رهبر جمهوری اسلامی باید تصمیم بگیرد که اگر معاملۀ اتمی را به هم بزند آیا می‌تواند پیامدهای آن را تحمل کند؟
در سیزده سالی که فعالیت‌های اتمی ایران کشف شد، رژیم ایران تلاش کرده است برنامۀ توسعۀ اتمی خود را ادامه دهد و دولت‌های غربی هم بر آن بوده‌اند تا مانع اجرای آن شوند. اکنون حکومت ایران می‌خواهد مانع اجرای توافق با شش دولت شود که هم به نفع ایران است و هم امنیت منطقه را تثبیت می‌کند. قرار است موافقت‌نامه روز ۳۰ ژوئن امضا شود اگرچه احتمال می‌رود که این مهلت تمدید شود.
چنین پیداست که رهبر جمهوری اسلامی که حرف آخر را باید بزند اکنون شرایط مورد بحث ایران و شش دولت را قبول ندارد. وی روز سه‌شنبه اظهار داشت که توقف فعالیت‌های اتمی ایران را برای مدت طولانی نمی‌پذیرد و بار دیگر بر مخالفت خود با بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی نیروی اتمی از مراکز نظامی تأکید کرد؛ به علاوه خواستار آن شد که به محض امضای موافقت‌نامه، باید کلیه تحریم‌ها برداشته شود و الزام بازرسی کارشناسان آژانس نیروی اتمی برای اطمینان از حسن نیت ایران و جلوگیری از دودوزه‌بازی کردن آن کشور نیز حذف شود و ایران آماده نیست چنین اجازه‌ای به آژانس بدهد.
این اظهارات کاملا مخالف توافق دوم آوریل است که به موجب آن، ایران به طور قطع از غنی‌سازی اورانیوم تا مدت ده سال خودداری خواهد کرد و به علاوه غنی‌سازی اورانیوم را متوقف خواهد کرد و پژوهش دربارۀ نیروی اتمی را به نحو محسوسی کاهش خواهد داد. همان‌جا ضمناً موافقت کرد متعهد شود که سانتریفوژهای اضافی را پیاده کند و در انبار بگذارد و برای بازدید کارشناسان انرژی اتمی از تأسیسات اتمی ایران، هیچ گونه محدودیتی قائل نشود و ترتیبی داده شود که کارشناسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی از تمام تأسیسات و نقاط مورد سوءظن و تأسیسات نظامی بازدید به عمل آورند.
اگر هدف خامنه‌ای آن باشد که این مانورها را در به دست آوردن امتیازات بیشتر انجام دهد، کار مذاکره‌کنندگان ایران را بی نهایت دشوار خواهد کرد. البته ممکن هم هست که وی درحال حاضر قصد نداشته باشد که توافق هسته‌ای با غرب به سرانجام برسد. چنین احتمالی فرصت از دست‌رفته‌ای برای ایران و جهان خواهد بود و ممکن است برای ایران پیامدهای خطرناکی داشته باشد.
با نزدیک شدن تاریخ مذاکرات نهایی، گروهی از اشخاص، مخالفت و انتقاد خود را علیه توافق شدت بخشیده‌اند. یکی از اهداف این توافق آن بود که مهلت ایران برای تولید سوخت کافی مورد نیاز تولید بمب که در حال حاضر سه ماه است، به ۱۲ماه افزایش یابد.
یکی از ایراداتی که به اوباما گرفته می‌شود این است که او از خواست خود مبنی بر الزام ایران به توضیح چگونگی توسل به فعالیت اتمی و مقامات و دولت‌هایی که برای تأمین نظر، به ایران کمک کنند عدول کرده است. در این زمینه وزیر امورخارجۀ آمریکا روز ۱۶ ژوئن اعلام داشت که ایران قبل از حذف تحریم‌ها باید به سؤالاتی که باقی مانده و از جمله برنامۀ تسلیح اتمی پاسخ دهد. سازش یا به اصطلاح بده بستان، لازمۀ هرگونه توافقی است. به نظر جان کری چهارچوب مورد توافق در ماه آوریل، پایۀ محکمی بود که بر اساس آن ممکن بود به توافق مورد قبولی رسید. آیت‌الله خامنه‌ای باید تصمیم بگیرد که آیا خود او یا دولت‌اش می‌توانندپیامدهای اقتصادی و سیاسی ناشی از شکست مذاکراتی را که عامل آن خود خامنه‌ای می‌باشد، تحمل کنند؟
*منبع: نیویورک تایمز
