بیژن فرهودی – در حالی که ایران و آمریکا در چارچوب مذاکرات هستهای با حضور دیگر اعضای گروه ۱+۵ مشغول تدوین متن نهایی قراردادی برای مهار برنامه هستهای جمهوری اسلامی و رفع تحریمها هستند در واشنگتن مساله ادامه اسارت چند آمریکایی ایرانیتبار در زندانهای ایران در کانون توجه قانونگذاران آمریکایی قرار گرفته است.
در یک جلسه توجیهی در کنگره آمریکا بستگان ۳ تن از این افراد سعید عابدینی، امیر حکمتی و جیسون رضاییان بر این نکته تاکید داشتند که عزیزان آنها نباید به خاطر تلاش در جهت امضای یک توافقنامه هستهای با ایران تا ۳۰ ژوئن فراموش شوند. کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان با صدور قطعنامهای آزادی فوری این سه تن را از ایران خواستار شد و از تهران همچنین خواست که اطلاعاتی در مورد رابرت لوینسون مامور پیشین اف بی آی که از سال ۲۰۰۷ حین سفر به جزیره کیش ناپدید شده است ارائه دهد. مقامات پیشین و کنونی امریکا تایید کردهاند که لوینسون یک منبع اطلاعاتی برای سیا بوده است. ایران میگوید هیچ اطلاعاتی در مورد لوینسون ندارد.
اد رویس رییس جمهوریخواه این کمیته از ایالت کالیفرنیا گفت زندانی بودن این اتباع امریکا نشاندهنده بی اعتنایی و بی توجهی ایران به خواست آمریکاست. رویس این پرسش را مطرح کرد که اگر نتوان روی مقامات ایرانی برای کمک به کسب آزادی این امریکاییان که به ناحق به زندان انداخته شدهاند حساب کرد چگونه میتوان روی آنها برای عمل کردن به تعهداتشان در پای میز مذاکره حساب کرد.
دیپلماتهای امریکایی در حاشیه مذاکرات هستهای مساله اسارت این امریکاییان در ایران و لزوم آزادی آنها را مطرح کردهاند و به گفته برنادت میهن سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا تنها مسالهای که جان کری وزیر خارجه و وندی شرمن معاون سیاسی وی در دیدار با همتایان ایرانی خود علاوه بر مساله هستهای مطرح میکنند موضوع این ۴ آمریکایی است.
مقامات ایرانی به ویژه جواد ظریف وزیر امورخارجه در واکنش به تقاضاهای قبلی برای آزادی این امریکاییان با نوعی رفع مسوولیت از خود اظهار داشتهاند که این مساله به قوه مجریه ربطی ندارد و این قوه قضاییه است که باید در مورد آن اخذ تصمیم کند.
الیوت انگل عضو ارشد دموکرات در کمیته امور خارجی مجلس گفت اگرچه مساله آزادی زندانیان و مذاکرات هستهای نباید به بکدیگر مرتبط شوند ولی این مضحک و ظالمانه خواهد بود که با ایران به توافقی دست یافت که آزادی زندانیان آمریکایی را در بر نگیرد. انگل افزود از این بابت خشمناکم که در زمانی که ما مشغول مذاکره با ایران برای دستیابی به توافقی بین دو کشور هستیم ایرانیها به وارد کردن انگشت خود به چشم ما و تف کردن به صورتمان ادامه میدهند. به گفته انگل این موضوع به ویژه در رابطه با ادامه «محاکمه نمایشی» جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست به اتهام جاسوسی نمایان است.
یکی از امریکاییان اسیر در ایران امیر حکمتی است که در اوت سال ۲۰۱۱ هنگام سفر به ایران برای دیدار مادر بزرگش به اتهام جاسوسی برای سیا بازداشت شد. اتهامی که هم بستگان وی و هم واشنگتن رد میکنند. سارا خواهر امیر در این جلسه گفت که پدرش به سرطان مغز دچار است و در یک سال گذشته چندین سکته مغزی داشته است. سارا افزود پدر امیدش در آغوش گرفتن مجدد امیر است اما بیم از آن دارد که اجل مهلتاش ندهد.
زمانی که حکمتی که از اعضای تفنگداران دریایی امریکا بود بازداشت شد وزارت امورخارجه امریکا به خانواده وی گفت که اگر این خبر را به مطبوعات درز دهند امیر با خطر بیشتری روبرو خواهد بود. به نظر میرسد که این سکوت اشتباه بوده است. سارا میگوید خانواده ما بعدا متوجه شد که این سکوت باعث شد تا امیر با سختترین انواع شکنجه جسمی و روحی روبرو شود. امیر همچنین برای چندین سال ممنوعالملاقات بود و زندانبانان با بهره برداری از این وضعیت به دروغ به وی اطلاع دادند که مادرش در یک حادثه رانندگی کشته شده است.
سعید عابدینی کشیش آمریکایی ایرانیتبار در سال ۲۰۱۳ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به خاطر تشکیل کلیساهای خانگی در ایران به ۸ سال زندان محکوم شد.
برخی ناظران بر این باورند که هدف ایران از دستگیری و زندانی کردن آمریکاییان ایرانیتبار استفاده از آنها برای معاوضه این افراد با نزدیک به ۲۰ مجرم ایرانی در امریکاست که به دلیل کمک به ارسال قاچاق تجهیزات نظامی و کالاهای دارای کاربرد مضاعف به ایران دوران زندان خود را در آمریکا میگذرانند.