هما احسان خاطرات می‌نویسد

سیاوش آذری- هما احسان روزنامه‌نگار، نمایشنامه‌نویس، برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون و قصه پرداز سرشناس کودکان از چهره‌های موفقی  است که بخ خاطر توانائی‌هایش در کار روزنامه و رادیو- تلویزیون باید از او به عنوان یکی از شاخص‌ترین زنان رسانه‌‌های ایرانی  یاد کرد.

دختر شایسته ایران، الهه عضدی، در رقابت جهانی با راهنمائی‌های درست و به موقع هما به مقام دختر شایسته جهان رسید.

در سال‌های سکونت و کار در ایران از رفتار و گفتار بی پرده هما با مقامات مملکت صحبت‌ها بود. زیر بار تحمیل هیچ مقام و منصبی نمی‌رفت و مجیز هیچ صاحب‌مقامی را نمی‌گفت. کله‌شق و یک‌دنده و گاه جنگنده از صفاتی بود که این و آن در باره‌اش می‌گفتند.

واقعیت این بود که هما در مواجهه با هر مقام و شخصیتی رک و صریح حرف خود را می‌زد و پای آن می‌ایستاد. با توانائی‌ها و قابلیت‌های متعددی که در کارهای نوشتاری، شنیداری و دیداری در او هست اگر می‌خواستی هما را با روزنامه‌نگاران برجسته خارجی مقایسه کنی، باربارا والتزز امریکائی و اوریانا فالاچی روزنامه نگار جسور ایتالیائی بهترین انتخاب‌اند.

هما در سال‌های اوج کار حرفه‌ای‌اش تنها خبرنگاری بود که به میان زنان روسپی «شهر نو» می‌رفت و با آنان به مصاحبه و گفتگو برای رادیو یا مطبوعات می‌پرداخت، کاری که همتایانش انجام نمی‌دادند.

در انجام این کارهای بعضا مخاطره‌آمیز یا حداقل آزاردهنده و با وجود شرایط دشوار به مراقبت پلیس نیاز نداشت و خود از پس کارش بر می‌آمد.

زندگی حرفه‌ای هما از دو بخش تشکیل می‌شود. بخش اول ایران و کار در رادیو، مجله اطلاعات بانوان و هفته‌نامه نوآور زن روز، و بخش دوم کار و زندگی در امریکا و اروپا که مصاحبه‌ها و گزارش‌ها، سخنرانی‌ها و مقالات خوب و خواندنی و اجرای برنامه‌های رادیو و تلویزیون از جمله آنهاست.

تشریح فعالیت‌های مطبوعاتی و رادیوئی هما در ایران  ممکن نیست اما به اختصار، نقل قول‌های این و آن در این یا آن نشریه همه وهمه جالب بوده و از یک قلم‌زن حرفه‌ای حکایت داشتند و صد البته پر سر و صدا و بحث‌انگیز.

به یکی دو مورد می‌توان اشاره کرد.

انتخاب دختر شایسته در ایران در چهارچوب یک برنامه بین‌المللی ابتکار زن روز، مجله اختصاصی زنان بود، اما هما با ابتکارات خود دختر شایسته ایران را در یک رقابت فشرده در رقابت‌های بین‌المللی شیکاگو در سال ۱۹۶۸ به مقام دختر شایسته جهان رسانید. کسی نمی‌داند که هما به الهه عضدی دخترایران که روی صحنه بود چه گفت وچه تعلیم داد اما تمام حرکات و رفتارش را با علم و اشاره از پائین صحنه به وی آموزش می‌داد.

از تصادف روزگار شب قبل از برگزاری مسابقات، رابرت کندی برادر جان کندی در برابر هتل امباسادور لس انجلس توسط سرحان بشاره سرحان اردنی ترورشد.

سرپرست مسابقات به نام «جان» تصمیم گرفت به احترام درگذشت او مسابقات را تعطیل کند!

هما احسان نزد او شتافت و گفت هم کندی و هم قاتل او را دو مادر زائیده‌اند. ۲۵ مادر آینده از سراسر جهان نیز برای مسابقه دختر شایسته در شیکاگو جمع شده‌اند، خبرنگاران یونایتدپرس و اسوشیتدپرس را نزد دختران بیاور و نظرشان را در مورد این حادثه بپرس که تیتر اول خبرهای جهان خواهد شد. همین کار شد و هما بلافاصله نطق موثری در تقبیح ترور به فارسی نوشت، افسر عدل آن را به انگلیسی برگرداند و الهه آن را از بر کرد.

