تا زمانی که توییتر پیام‌های تبلیغاتی تروریست‌ها و هواداران ایشان را حذف نکند، خودش جزیی از دستگاه ترور است!
روز دوشنبه یکم ژوییه به دعوتِ بنیاد دموکراسى اروپا و مرکز سیاسی اروپا جلسه‌اى براى دیالوگ میان سیاست‌گزاران اتحادیه اروپا در یکى از مراکز فرعى این اتحادیه برقرا شد.
محور اصلى این جلسه پیرامون نقش شبکه‌هاى اجتماعى و استفاده ابزارى گروه‌هاى تروریستى از این نوع پلاتفرم‌ها در جذب نیرو و رادیکالیزه کردن جوانان مسلمان در جوامع غربى بود.
در میان افراد شرکت‌کننده در تنها پنل این جلسه مى‌توان به آقایان مایک والاس سفیر پیشین ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل و ریاست کنونى پروژه ضد بنیادگرایی، آقاى اگوست هانینگ حقوقدان و معاون پیشین وزارت کشور و رییس پیشین سرویس اطلاعاتی آلمان، و هم‌چنین آقاى گیلس دکرچوف هماهنگ کننده ارشد واحد ضد تروریسم اتحادیه اروپا نام برد.
جلسه با خوش‌آمدگویى از سوى آقاى یانیس امانوئلیداس آغاز شد. وی سپس طی سخنانی به حساسیت بیش از پیش تروریسم در خاک اروپا و شمال آفریقا اشاره کرد و یادآور شد که متاسفانه سوء استفاده گروه‌هاى تروریستى از فضاى باز اجتماعى غرب و به ویژه شبکه‌هاى اجتماعى باعث شده تا بیش از پیش نیازمند بازنگرى و بررسى مجدد قوانین این حوزه اجتماعى شویم، اما این همه باید در چهارچوب‌هایی انجام پذیرد که به حقوق بنیادى مردم آسیب نزد و محدودیت‌ها تنها شامل حال تروریست‌ها شود.
استفاده غلط از ابزارهای مفید و مدرن براى القای تفکرات متحجرانه آحاد جامعه را از دولت به عنوان بزرگ‌ترین نهاد اجتماعی تا خانواده به عنوان کوچک‌ترین واحد جامعه دچار مشکلات بزرگى کرده که تا به امروز به قیمت جان هزاران نفر تمام شده است.
در این میان براى نهادهاى مطالعاتی و ساختار سیاسى و هم‌چنین قانون‌گذاران مهم‌ترین معضل حفظ توازن در امنیت اجتماعی است.
وی ادامه داد: وقتى سر جیمز فولى بریده شد و یا وقتى به شارلی ابدو حمله شد هزاران هزار کاربر بنیادگرا یا سمپات‌هاى انان در فضاى مجازى با ارسال پیام و انتشار تصاویر و پوسترها این فجایع را جشن گرفتند.
این گونه تحرکات نشانگر آن است که تا چه حد فضاى مجازى در این جنگ کنونى براى تروریست‌ها مهم است. هم اکنون بیش از ۴۵ هزار حساب کاربرى متعلق به گروه‌هاى تروریستى یا سمپات‌هاى انان در توییتر فعال است و متاسفانه تلاش بى وقفه مسوولین تا کنون نتوانسته راه به جایى ببرد.
با وارد شدن سرویس‌هاى اطلاعاتى در مناقشه قانون با شرکت‌هاى اینترنتى به ما نشان داده که تا چه حد موانع قانونى ما را در مقابل چنین خطراتى آسیب‌پذیر کرده است.
در بخش بعدی این نشست، آقاى آقاى گیلس دکرچوف سخنان خود را با اشاره به پیشرفت ابزار و تکنولوژى غیر نظامى در تروریسم بین‌الملل آغاز کرد.
وی گفت: پس از واقعه ١١ سپتامبر ما گاه شاهد ویدیویى با کیفیت پایین بودیم که در مکانى دور افتاده در دل کوه‌هاى أفغانستان ضبط شده و با گذر از مسیرى طولانى و دست به دست شدن بسیار به نماینده تلویزیون الجزیره مى‌رسید و ما پیام الظواهرى یا بن لادن را از این طریق دریافت مى‌کردیم، اما امروزه شاهد دسترسى تروریست‌ها به اخرین تکنیک‌هاى فیلم‌بردارى أن هم در سطح هالیوودى هستیم. گزارش حاصل از بررسى فیلم سر بریدن جیمز فولى حاکى از آن بود که در ضبط و تولید این چند دقیقه حداقل دو روز کار سینمایى حرفه‌اى صرف شده و هم‌چنین کارشناسان معتقدند که در تنظیم این نوع ویدیوهاى تبلیغاتى تیمى از روانشناسان متخصص در این امر مشارکت دارند.
