«بالاترین» ابزاری است برای به اشتراک گذاشتن، خواندن و بحث و تبادل نظر در مورد لینک‌های کاربران، این تعریفی است که این وب‌سایت از خود ارائه کرده است. ۹ سال پیش این وب‌سایت خود را در فضای آنلاین ایرانی معرفی کرد، ایده‌ای که از همان ابتدا مورد استقبال قرار گرفت و کاربران بسیاری را به خود جلب کرد. ۱۶ آگوست سال ۲۰۰۶، مهدی یحیی‌نژاد طراح و بنیان‌گذار بالاترین برای اولین بار فضایی را در میان ایرانیان به وجود آورد که کاربران خود انتخاب می‌کردند کدام خبر جذاب‌تر است. بالاترین در مدت کوتاهی به یکی از پر بازدیدکننده‌ترین وبسایتهای ایرانی تبدیل شد.
اما اهمیت بالاترین در این خلاصه نمی‌شود، به همین منظور در آستانه ورود به دهمین سال فعالیت آن به سراغ مهدی یحیی‌نژاد مدیر بالاترین رفتیم تا از زبان درباره بالاترین و اهمیت آن بشنویم و هم‌چنین انتقاداتی را که به بالاترین وارد شده است با او در میان بگذاریم.
– وقتی به حدود ۹ سال پیش باز می‌گردیم با دورانی روبرو هستیم که وبلاگ‌ها هنوز جریان اصلی خبررسانی هستند، شبکه‌های وبلاگی قدرت دارند و مثل امروز وبسایتهای رنگارنگ ایرانی وجود نداشتند. ایده بالاترین در چنان فضایی چگونه شکل گرفت؟
– من قبل از اینکه بالاترین را شروع کنم یک وبلاگ‌نویس بودم و همین طور یک پادکستی داشتم که برای خودش یک تعدادی شنونده داشت. تجربه من در وبلاگستان فارسی و پیدا کردن مخاطبان متفاوت ایرانی در نقاط مختلف دنیا، مرا به این فکر انداخت که کار بزرگ‌تری انجام دهم.
در آن زمان وبلاگ‌ها خیلی اهمیت داشت و برای من جالب بود که چه کاری می‌شود انجام داد که وبلاگ‌هایی که لزوما وبلاگ‌های مهمی نیستند بیشتر دیده شوند. من خودم در زمانی که وبلاگ‌‌نویسی می‌کردم توانسته بودم وبلاگم را به ۱۰ یا ۲۰ وبلاگ مطرح فضای فارسی برسانم منتهی می‌دانستم که به کار بیشتری نیاز هست و خیلی آدم‌های دیگری هستند که مطالب جالبی می‌گذارند و حالا چون لزوما وبلاگ‌شان را هر روز آپدیت نمی‌کنند یا اینکه ارتباط‌های لازم را ندارند مطالب‌شان خوانده نمی‌شود. برای همین ایده بالاترین می‌توانست به آن دسته از وبلاگ‌ها کمک کند تا در یک محیط متفاوت به کمک هم به دنبال کشف مطالب و به تبع آن بیشتر دیده شدن وبلاگ‌ها بیانجامد. ایده اولیه بالاترین از اینجا بود.
اگر به خاطر داشته باشید در همان زمان وبلاگ صبحانه متعلق به حسین درخشان هم فعال بود که منتهی چون فضای دموکراتیک و این مکانیسم دموکراتیک که کاربران رای بدهند را نداشت نتوانست موفق باشد و بالاترین توانست صبحانه را پشت سر بگذارد.
– از دید خود شما چه وجه تمایزی میان بالاترین با دیگر سایت‌ها و فضاهای مشابه وجود دارد؟
-بالاترین توانست یک فضایی درست کند که با بی‌طرفی نگاه‌های گوناگون را در زیر یک سقف جمع کند. یکی از دلایل این گوناگونی از این جهت اتفاق افتاد که ما هیچ سابقه حتی کار سیاسی نداشتیم و وابسته به هیچ جریان مشخصی نبودیم و نسبت به تمام دیدگاه‌ها یک حالت بی‌طرفانه داشتیم و تا امروز هم این بی‌طرفی را حفظ کردیم.