هما می‌گوید مجید دوامی سردبیر زن روز با توجه به شرکت دختران واقعا شایسته از سراسر جهان بسیار مایوس بود و می‌خواست آماده شویم که به ایران باز گردیم .گفتم شما اجازه بدهید من دختر شایسته ایران را به مقام اول می‌رسانم. به شرط آنکه شما دخالت نکنید.

هما ادامه می‌دهد، الهه نطق را از بر کرد و در جلسه عمومی مصاحبه با دختران شایسته به طور شمرده ادا کرد ولی در یک جا متوقف شد. ناگهان با صدای بلند معنی فارسی‌اش را گفتم و او گرفت و نطق را به انگلیسی تا آخر ادامه داد و با کف زدن شدید حضار مواجه شد و با همان نطق ایران از نظر موقع و رتبه بالا آمد. وقتی دختران یکی یکی روی صحنه رفتند الهه به خاطر نطق بشردوستانه‌اش بسیار بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت.

سرانجام  برای انتخاب دختر شایسته ایرانی رای گرفته شد و برای اولین بار الهه عضدی دختر ۱۵  ساله ایرانی دختر شایسته جهان شد…

مورد دیگری که هما به همکار پرتجربه‌اش «کلک» مطبوعاتی زد هنگامی بود که روزی در اتاق گویندگان رادیو به ایرج گرگین گوینده مطرح خبر آن روزها گفت چرا ازدواج نمی‌کنی!

گرگین که قبلا با ژاله کاظمی دوبلور برجسته و برنامه‌ساز مشهور و زیبای تلویزیون ملی ایران ازدواج کرده و با داشتن پسری به نام «افشین» از یکدیگر جدا شده بودند،  پاسخی داد که ازمجله زن روز سر در آورد و جنجال به پا کرد.

گرگین گفته بود: ازدواج سفاهت بزرگ است!

فکر می‌کرد پاسخ‌اش، در محدوده گفتگوی ساده میان دو همکار است ولی هما با زیرکی روزنامه‌نگارانه ایرج را با همه تجارب حرفه‌ای‌اش به تله انداخت که اگر روزی قصد تجدید فراش داشته باشد جواب همسر دوم را چه بدهد!

به همین جهت کارگزاران و چهره‌های مختلف همه جا با دیدن هما مواظب بودند مبادا از او رودست بخورند.

همکاران زن هما احسان به کنایه او را تافته جدا بافته و خودبزرگ‌بین می‌دانستند. اما هما خونسردانه می‌گفت: از روی حسادت این القاب را به من می‌دهند.

هما پس از خروج از ایران  و ورود به لس انجلس در جستجوی استقرار در جائی بود که فرزندانش تحصیلات خود را دنبال کنند به همین دلیل به شهر کوچک آن روز «فرزنو» و توسعه یافته امروز بین لس آنجلس و سن فرانسیسکو کوچ کرد.

با گذشت ایام بچه‌ها تحصیلات خود را به پایان رساندند و ازدواج کردند و هما فرصتی یافت تا خاطراتش را زیر عنوان «سراب» به جلد سوم برساند.

جلد اول شامل ۳۰ سال قبل از انقلاب از کودکی تا سال ۱۳۷۹، جلد دوم از ۷۹ و خروج از ایران با پای شکسته، جلد سوم از ۱۹۸۴ رفتن به پاریس و کارکردن و در آخر ورود به امریکا و پرداختن به کار و زندگی…

بخشی از آثارنوشتاری هما احسان که اختصاص به کودکان دارد عبارتند از «الف مال آبه»، «میخوام یه هو بزرگ بشم»، «عروسی خاله سوسکه»، «شنگول و منگول»، «کی‌ام چی‌ام کجایم» و «نقالی جوانان».

هما هم اینک در فاصله یک ساعت و نیمه حومه لس آنجلس در فضائی آرام و آزاد سرگرم به پایان بردن جلد سوم کتاب خاطراتش است و از آنجا که روزنامه‌نگار و نویسنده‌ای چون او درچنان  انزوای خودخواسته حوصله‌اش از تنهائی سر رفته تصمیم دارد به زودی به کورونا نقطه‌ای در اورنج کانتی باز گردد و کار و زندگی را در آنجا دنبال کند.  سکوت و انزوا کار انسان پر تلاش و تحرکی چون هما احسان نیست. باید منتظر شد و دید هما این بار و در سنینی که تلاش و تکاپوی همه ما آهسته‌تر می‌شود چه می‌کند…