در راستاى مبارزه با این وجهه اجتماعى از تروریسم ما گروه‌هاى کار مشترک و متعددى را در میان اعضاى اتحادیه، ناتو و هم‌پیمانان دیگرمان ایجاد کردیم و با روشى فوق تخصصى به رویارویى متقابل با این دسته از مخاطرات اجتماعى مشغولیم، از همین رو خط مقدم مبارزه را در شبکه‌هاى اجتماعى قرار دادیم.
وی ادامه داد: جدا از بخش‌هاى تخصصى اجتماعى- روانى، ما به تشکیل گروه‌هاى کار تکنیکى نیز پرداخته‌ایم که به طور مستمر در بر چیدن ویدیوها و پست‌هاى حاوى پیام‌هاى تروریستى کار مى‌کنند.
متاسفانه تفاوت در قوانین و جایگاه آزادى بیان در میان جوامع و اعضا و از سوى دیگر قوانین و شرایط استفاده کاربران هر یک از این شبکه‌ها معضلات متعددى را براى ما ایجاد کرده،
به طور مثال اگر شما یک ویدیو با صحنه‌هاى خشن را به گوگل گزارش کنید در ٣٣٪ موارد حذف مى‌شود اما متخصصان ما با اطلاع از چگونگى کیفى و روش گزارش، می‌توانند تا ٩۴٪ درصد از موارد، گوگل را وادار به حذف ویدیو از اینترنت کنند، متاسفانه شرایط حاکم با استناد به اصل آزادى بیان مشکلات فراوانى را بر سر راه ما قرار داده است.
مشکلات فقط در راه مبارزه با بنیادگرایان اسلامى نیست. این کاربران به خوبى با قوانین آزادى بیان و اطلاعات آشنا هستند، از این روست که مثلا اغلب وب‌سایت‌هاى نئونازى در آمریکا ثبت شده‌اند و یا رد هولوکاست در دانمارک جرم نیست در حالى که اگر در بروکسل من امروز این فاجعه تاریخى را رد کنم فورا دستگیر مى‌شوم. تعداد پیام‌هاىی که از سوى سمپات‌هاى داعش در سوئد منتشر مى‌شوند به هیچ وجه حذف نمى‌شوند چرا که قانون آزادى بیان این اجازه را به شهروندان سوئدى مى‌دهد.
وی سپس به شبکه‌های موبایل خصوصی پرداخت و گفت: هم اکنون دسترسى به محتواى شبکه‌هاى تماس مجازى از قبیل واتساپ، وایبر و… نیز کار را مشکل کرده و از آنجا که اکثر این شرکت‌هاى خصوصى قوانین خواص خود را دارند ما به راحتى نمى‌توانیم به حریم افراد ومحتواى پیام‌هاى گروهى وارد شویم، لذا ما در حال شکل دادن کمیته‌اى ویژه از میان مراکز مسئول براى همکارى با بخش خصوصى هستیم.
این شبکه‌ها ابزار مناسبى براى حمایت از فعالین مدنى در جوامع بسته و دیکتاتورى براى ما به شمار می‌رود اما از سوى دیگر معضلات استفاده این رژیم‌ها از ابزار مشابه براى در هم کوبیدن این فعالین عرصه دسترسى به اطلاعات کاربران را براى ما نیز سخت کرده چرا که براى مثال اگر فیسبوک در قوانین استفاده‌اش تغییرى ایجاد نماید و ارائه اطلاعت کاربران را به دولت‌ها و مراکز مربوطه را قانونى بخواند، آن وقت دیکتاتورها نیز خواهند توانست از همین مسیر به سرکوب بپردازند.
در رابطه با سوریه براى مثال، در دو سال اول به علت عدم اقدام نظامى غرب علیه بشار اسد تعداد زیادى از جوانان اروپایى شخصا به سوریه رفتند تا با نظامیان اسد بجنگند و مردم سوریه را یارى رسانند، اما بعد همان راه و روشى که در شبکه‌هاى اجتماعى براى یارى مردم سوریه و نجات ایشان از شرّ دیکتاتورى باب شده بود تبدیل به ابزارى براى اشاعه نفرت‌هاى قومى و مذهبى و تروریسم شد.
در بخش دوم این نشست، آقاى مارک والاس سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل سخنان خود را با انتقاد شدید از توییتر آغاز کرد و از حضار و روزنامه‌نگاران حاضر در سالن خواست که در همان لحظه با فرستادن توییت حضور خود را در این جلسه اعلام کنند و با «هاش تگ» کردن توییتر از این شرکت بخواهند که قوانین مرتبط با استفاده ابزارى از این شبکه را در اختیار مسوولان دولتی کشورهای دمکرات بگذارند. وی افزود: تا امروز اکثر شرکت‌هاى بزرگ گرداننده شبکه‌هاى اجتماعى همکارى نسبتا خوبى داشته‌اند به جز توییتر. وی خاطرنشان کرد که روساى شرکت مذکور حتى دعوت نمایندگان کنگره آمریکا را براى حضور در جلسات مشابهى براى بررسى این معضل بى پاسخ گذاشته‌اند.
