بر اساس اظهارات نمایندۀ سازمان ملل متحد در سوریه و دیگر کارشناسان خارجی، ایران سالیانه میلیاردها دلار برای حفظ دیکتاتور سوریه بشارالاسد خرج می‌کند.
این برآوردها بسیار فراتر از آن است که باراک اوباما که سرگرم مذاکره با ایران برای نیل به یک توافق اتمی می‌باشد ادعا می‌کند ایران برای اجرای سیاست آشفته ساختن خاورمیانه هزینه می‌کند.
روز دوشنبه خانم سخنگوی نمایندۀ مخصوص سازمان ملل متحد در سوریه به من اظهار داشت که بر اساس برآورد نماینده سازمان ملل متحد، ایران هر سال شش میلیارد دلار برای حکومت اسد خرج می‌کند. با کارشناسان و صاحب‌نظران دیگری که صحبت کردم مبلغ را بیشتر از شش میلیارد دلار برآورد می‌کنند. ندیم شهادی سردبیر مرکز مطالعات مدیترانه‌ای در دانشگاه توفت اظهار داشت که بررسی‌های او نشان می‌دهد که ایران در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ بین ۱۴ تا ۱۵میلیارد دلار کمک نظامی و اقتصادی به سوریه کرده است و این کمک‌ها در موقعیتی انجام گرفته که ارتباط بانک‌ها و معاملات تجاری ایران با منابع مالی جهان قطع شده بود.
این ارقام با اظهارات اخیر اوباما و همکاران نزدیک او که ادعا می‌کردند ایران مبالغ ناقابلی برای پشتیبانی از سوریه و دیگر متفقانش در خاورمیانه هزینه می‌کند در تضاد است. خود اوباما شخصاً حجم کمک برای حفظ ثبات رژیم سوریه را مبلغ قابل توجهی نمی‌داند. وی در یک مصاحبه با کانال ۲ تلویزیون اسرائیل اظهار داشت بودجه نظامی ۱۵ میلیارد دلاری ایران در مقایسه با بودجه ۱۵۰میلیارد دلاری کشورهای عرب خلیج فارس ناچیز است. ولی کارشناسان مسأله را به چشم دیگری می‌نگرند.
ماه گذشته روزنامه کریستین ساینس مونیتور گزارش داد که میستورا در یک گروه کاوشگر در واشنگتن اظهار داشت که ایران سه برابر بودجه رسمی نظامی خود یعنی سالی ۳۵ میلیارد دلار برای پشتیبانی از اسد خرج می‌کند. هنگامی که از حسبی شاهین بانوی سخنگوی نمایندۀ سازمان ملل متحد در سوریه دربارۀ برآورد نمایندۀ مزبور و رقم پانزده میلیارد سؤال شد، وی پاسخ داد رقم ۶ میلیارد دلار بر اساس اطلاعات به دست آمده در محل است و همین رقم ۶ میلیارد دلار صحیح است.
در هر دو صورت این مبالغ قابل ملاحظه است. تعدادی از نمایندگان کنگرۀ آمریکا و متحدان منطقه‌ای آمریکا از احتمال این که در نتیجۀ توافق دربارۀ اتم، سیل دلارها به طرف ایران به حرکت درآید، ابراز نگرانی می‌کنند.
خود اوباما اظهار داشت که لااقل ۱۵۰ میلیارد دلار پول ایران در بانک‌های مختلف دنیا ضبط شده است. اگر امروز ایران میلیاردها دلار برای پشتیبانی از دست نشاندگان خود در خاورمیانه خرج می‌کند با آزاد شدن دارایی‌های این کشور در بانک‌های دنیا این کمک‌ها به مراتب بیشتر خواهد بود.