یکی دیگر از خصوصیات منحصر به فرد بالاترین این است که در هیچ کجا حتی در آمریکا نمی‌توان جایی را پیدا کرد که افراد مختلف جامعه همه از سیاست‌مدار تا آدم‌های عادی هر روز به آن مراجعه کنند. در آمریکا برای مثال شما نیویورک تایمز را دارید که آدم‌های الیت جامعه به سراغ آن می‌روند اما جایی نیست که مردم عادی خیلی به سراغ آن بروند. بالاترین جایی شده است که از گروه‌های مختلف می‌آیند و آدم‌های الیت جامعه ما می‌توانند با فعالیت به روی بالاترین به بخش‌هایی از جامعه ایرانی که لزوما تحصیلات خیلی بالایی ندارند، چیزهایی را یاد بدهند. این اتفاقی بود که بالاترین را فضای آموزش کرده است.
یک جنبه دیگر که می توانم به آن اشاره کنم این است که در واقع بالاترین خودش یک پروژه کاری است. تعداد زیادی از ایرانیان با هم یک کار مشترک انجام می‌دهند و با اینکه خیلی تنش دارند و حتی بحث‌های تندی می‌کنند، اما در واقع با این مطلب گذاشتن، رای دادن و نظر گذاشتن دارند یک کار مشترک می‌کنند و ارزش کارشان را ما به مرور زمان می‌بینیم.
من هر از چندی مطالب قدیمی بالاترین را می‌بینم. ما ۹ سال، تمام مطالب مهمی که در جاهای مختلف منتشر شده (وبلاگ‌ها و وبسایتهای خبری) در بالاترین داریم. خیلی از این سایت‌ها ناپدید شدند و تنها جایی که مطالب‌شان وجود دارد بالاترین است. این باعث شده یک کار جمعی انجام شود که تاریخ دست کم آنلاین ایران آنجا مکتوب شود. مخصوصا اگر ما بتوانیم در آینده به یک شکلی به بقیه این مطالب را نشان دهیم می‌تواند برای کسانی که می‌خواهند تحقیق کنند خیلی کمک باشد. آنها می‌توانند موضوعات گوناگون در تاریخ ۹ ساله گذشته ایران را بررسی کنند و مطالب مهم را تنها در یک سایت پیدا کنند.
– بالاترین از سوی رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی گاه به وابستگی به یک جریان سیاسی خاص و یا حتی سازمان اطلاعاتی یک کشور متهم می‌شود. البته گاهی حتی کاربران نیز نسبت به وابستگی سیاسی بالاترین انتقاداتی را مطرح می‌کنند، آیا شما وابسته به جریان و یا نهاد خاصی هستید؟
– بالاترین من هستم و چند نفر در تیم بالاترین، افرادی که چه به صورت داوطلب و چه به صورت رسمی کمک کردند تا بالاترین به این شکل باشد. ولی همیشه یک تیم خیلی کوچکی داشتیم که بار اصلی کار بالاترین به روی دوش آنها بوده است. اما این مهم است که در بالاترین هیچ‌کس هدف خاص سیاسی ندارد و من نسبت به کسانی که چه به صورت داوطلب و چه به صورت رسمی به تیم اضافه می‌کنیم اول مطمئن می‌شویم از جبهه سیاسی خاصی نباشد (یعنی عضو حزب سیاسی خاصی نیست) و آدم بی‌طرفی است. منتهی مانند بیشتر ایرانیان چه در ایران و چه در خارج از ایران، که علاقه دارند ایران به سمت یک کشور دموکراتیک و غیر ایدئولوژیک برود، تیم بالاترین هم از این مستثنی نیست و همه ما دوست داریم که ایران به سمت دموکراسی برود. با توجه به اینکه حکومت فعلی کاملا در تناقض با این مساله است و خیلی به نظر نمی‌رسد که در این جهت قدمی بردارد، خوب طبیعتا ما هر کاری که بکنیم از دید این حکومت حرکت علیه خودش دیده می‌شود بدون اینکه ما لزوما در این زمینه قرضی داشته باشیم.