وى در ادامه به چالش کشیدن توییتر براى همکارى در این زمینه را وظیفه همه کاربران و آزاد‌اندیشان دانست.
وی یادآوری کرد که بر خلاف آنچه در بند نخست قوانین آمریکا آمده بیان افکار و گفتار آن‌چنان هم ازاد نیست. ما امروز در فضاى مجازى اجازه نگاه کردن به پورنوگرافى کودکان را به کسى نمى‌دهیم و هم‌چنین کسى حق ایجاد مزاحمت براى شریک زندگی قبلی‌اش را از طریق این شبکه‌ها ندارد، چطور تروریست‌ها اجازه اشاعه افکار غیرانسانى‌شان را در فضاى مجازى دارند؟
امروزه گروه خلافت اسلامى بیش از یک‌صد هزار توییت در روز ارسال مى‌کند، اگر توییتر این پیام‌ها را به طور سیستماتیک حذف نمى‌کند پس به حق است که بگوییم توییتر جزى از این دستگاه ترور است.
اگر ما توانسته‌ایم از لحاظ تکنولوژیک تماشای پورنوگرافى کودکان را غیرممکن کنیم پس امکان توقف تروریسم در رسانه‌ّای اجتماعی را هم داریم، یک لحظه تصور کنید اگر القاعده در ١١ سپتامبر این شبکه‌های اجتماعی را در اختیار می‌داشت گستره فاجعه تا کجا مى‌رفت.
در بخش بعدى آقاى اگوست هانینگ حقوقدان و معاون پیشین وزارت کشور و رییس پیشین سرویس اطلاعاتی آلمان به ارائه نظرات خود در این زمینه پرداخت و گفت: هدف نخست تنها مبارزه با داعش نیست ما در حال مبارزه با بنیادگرایی و تندروها هستیم، چه راست افراطى و نئونازى و فاشیست و چه تشکل‌هاى نژادپرست و تندروهاى مذهبى همه در شعاع این عملیات گسترده هستند.
بنیادگرایان تنها از شبکه‌هاى اجتماعى برای جذب نیرو استفاده نمی‌کنند بلکه از این طریق پیام‌هاى اعتقادى خود را نیز براى جذب حمایت‌هاى اجتماعى چه مادى و معنوى ارسال مى‌کنند.
ما شاهد بودیم که انسان‌های بى نام و بى گناهى کشته شدند تا فقط براى ویدیوهاى تبلیغاتى این گروه‌ها سوژه تصویرى بسازند.
در زمانى که من بر سر کار بودم شاید تعداد اندکی از شهروندان خود را در جبهه‌های خارجى مشاهده می‌کردیم اما اکنون این آمار بسیار بالاست، عوامل متعددى دست به دست هم داده تا تعداد زیادى از جوانان مسلمان اروپا به صف جهادگران بپیوندند، امروز ما شاهدیم که دولت سکولار تونس بالاترین تعداد جنگجو را در میان تروریست‌ها دارد و در اروپا کشور کوچک بلژیک بالاترین آمار جهادگران را در میان گروه‌هاى درگیر در عراق و سوریه دارد.
نکته دیگر قابل توجه مسئله مالى است، داعش بر خلاف القاعده پدیده‌اى نوین است، آنها امروز حتى به قول خودشان کشورى را تأسیس کرده‌اند.
داعش از لحاظ ساختار اجتماعى در میان جوامع پیرامون خود بسیار شبیه حزب‌الله و حماس است. همین امر متاسفانه مرا به این باور رسانده که داعش براى مدتى طولانى به حیات خود ادامه خواهد داد. بنا بر این ما باید با برنامه‌اى بلندمدت به دفاع از خود بپردازیم، جمعیت مسلمان اروپا رو به رشد است و اگر برنامه‌اى براى همخوانی اجتماعى این بخش از جمعیت اروپا در دستور کار نباشد دامنه این جنگ به طور گسترده به اروپا خواهد رسید.
در پایان جلسه و در بخش پرسش و پاسخ خبرنگاران به طرح سؤال پرداختند که مهم‌ترین آنها درباره چگونگى توان دولت ترکیه در فیلتر کردن توییتر در طول انتخابات اخیر بود و البته پاسخ مستدلى از سوی شرکت‌کنندگان در پنل شنیده نشد.
خبرنگار کیهان لندن با اشاره به نقش مذهب در جنگ کنونى آقاى دکروچوف را خطاب قرار داد و در مورد نقش ارتش سایبرى جمهورى اسلامى در تشدید اختلافات مذهبى در عراق و سوریه و اقدامات و تمهیدات در این زمینه پرسید. دکرچوف با ابراز تاسف از این وقعیت به نقش سازمان یافته سپاه پاسداران اشاره کرد.
۷ ژوییه ۲۰۱۵
محسن بهزاد کریمی
خبرنگار کیهان لندن در پارلمان اروپا
