موزه هیرشهورن واشنگتن ماه گذشته میزبان نمایشگاهی از شیرین نشاط هنرمند ایرانی بود. نمایشگاهی با نام «در برابر تاریخ».
شیرین نشاط پیش از این نمایشگاههایی را در شهرهای مختلف دنیا همچون نیویورک، پاریس و سئول برگزار کرده بود اما این نخستین بار بود که واشنگتن میزبان آثار او میشد. «در برابر تاریخ» سه مقطع از تاریخ معاصر ایران را روایت میکند: رویدادهای ۲۸ مرداد و سرنگونی دولت مصدق، سال ۱۹۷۹ و تغییر حکومت، و سرانجام سال ۲۰۰۹ و بر آمدن جنبش سبز.
در این نمایشگاه پرترههایی سیاه و سفید از زنان پوشیده در چادر سیاه در معرض دید قرار گرفتهاند. برخی از این زنان اسلحه به دست دارند و بر دست و پا و صورت برخی خوشنویسی فارسی نقش بسته است.
این پرترهها در واقع ادامه مجموعه عکسهای پیشین او زیر عنوان «زنان خدا» است. شیرین نشاط با آن عکسها تلاش کرده بود کلیشه رایج غرب را درباره زنان مسلمان و زنان ایرانی به هم بریزد و حالا به نوشته واشنگتن پست او تلاش میکند با اضافه کردن نوشتههایی برگرفته از زنان شاعر و نویسنده معاصر ایران، به قهرمانان عکسهای خود صدایی برای شنیدن بدهد.
شیرین نشاط در این مورد به واشنگتن پست گفته است: از دیدگاه غربیها زنان ایرانی یا مسلمان به شدت سرکوب شدهاند اما حقیقت این است که در کشور من ایران زنان از مردان پیشروتر و سرکشتر هستند.
علاوه بر این در این نمایشگاه عکسهایی هم از دو مجموعه پیشین شیرین نشاط به نامهای «شاهنامه» و «خانه ما در آتش میسوزد» به نمایش گذاشته شده است.
فیلم «زنان بدون مردان» ساخته شیرین نشاط نیز در این نمایشگاه به نمایش درآمد. فیلمی که به صورت رسمی در سال ۲۰۱۰ پخش عمومی شد. این فیلم بر اساس رمانی به همین نام از شهرنوش پارسی پور ساخته شده است. فیلم در عین حال که ماجرای ۲۸ مرداد و سقوط دولت مصدق را روایت میکند همزمان شرایط زنان در آن دوران و دنیای درونی آنها را به تصویر میکشد.
ملیسا چیو مدیر موزه هیرشهورن درباره آثار شیرین نشاط به واشنگتن پست گفته است: کارهای شیرین تصویری از خاورمیانه، اسلام و زن ارایه میدهد اما گاهی یک ویژگی در این تعمیم دادنها گم میشود و آن این است که ایران در مرکز کارهای او حضور دارد و همه آثار او به نحوی به این کشور مربوط میشوند.
این هنرمند ۵۸ ساله در قزوین متولد شد و در سال ۱۹۷۴ برای تحصیل به آمریکا رفت. او در دانشگاه برکلی آمریکا به تحصیل هنر پرداخت و در سال ۱۹۹۰ برای نخستین بار به ایران بازگشت.
تغییرات بنیادینی که در کشور رخ داده بود به شدت او را تحت تاثیر قرار داد. فضا تغییر کرده بود نوع پوشش زنان عوض شده بود و حتی نگاهها و ارتباطات افراد هم مثل گذشته نبود. نتیجه نخستین سفر او به ایران مجموعه عکسهای «زنان خدا» شد. مجموعهای که او را در دنیای هنر به شهرت رساند.
او که با عکاسی شروع کرده بود پس از آن فیلمهای کوتاه ویدیویی ساخت. فیلمهایی که برخی از آنها در آخرین نمایشگاه او در واشنگتن به نمایش درآمد. شیرین نشاط سرانجام وارد سینما شد و نخستین فیلم بلندش «زنان بدون مردان» را ساخت.
وی شیر طلایی بینال ونیز سال ۲۰۰۰ و شیر نقرهای جشنواره فیلم ونیز سال ۲۰۰۹ را به خاطر موفقیتهایش در دنیای فیلم از آن خود کرده است.
دغدغههای این هنرمند همواره آمیزهای بوده از هنر، سیاست و مسایل اجتماعی و اقتصادی. شیرین نشاط در سال ۱۳۹۲ و هنگام دریافت جایزه کریستال در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد از حجتالاسلام حسن روحانی رییس جمهوری ایران خواست تا با دفاع از دموکراسی و صلح تصویر ایران در جهان را بهبود ببخشد و حالا کمتر از دو سال پس از آن، نمایشگاه خود را در واشنگتن بر پا کرده است. برگزاری این نمایشگاه با ادامه مذکرات هستهای ایران وآمریکا و متحدان غربیاش بر سر پرونده هستهای تهران همزمان شده است.
شیرین نشاط دراین باره به روزنامه واشنگتن پست گفت: ایران و آمریکا در حال گفت و گو هستند و اینجا در واشنگتن یک هنرمند زن ایرانی نمایشگاهی بر پا کرده که سه دوره تاریخی مهم ایران را روایت میکند. این همزمانی برایم جالب است اما کاملا تصادفی است و من برای ان برنامهریزی نکردهام.