– انتقاداتی به مدیریت بالاترین وجود دارد که در برخی موارد اعمال نظر شخصی کرده است. برای مثال خبرهایی حذف شده‌اند، حساب‌های کاربری و ارسال لینک از برخی سایت‌ها مسدود شده است. شما تا چه حد به روی لینک‌ها، خبرها، سایت‌ها و حتی فعالیت کاربران نظارت داشته و اعمال نظر می‌کنید؟
– در مورد لینک‌ها و رای دادن به آنها واقعا نظارت ما صفر است. تنها چیزی که ما به دنبال اطمینان از آن هستیم این است که این لینک‌ها از وبسایت‌هایی نباشند که ما به آنها «کپی‌کار» (وبسایتهای خبری که مطلب مستقل خودشان را ندارند و از دیگر سایت‌ها کپی می‌کنند) می‌گوییم. بعضی از سایت‌ها هم هستند که ۸۰ درصد مطلب را کپی می‌کنند یا مقداری سطحی بازنویسی می‌کنند و درصد کوچکی هم مطالب خودشان را دارند. اینها برای ما خیلی مشکل درست می‌کنند از این جهت که مخاطب ما می‌آید که در بالاترین مطالب تکراری نبیند. حالا حتی اگر این وبسایت‌هایی که ما به آنها «کپی‌کار» می‌گوییم اجازه داشته باشند که این مطلب را از جایی دیگر گرفته باشند باز هم این مشکل تکراری بودن مطالب را باعث می‌شوند. این بخشی از مشکل ماست و ما سعی کردیم آنها را مسدود کنیم که باعث مقداری تنش شده و دشمن‌های ناخواسته برای ما درست کرده است.
بخش دیگر هم در موضوعات داغ است که در بالای صفحه بالاترین دیده می‌شوند. این موضوعات از یک درجه اهمیت بالاتری برخوردار است. از این جهت است که ما تلاش می‌کنیم از صحت آنها مطلع شویم. چند نفر در تیم بالاترین سعی می‌کنند این مطالب را کنترل کنند. هرچند که اضافه کردن موضوعات داغ توسط خود کاربران انجام می‌شود و ما در زمان اضافه کردن این موضوعات هیچ نظارت و محدودیتی نداریم. نظارت بر اینها در واقع تنها پس از ارسال این موضوعات انجام می‌شود برای همین مواردی هست که شاید مطلبی منتشر شود و بعد از چند ساعت حتی آن موضوع حذف شود. یک جنبه دیگر هم این است که آن نوشته بی غرض نبوده است. ما سعی کردیم که تمام این موضوعات داغ بدون هیچ جانبداری نوشته شود. حتی برای مثال ما از کاربران خواسته‌ایم که از «رژیم» به جای «حکومت» استفاده نکنند یعنی در این حد بی‌طرفی را حفظ کنیم. قبول این موضوع لزوما برای بسیاری راحت نمی‌تواند باشد، مخصوصا وقتی کسی مطلبی را [به عنوان پست‌های داغ] منتشر می‌کند و آن مطلب به دلیل عدم رعایت بی‌طرفی حذف می‌شود. در چنین شرایطی است که کاربران فکر می‌کنند تیم بالاترین به دلیلی دیگر و یا با غرض این کار را انجام داده است. این در حالیست که در ۹۹ درصد موارد غرضی وجود نداشته است و در ۱ درصد موارد هم واقعا هر تیمی امکان اشتباه دارد و بعضی وقت‌ها امکان دارد موضوعی را حذف کنیم به دلیل اینکه فکر کنیم تکراری بوده و بعد که مشخص شد ما اشتباه کرده‌ایم سعی می‌کنیم آن موضوع را برگردانیم.
