانند، هم کسانی که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه میشود، بدانند» گفت: «گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچیک از مراکز نظامی هیچ بازرسیای از سوی بیگانگان صورت بگیرد. میگویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. ما اجازه نمیدهیم به حریم دانشمندان هستهای ما و دانشمندان در هر رشته حساس و مهمی، اندکاهانتی بشود».
اما ساعاتی از خط قرمز کشیدن رهبر جمهوری اسلامی برای «دشمن و مخالفان نظام» نگذشته بود که ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده به صراحت اعلام کرد «بازدید از مراکز نظامی بخشی از توافق نهایی خواهد بود». هارف به مانند آنچه نبویان گفته بود در این مورد با تیم مذاکره کننده ایران «توافق شده است» و «بر اساس پروتکل الحاقی که ایران آن را اجرا خواهد کرد و خود این کشور آن را به عنوان بخشی از توافق اعلام کرده است، آژانس بینالمللی انرژی اتمی امکان دسترسی [به سایتهای نظامی] را خواهد داشت».
خط قرمزهای بیرنگ

آنچه پس از سخنان رهبر جمهوری اسلامی مشخص شده است، تلاش مجلسیان برای ورود به موضوع هستهای است. پس از جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی با محمدجواد ظریف و عباس عراقچی خبرهای مخابره شده از این جلسه نشان میدهد که مجلس در جریان کامل «پذیرش بازرسی از مراکز نظامی» قرار گرفته است و به گفته نمایندگان حاضر در جلسه «رییس مجلس شورای اسلامی در این نشست بر لزوم حمایت از تیم مذاکره کننده هستهای تاکید کرد و گفت این حمایت باید به شکلی باشد که خواستههای نظام محقق شود».
با اینکه اعضای تیم سیاست خارجی دولت روحانی در تلاش برای پوشاندن روکشی برای صحبتهای خود هستند و واژه بازدید را به بازرسی تغییر میدهند و میگویند «پروتکل الحاقی هم میگوید میشود بازرسی کرد ولی بازرسی مدیریت شده»، اما آنچه اهمیت دارد این است که هیچ کدام اینها حرف رهبر جمهوری اسلامی نیست.
مرتضی آقا تهرانی دبیرکل جبهه پایداری و نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی اما در مورد «داستان هستهای» گفته است: «ما دلواپس هستیم، ولی چون مقام معظم رهبری میفرماید ما به مسئولین اعتماد داریم ما نیز به آنها اعتماد کردهایم».
او در بخشی دیگر از سخنان خود به نوعی سخنان رهبرش را تفسیر کرده و نشان میدهد که چرا سید علی خامنهای به ناگاه پای «کسانی که منتظرند ببیند تصمیم نظام اسلامی چه میشود» را به میدان بازی هستهای میکشد. آقا تهرانی در خرم آباد گفته است: «ای جوانان! نکند زرق و برق دنیا شما را گرفتار کرده و نکند سایت ها و برنامههای سایبری و مجازی به تدریج باعث شوند غیرت و مردانگی پدرانتان از دست رود به طوری که از آن تنها اسمی باقی بماند لذا اگر حواس خود را جمع نکنید این ارزشها از دست خواهد رفت… نمیدانم چرا عدهای از تحریم میترسند ولی بدانند درست است که قرار شده در این داستان هستهای تحریمها یکجا برداشته شود ولی اگر این تحریمها برداشته شد هر چه دارید از شما میگیرند و دست خالی رهایتان میکنند».

اینجاست که معلوم میشود خط و نشانهای رهبر و یارانش نه برای ایالات متحده آمریکا که با آن به گفته خود مقامات نظام «توافق شده است» بلکه برای جوانانی است که زیر بار تحریمهای اقتصادی و به منظور زندگی شایسته در انتظار پایان تحریمها هستند و هر روز از ارزشهای رسمی حکومت فاصله میگیرند. (در این مورد میتوانید گزارش سیاسی شماره ۶ کیهان لندن را مطالعه فرمایید)
جامعهای که نشانههای «نرمش قهرمانانه داخلی» را نمیبینند و از فردای توافق با رهبری روبرو خواهند بود که «خط قرمز»هایش یک به یک پاک شده و بیش از هر زمان دیگری مشروعیت خود را از دست رفته خواهد دید. همان رهبری که به گفته محمد حسن آصفری نماینده مجلس شورای اسلامی «طبق اصل ۱۱۰ قانون اساسی، نیروهای مسلح زیر نظر مقام معظم رهبری هستند و احدی نمیتواند به جز ایشان درباره بازدید خارجیها از تأسیسات نظامی ایران تصمیمگیری و اعلامنظر کند» ولی حالا مشخص شده، هستند کسانی که رهبر نیستند ولی برای لغو تحریمها «اجازه بازرسی» را دادهاند.