سازمان ملل متحد روز ۱۹ آگوست را «روز جهان انسان‌دوستی» نامگذاری کرده است. این روز در واقع فرصتی برای بزرگداشت انسان‌هایی است که جان خود را در راه کمک به انسان‌های دیگر از دست می‌دهند. از سویی دیگر این روز امکان بالا بردن درک همگانی را نسبت به فعالیت‌های جهانی که می‌تواند به صلح و پاسداشت کرامت انسانی کمک کند فراهم می‌سازد.
مرگ سرجیو وی‌یرا دوملو* نماینده سازمان ملل متحد در بغداد که بر اثر شدت جراحت‌های ناشی از زیر آوار ماندن در دفتر بغداد این سازمان که مورد حمله نیروهای جهادی قرار گرفته بود، انگیزه اصلی انتخاب این روز به عنوان «روز جهانی انسان‌دوستی» است.
بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد در پیامی که به این مناسبت منتشر کرده است با اشاره به اینکه «امروز نزدیک به ۱۰۰ میلیون زن و مرد و کودک که تحت تاثیر مستقیم جنگ» نیازمند کمک فوری هستند، این میزان را بالاترین رقم نیازمند بعد از جنگ جهانی دوم برشمرده است.
او با اشاره به دنیای دیجیتال امروز تاکید دارد «هر یک از ما دارای قدرت و مسئولیتی برای الهام بخشیدن به همنوعان خود برای کمک به دیگران و ایجاد یک جهانی انسانی‌تر» هستیم. بان کی مون از تمام «شهروندان جهان» تقاضا کرده است تا در این روز با شرکت در کمپین ShareHumanity# «صدای بی‌صداهای جهان» باشند و با به اشتراک گذاشتن سرگذشت‌های خود از بحران‌ها و امیدها به ترویج کمک‌های انسان‌دوستانه کمک کنند.
سازمان بهداشت جهانی سازمان ملل متحد نیز در پیامی جداگانه که به همین منظور منتشر شده است به ۳۲۷ مورد حمله در ۳۲ کشور جهان در سال گذشته که موجب مرگ ۶۰۳ نفر و زخمی شدن ۹۵۸ نفر شده اشاره کرده است. این سازمان نیز «روز جهانی انسان‌دوستی را فرصتی مناسب برای بزرگداشت کارمندان بهداشت وسلامت» دانسته و از همه دعوت کرده است تا در کمپین جهانی ThanksHealthHero# پیام‌های انسان‌دوستانه خود را به این کارمندان و تمام کسانی‌که جان خود را در راه سلامت انسان‌های دیگر از دست می‌دهند نشان دهند.
این سازمان به مرگ ۵۰۹ نفر (از مجموع ۸۷۵ نفر) از کارمندان بهداشت و سلامت در آفریقا بر اثر ابتلا به بیماری ابولا اشاره کرده و تاکید دارد این سازمان و همکارانش برای امدادرسانی در ۳۲ منطقه اضطراری و کمک به بیش از ۶۰ میلیون نفر به ۱/۷ میلیارد کمک مالی فوری نیازمند است.
انسان‌دوست کیست؟
سازمان سپاه پزشکی جهانی** در مطلبی به مناسب روز جهانی انسان‌دوستی نوشته است: «انسان‌دوست کسی که همیشه در پشت صحنه به انسان‌ها بدون توجه به مکان و شرایط مراقبت می‌کند. آنها اولین کسانی هستند که پس از هر بحرانی هوشمندانه به بازماندگان برای ساختن آینده‌ای بهتر کمک‌رسانی می‌کنند». کمک‌هایی مانند «سلامت روانی آوارگان سوری در لبنان، رساندن آب سالم و سیستم فاضلاب بهداشتی پس از زلزله نپال، فیلم‌سازی که برای جلب توجه جهانی به جنگ داخلی سوریه می‌رود و تمام کسانی که در آفریقا در مقابل ابولا ایستادند» هر روز بیشتر و بیشتر نیازمند توجه جهانی هستند.
انسان‌هایی که فراموش می‌شوند
در گزارش‌هایی که امسال به مناسبت روز جهانی انسان‌دوستی منتشر شده اند، سوریه، عراق، سودان جنوبی و جمهوری آفریقای مرکزی به عنوان نقاط بحرانی که نیازمند کمک فوری هستند معرفی شده‌اند.