– اگر کاربری در هر مرحله‌ای نسبت به شما انتقاد داشته باشد و یا بخواهد با شما ارتباط داشته باشد چگونه این امر صورت می‌گیرد؟
– ما یک ایمیل داریم به نشانی [email protected] که کاربران می‌توانند هر مشکلی که پیش می‌آید به آنجا ایمیل بزنند و افرادی از تیم بالاترین در حد امکان به آنها جواب می‌دهند. اما همان طور که می‌دانید واقعا این کار ساده‌ای نیست. بخشی از این مشکل به طبیعت بالاترین باز می‌گردد و کاربران از دیدگاه‌های سیاسی- اجتماعی مختلف می‌آیند و بالاترین هم به عنوان نمادی از جامعه دارای تنش‌هایی است. تنش در جامعه ایرانی از لحاظ سیاسی- اجتماعی زیاد است و این تنش به بالاترین هم منتقل می‌شود. خیلی از تنش‌ها در بین کاربران به ما منتقل می‌شود و وظیفه ماست که آن را حل کنیم.
– بالاترین چند کاربر دارد؟ یکی از انتقادات به حذف نشانی‌های کابری از سوی شما باز می‌گردد. پروسه حذف یک نشانی چگونه است؟
– حدود ۱۰۰ هزار عضو بالاترین هستند اما فکر می‌کنیم از این تعداد هر زمان نزدیک به یک دهم آنها در طول ماه فعال هستند.
ما سیستم‌هایی داریم که از نظر آی.پی. (و البته راه‌های دیگر) سعی می‌کند نشان دهد آیا کاربری تقلب می‌کند و چند حساب دارد یا نه. متاسفانه این سیستم‌های اتوماتیک هیچ وقت کامل نیستند و یک درصد کوچکی از اشتباه دارند و این برای ما مشکل‌ساز است. موردی داشتیم که ما ۱۰ حساب کاربری را با حساب اینکه اینها تکراری بودند بستیم و بعد ایمیل دریافت کردیم که به ما توضیح دادند اینها کاربرانی هستند که در ترکیه و در یک کمپ پناهندگی همه از یک کامپیوتر استفاده می‌کنند، ما هم فرض را بر درستی صحبت‌های کاربران خودمان می‌گذاریم و حساب‌ها را بر می‌گردانیم. اما مواردی می‌تواند باشد که کاربری خودش پیگیری نکند و بعد آن را به حساب این بگذارند که حساب‌هایشان به دلیل عقاید آنها بسته شده است.
– آیا خود شما و اعضای تیم بالاترین به طور مستقیم در خود سایت به انتقادات و گاه تنش‌ها پاسخ می‌دهید یا ارتباط فقط از طریق ایمیل است؟
– واقعیت این است که در چند سال اول من بیشتر برای وب‌سایت وقت می‌گذاشتم و فعال بودم. در واقع سعی می‌کردم خودم بیشتر جواب‌ها را بدهم و پستی را بی‌جواب نگذارم. الان جدا از تیم بالاترین، کاربرانی را به عنوان «بالایار» داریم که آنها جواب سوال‌ها را می‌دهند و خود من هم اگر وقت کنم باز هم به سایت سر می‌زنم و جواب می‌دهم. اما متاسفانه بسیاری از این بحث‌هایی که در می‌گیرد لزوما بحث‌های سازنده‌ای نیستند و کاربر بیشتر به جای انتقاد به سمت اتهام می‌رود. در مورد مشخص بسته شدن کاربران چند حسابه و یا حتی سایت‌های کپی‌کار راه ساده‌ای نداریم. در بسیاری از موارد این موضوع از بی‌اعتمادی ناشی می‌شود یعنی کاربرها این قدر به حکومت و یا تمام ساختارهایی که در ایران موجود بوده و یا هست بی‌اعتماد هستند که هیچ زمانی باورشان نمی‌شود، می‌توان در یک ساختاری حضور داشت تا آن را بهبود بخشید. از این جهت بحث‌ها به این سمت می‌رود که ساختار را بکوبند و آن را بشکنند. این موضوع را هم من هیچ راهی برایش در ذهن ندارم جز آنکه یک تغییر فرهنگی در کل جامعه ما صورت پذیرد.