اوباما و همکارانش با این برداشت موافق نیستند و می‌گویند مبلغی که ایران در حال حاضر برای اقدامات غیرقانونی در منطقه می‌پردازد قابل توجه نیست و هرگونه لغو محرومیتی که در آینده بتواند سرمایه‌ای برای ایران به وجود آورد ناچیز است. در مصاحبه‌ای که این هفته وزیر خزانه‌داری آمریکا با روزنامه اسرائیلی جروزالم پست به عمل آورده اظهار داشت حتی اگر اقتصاد ایران در سال‌های اخیر تحریم‌ها را تحمل کرد ولی توانست کمک ناچیزی را به تروریسم ادامه دهد. واقعیت تأسف‌آور آن است که هزینۀ این پشتیبانی‌ها به قدر کفایت ناچیز است و باید چه درصورت توافق و چه عدم توافق مراقب و متوجه باشیم و وسائل دیگری که در اختیارمان است به کار ببریم تا مانع تأمین منابع مالی عوامل اغتشاش‌افروز گردیم.
شهادی و دیگر کارشناسان قبول دارند ارقامی را که اعلام می‌کنند جنبۀ برآورد دارد زیرا ایران هرگز بودجۀ اختصاصی به سپاه پاسداران و یا تمام کمکی را که در اختیار متحدانش می‌گذارد اعلام نمی‌کند. با تمام این احوال، به‌اعتقاد شهادی امروز کمک ایران به سوریه قابل ملاحظه است بخصوص اگر کمک‌های جنسی ایران به سوریه را مانند نفت و غیره به حساب بیاوریم.
استیون هایدمن که تا یک سال قبل نایب رئیس کاوش و بررسی انستیتوی آمریکایی صلح بود در سال جاری به من گفت که ارزش انتقال نفت ایران، خط اعتبارات هزینۀ نظامیان ایرانی و کمک‌های نقدی خرید اسلحه برای سوریه سالیانه به ۵/۳ تا ۴ میلیارد دلار بالغ می‌شود. وی اضافه کرد در این ارقام پولی که ایران برای حماس و دیگر گروه‌هایی که در سوریه برای اسد می جنگند به‌حساب نیامده است. وی اضافه کرد که تمام مبالغی که ایران برای پشتیبانی از اسد خرج می‌کند سالی بین ۱۵ تا ۲۰میلیارد دلار است.
در گزارشی که هفتۀ گذشته وزارت دفاع آمریکا منتشر کرد کاملا دربارۀ هدف ایران از پرداخت این مبالغ روشن است. ایران در سال گذشته تغییر زیادی دربارۀ استراتژی امنیت ملی و نظامی خود نداده است. تهران سیاست خود را برای اجرای هدف‌های مداوم خود ازطریق افزایش دامنۀ دیپلماسی و تقلیل اظهارات آمیخته با قهر و دشمنی خود دنبال می‌کند. بر اساس مندرجات گزارش، استراتژی ایران مبتنی بر حفظ و دوام رژیم اسلامی، حفظ آن در مقابل تهدیدات خارجی، نیل به رونق اقتصادی و استقرار کشور به‌عنوان قدرت مسلط منطقه می‌باشد.
ایران بالاخره با شرایط معامله دربارۀ فعالیت‌های هسته‌ای خود موافقت خواهد کرد و در نتیجه شاهد سرازیر شدن پول برای اجرای سیاست منطقۀ خود خواهد بود.
به نظر شهادی، این یک مدل دیکتاتوری در خاورمیانه است؛ جامعۀ بین‌المللی را نگران می‌کنند و در داخل کشورهایشان به ارتکاب اعمال وحشیانه ادامه می‌دهند.
در اوایل سال‌های دهۀ ۹۰ صدام حسین مردم خود را به قتل می‌رسانید و ما نگران بازرسان تسلیحات بودیم. شهادی ادامه داد که بشارالاسد نیز به همان کار مشغول است. سرِ ما را با سلاح‌های شیمیایی گرم می‌کند در حالی که مردم خود را قتل عام می‌کند. ایران ما را با معامله دربارۀ نیروی اتم مشغول کرده ما به او در سوریه و منطقه آزادی عمل کامل داده‌ایم.
*منبع: سایت بلومبرگ؛ ۹ ژوین ۲۰۱۵