هفته‌نامه اکونومیست بحران سوریه «بزرگترین بحران انسانی قرن ۲۱» عنوان کرده است. در این گزارش به آمارهای رسمی سازمان ملل متحد اشاره شده است که بر مبنای آن نیمی از جمعیت این کشور به کمک‌های فوری نیازمند هستند. از هر ۵ نفر ۴ نفر در فقر زندگی می‌کنند و ۵۷ درصد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی این کشور به شدت آسیب دیده‌اند و ۳۷ درصد آنها به طور کلی امکان ارائه هیچ خدماتی را ندارند. بیشتر این امکان توسط نیروهای دولتی مورد هدف قرار گرفته‌اند و به گفته بان کی مون، این کشور به اندازه چهار دهه توسعه انسانی خود را از دست داده است.
عکس از REUTERS
سازمان ملل متحد نیز بحران انسانی در عراق را همزمان با گسترش نفوذ نیروهای دولت اسلامی (داعش) وخیم‌تر گزارش کرده است. بر اساس اعلام این سازمان تنها ۱۰۰ میلیون دلار از تعهد نیم میلیارد دلاری کشورهای دیگر برای کمک به عراق دریافت شده است که می‌تواند زندگی نزدیک به ۱۰ میلیون عراقی را که نیازمند دریافت کمک‌های فوری هستند در خطر قرار دهد. بر اساس این گزارش از ۲۲۰ برنامه عمده سازمان ملل متحد در عراق ۱۸۴ برنامه به دلیل این کسری بودجه تعطیل شده است.
بحران مهاجرت به یونان نیز یکی دیگر چالش‌های دنیای امروز است. در سال گذشته بیش از ۱۲۴ هزار نفر خود را از طریق دریا به مرزهای یونان رسانده‌اند. این شمار در مقایسه با سال گذشته ۷۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. تنها در ماه گذشته نزدیک به ۵۰ هزار نفر خود را به دریا زده‌اند که بیشتر آنها از سوریه، افغانستان و عراق راهی این راه پر خطر شده‌اند. راهی که از ابتدای سال جاری میلادی جان بیش از ۲۱۰۰ را گرفته است. در سال ۷ ماهه نخست سال ۲۰۱۵ بیش از ۲۵۰ هزار نفر خود را از راه‌های گوناگون به کشورهای مختلف اروپایی رسانده‌اند.
یمن نیز بخشی از بحران انسانی خاورمیانه محسوب می‌شود که با سکوت رسانه‌ها نیز همراه شده است. بنا به گزارش‌های سازمان ملل متحد بیش از ۱۲/۹ میلیون نفر در یمن در حالی در مبارزه با مرگ هستند که به مواد اولیه غذایی دسترسی ندارند و از این میزان نیمی از آنها در فقر شدید غذایی به‌سر می‌برند. سازمان ملل متحد در آخرین گزارش خود تاکید دارد ۸۵۰ هزار کودک در یمن با سوء تغذیه حاد روبرو هستند و اگر سطح منازعه به همین شکل ادامه یابد طی هفته‌های آینده این رقم به ۱/۲ میلیون افزایش خواهد یافت. سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده است از ۱۵۱ میلیون دلاری که تا پایان سال جاری میلادی برای پوشش نیازهای بحران در یمن نیاز دارد تنها ۲۳ میلیون دلار پرداخت شده و ۸۵ درصد تعهدات بین‌المللی انجام نشده است.
در کنار تمام این بحران‌ها، زندگی آوارگان سومالی در اردوگاه دداب در کنیا را باید به این فاجعه فراگیر اضافه کرد. برخی از خانواده‌ها در این اردوگاه صحرایی نزدیک به ۲۰ سال است که زندگی دشوار را به قیمت جان خود خریده‌اند. در غزه نیز هنوز بخشی از خانه‌ها ویران باقی مانده است و مردم این منطقه با سختی بسیاری زندگی می‌کنند. درآمد سرانه مردم نسبت به ۲۰ سال گذشته ۳۱ درصد کاهش یافته است و با وجود ۴۳ درصد بیکاری ۸۰ درصد ساکنان غزه تنها با کمک‌های پناهندگی امرار معاش می‌کنند.
فضیلتِ انسان‌دوستی
سه سال پیش، در روز جهانی انسان‌دوستی ٢٠١٢، بیانسه، ستاره بزرگ آمریکا ترانه‌ای را زیر عنوان «من اینجا بودم» در صحن سازمان ملل متحد اجرا کرد. این ترانه که برای جلب توجه بیشتر به موضوع کمک‌های انسان‌دوستانه اجرا شد، با این متن آغاز می‌شود:
می‌خواهم رد پایم به روی ماسه و شن‌های زمان باقی بماند
می‌دانم آنجا چیزی هست، چیزی که پشت سرم جا گذاشته‌ام
وقتی این دنیا را ترک می‌کنم ، هیچ پشیمانی نخواهم داشت
زیرا چیزی به یادبود باقی می‌گذارم تا فراموشم نکنند
من اینجا بودم!
* Sergio Vieira de Mello 1948-2003
** International Medical Corps