– در پایان به تجربه «بالاویزیون» هم اشاره‌ای داشته باشیم. تجربه‌ای که به نظر نمی‌رسد خیلی با استقبال روبرو شده باشد. با این حال یک تلاش متفاوت از سوی شما بود.
-از آنجا که ما دیدیم بسیاری از فضای اینترنت به سمت ویدیو می‌رود، بر این فرض بودیم که ویدیو آینده اینترنت است و ورود به این عرصه فرصت‌های جدیدی را هم برای ما به وجود می‌آورد. چند نکته بود که در عمل اتفاق افتاد که یک‌مقدار فرض‌های ما را به چالش کشید. اول اینکه سرعت اینترنت در ایران همچنان پایین است و با توجه به سانسور اینترنت این مساله بزرگتر هم می‌شود. ارتباطی که مردم در ایران با نوشته و عکس برقرار می‌کنند با ویدیو ندارند و به همین شکل دیدن ویدیوها و ارتباطات ویدیویی برایشان سخت‌تر است. از سوی دیگر ما دنبال این بودیم که با حضور مردم در برنامه‌ها، بحث‌های ویدیویی داشته باشیم، باز هم به مشکل برخوردیم چرا که خیلی‌ها نمی‌خواستند تصویرشان دیده شود. بسیاری از همین افراد می‌توانند با اسم‌های مستعار (چه در داخل و چه در خارج از ایران) در بالاترین فعالیت داشته باشند اما وقتی از آنها می‌خواهید که با ویدیو به آنجا بیایند و بحث کنند، به هر دلیلی چنین کاری را انجام نمی‌دهند. به همین دلیل آن قدر که ما انتظار داشتیم که ویدیو موثر باشد (همان طور که در سطح جهانی می‌بینیم یوتیوب چقدر موفق عمل کرده) در فضای فارسی آن قدر موفق نشد. با این حال برنامه‌های آموزشی درست کردیم، برای مثال در مورد مفاهیم دموکراسی، لیبرالیسم و یا سکولارسیم که هر روزه بسیاری ما از آنها استفاده می‌کنیم اما خیلی معنی درست آنها را نمی‌دانیم. این سری از ویدیوها خیلی مورد استقبال قرار گرفت حتی من خودم شخصا خیلی چیزها از آنها یاد گرفتم. یک سری دیگری هم خیلی محبوب شد که به موضوع هنر گفتگو پرداخته بود. اینکه خیلی از بحث‌های میان ما مشکلات منطقی خیلی ساده‌ای دارند و این ویدیوها به سراغ این موضوع رفته بود که چگونه می‌توانیم ایرادهای یک بحث را پیدا کنیم. ما برنامه داریم تا یک سری برنامه جدید در بالاویزیون شروع کنیم که به زودی اعلام خواهد شد.
توضیح: خوانندگان کیهان نیز می‌توانند به صفحه کیهان لندن در بالاترین مراجعه کرده و با حمایت از لینک‌های کیهان به گسترش بیشتر مطالب ما یاری رسانند. یادآوری می‌شود که کیهان لندن تنها مسئولیت محتوای این صفحه را برعهده دارد و صفحات دیگر که به نام کیهان لندن در بالاترین و اساسا در فضای مجازی وجود دارند، متعلق به کیهان لندن نیست.
