این روزها نتیجه مذاکرات هستهای بسیار خبرساز شده و مردم ایران از هر صنفی چشمشان را به رسانههای داخلی و خارجی دوختهاند تا از نتیجه توافق هستهای که فکر میکنند زندگی و معیشت آنها را تغییر خواهد داد مطلع شوند.
به طوری که خبررسانی در این حوزه به رقابت بین رسانههای خبری انجامیده و به نظرمیرسد دولت حسن روحانی نیز اهمیت رسانهها را در بازتاب این موضوع به خوبی درک کرده و تلاش میکند در استقاده از همه ابزارهای رسانهای گوی سبقت را حتی از رسانههای خارجی نیز برباید.
سهیلا دادفر خبرنگار حوزه اقتصادی و کارشناس خبری حوزه نفت در ایران، خبررسانی درباره مذاکرات هستهای را در این دوره مثبت ارزیابی کرده و به خبرنگار کیهان لندن میگوید: به نظر میرسد دولت برخلاف قبل اطلاعرسانی خوبی در این زمینه ارائه می دهد و از تمام ابزارهای اطلاعرسانی به خصوص از شبکههای اجتماعی به نحو احسن استفاده کرده است به طوری که نقش فیس بوک و تویتر وغیره… را نمیتوان نادیده گرفت .علاوه بر رسانههای همگانی، دولت هم ترجیح داده که خیلی از مسایل مهم را از طریق صفحات شخصی دولتمردانش خبری و اطلاع رسانی کند.
این خبرنگار خاطرنشان میکند که در این دوره رسانهها تقریبا به طور کامل در جریان روند مذاکرات هستند و نکته جالب توجه این است که رسانههای داخل ایران قبلا بیشتر اخبار را از منابع خارجی میگرفتند اما اکنون رسانههای ما به دلیل اطلاعرسانی دولت و فراهم کردن امکان گفت و گو با تیمهای مذاکره کننده منبع رسانههای خارجی هستند و در واقع سهم ما از رسانههای خارجی بیشتر نباشد، کمتر هم نیست.
وی در ادامه گفتگو با کیهان لندن افزود، در حال حاضر به دلیل اهمیت موضوع مناقشه هستهای و نتیجه آن برای دولت، خبرنگاران بیشتر رسانهها در تیم رسانهای ایران در محل مذاکرات حضور دارند، و این اتفاقی است که کمتر رخ داده است. همین طور پوشش خوب اخبار مذاکرات هستهای در رسانههای مختلف و مصاحبه اعضای تیم مذاکره کننده با رسانههای داخلی و خارجی، اعم از چپ و راست و اصلاحطلب نشان میدهد که دولت در این بخش سیاست یکسان و مناسبی را در پیش گرفته است.
اما حسین بهشتی پور کارشناس حوزه رسانه در این زمینه نظر دیگری دارد و در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته است: ما در بحث دیپلماسی رسانهای باید قبل از مذاکرات، حین مذاکرات و بعد از مذاکرات یک برنامه جامع داشته باشیم تا بتوانیم تبلیغات رسانهای خوبی در این زمینه انجام بدهیم ولی معمولا راجع به این موضوعات آن طور که باید و شاید پرداخته و توجه نمیشود؛ به عنوان مثال میان روزنامههای اصلی و پر مخاطب ایران، چه موافق و چه مخالف، سایتهای اصلی و خبرگزاریهای پر بازدید و همچنین سازمان صدا و سیما هیچ هماهنگی، هیچ نشست مشترک و تبادل فکری در این زمینه انجام نمیشود.
او در ادامه گفت: البته منظورم از این صحبتها این نیست که همه افراد یک جور فکر کنند و یک جور تبلیغ کنند؛ اتفاقا افراد در این حوزه میتوانند دیدگاههای متفاوتی داشته باشند و بحثهای مختلفی را نیز پیگیری کنند. به نظرم در این زمینه بالاخره باید مثل غربیها یک هماهنگی انجام شود و نقشه راه تهیه شود؛ به عنوان مثال روزنامه «واشنگتن پُست» و «روزنامه نیویورک تایمز» با هم اختلاف نظر اساسی دارند ولی در بخش جهتگیریها درباره مباحث هستهای خیلی با هم هماهنگ هستند یا در مورد کشور فرانسه، آلمان و انگلیس هم همینطور است؛ بنا بر این در حال حاضر که مذاکرات انجام میگیرد دیگر وقت این حرفها نیست و باید خیلی زودتر از اینها عقلای رسانه با هماهنگی وزارت خارجه، شورای عالی امنیت ملی بنشینند و یک سری هماهنگیهایی در زمینه دیپلماسی رسانهای انجام بدهند.
بهشتیپور که گویا نقش رسانهها را نه در استقلال خبررسانی آنها بلکه به مثابه ابزاری در جهت پیشبرد سیاستهای حاکم میبیند همچنین افزود: در شورای عالی امنیت ملی معمولا برای همین دیپلماسی رسانهای در راستای مذاکرات هستهای جلساتی گذاشته میشود و مدیرمسوولان را دعوت میکنند و در پی آن جلسات تذکراتی هم به آنها داده میشود که به نظرم این اتفاقات بد نیست ولی این به معنای یک برنامهریزی اساسی و ریشهای نیست و بهتر است در این زمینه همه رسانهها بیایند و با هم جلسه بگذارند.
سهیلا دادفر که سالهاست در حوزههای خبری مختلف در ایران فعالیت دارد در مورد «دیپلماسی» رسانهای در ایران میگوید: با توجه به اخباری که در رسانههای خارجی منتشر میشود به نظر میرسد ایران توانسته در مقایسه با قبل کمی مدیریت شده رسانهها را هدایت کند البته نمیتوان گفت که پشت این ماجرا دیپلماسی رسانهای به معنای واقعیاش وجود دارد ولی سیاست رسانهای نسبتا خوبی اتخاذ شده که طبیعتا بی نقص نیست.
او در مورد سانسور رسانهای در این حوزه میگوید: رسانههای دولتی که مدافع دولت هستند ، خبرهای مذاکرات را تقریبا سعی میکنند کامل پوشش بدهند ولی خبرگزاریهایی مثل فارس، تسنیم، کیهان تهران، وطن امروز و سایتهایی مثل رجا منتقدانه بر خورد میکنند و رسانههای طرفدار دولت هم مثل روزنامه ایران و ایرنا وغیره…در مقابل انتقادات خوب موضع گیری میکنند.
وی همچنین در مورد خبررسانی رسانههای ایران در مقایسه با رسانههای خارجی میافزاید: رفتار رسانههای ایران هیچ وقت تحت یک دیپلماسی مشخصی نبوده و همه رسانهها بر اساس وابستگیشان اخبار را منعکس میکنند.
لازم به یادآوری است که دور تازه مذاکرات هستهای بین ایران وکشور های پنج بعلاوه یک که هفته گذشته آغاز شده است قرار است ۱۸ تیر به کار خود پایان دهد. با وجود اینکه طرفین ابراز داشتهاند هنوز اختلافاتی وجود دارد که باید برطرف شوند ولی همگی نسبت به دستیابی به یک توافق جامع ابراز خوشبینی کردهاند.