بیژن فرهودی- با نزدیکتر شدن ۱۷ سپتامبر یعنی تاریخی که کنگره آمریکا باید نظر خود را در مورد توافق هستهای بین ایران و قدرتهای بزرگ اعلام کند بازار پیامهای تبلیغاتی از سوی گروههای موافق و مخالف این توافق برای جلب آرای نمایندگان کنگره نیز گرمتر میشود.
اسراییل که جمهوری اسلامیرا پیوسته تهدیدی متوجه موجودیت خود میداند و نخست وزیر آن توافق هستهای را توافقی بد و یک اشتباه تاریخی عنوان کرده عمدهترین کشور خارجی است که همراه با لابی نیرومند خود در آمریکا دست به تلاشی همه جانبه برای جلوگیری از تایید این توافق توسط قانونگذاران آمریکایی زده است.
در این میان شاید این واقعیت بر بسیاری پوشیده باشد که بعد از اسراییل، این عربستان سعودی است که کمپین گستردهای را با همین هدف در آمریکا سازماندهی کرده و در این راستا بینندگان تلویزیون در گوشه و کنار آمریکا هر روز شاهد پخش فیلمهای کوتاه تبلیغاتی هستند. عربستان سعودی با حکومت سنیاش رقیب سرسخت ایران شیعه در منطقه است و بیم از آن دارد که ایران با وجود توافق هستهای از تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای دست برندارد. دو کشور همچنین درگیر جنگی نیابتی در برخی کشورهای منطقه به ویژه سوریه و یمن هستند و هر یک دیگری را به دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه متهم میکند. افزون بر این عربستان نگران است که افزایش صادرات نفت ایران در اثر اجرای توافق هستهای و لغو تحریمها تسلط عربستان بر بازار مربوطه را به خطر اندارد.
گروهی که این فعالیت را به نمایندگی از سوی عربستان سعودی در آمریکا به انجام میرساند American Security Initiative یا «ابتکار امنیتی آمریکا» نام دارد که در این پیامهای تلویزیونی به شهروندان آمریکایی توصیه میکند که با تماس با دفتر سناتور ایالت خود در واشنگتن خواستار مخالفت با «برجام» شوند.
هرچند این گروه اطلاعات مربوط به تامین کننده بودجه خود را فاش نکرده اما ریاست آن با نورم کولمن سناتور پیشین ایالت مینهسوتا در سنای آمریکاست که نام خود را رسما به عنوان لابی عربستان سعودی به ثبت رسانده است. شرکت متعلق به کولمن که Hogan Lovells نام دارد ماهانه ۶۰ هزار دلار دستمزد از کشور پادشاهی سعودی دریافت میکند و گفته میشود ریاض علاوه بر این تا کنون ۶ میلیون دلار صرف تهیه این پیامهای تلویزیونی کرده است.
در ژوییه ۲۰۱۴ نورم کولمن فعالیت خود را برای عربستان سعودی ارائه خدمات حقوقی به سفارت آن کشور در واشنگتن در مورد مسایلی چون تحولات در عرصه حقوقی و سیاستگذاری در رابطه با ایران و محدود ساختن توانایی هستهایاش توصیف کرد.
از دیگر چهرههای سرشناس در گروه «ابتکار امنیتی آمریکا» میتوان از سناتورهای پیشین جو لیبرمن اون بای و سکسبی چمبلس نام برد که چمبلس در یک شرکت لابی دیگر به نام DLA Piper نیز فعالیت دارد که وظیفهاش تاثیرگذاری بر سیاستهای آمریکا به نمایندگی از سوی سفارت عربستان در واشنگتن است.
حمایت عربستان از کمپین رسانهای برای به اصطلاح کشتن توافق وین در حالی صورت میگیرد که اش کارتر وزیر دفاع ایالات متحده ماه گذشته اعلام کرد که مقامات ارشد سعودی با تغییر نظر اکنون از این توافق حمایت میکنند. اما تحلیلگران بر این باورند که عربستان به خاطر نگرانی از نزدیک شدن آمریکا با ایران همچنان به دنبال ناکام کردن توافق هستهای است ولی علنا از این خواسته سخنی به میان نمیآورد. با این همه نشریه نیوزویک اخیرا گزارش داد که چند مقام سعودی به شرط محفوظ ماندن نامشان به این توافق حمله کردند و رسانههای سعودی وابسته به خانواده سلطنتی نیز آن را به طور گسترده محکوم کردهاند .
همه این تحولات در حالی صورت میگیرد که ملک سلمان پادشاه سالمند عربستان سعودی روز جمعه چهارم سپتامبر برای دیداری سه روزه از آمریکا به دعوت پرزیدنت اوباما به واشنگتن سفر میکند. این نخستین دیدار سلمان از آمریکا است و انتظار میرود دو رهبر در مورد یک رشته مسایل منطقهای به ویژه توافق هستهای ایران و ۱+۵ و نیز تلاش برای یافتن راه حلی سیاسی برای جنگ جاری در سوریه و یمن به گفتگو بپردازند. امنیت مشترک و تلاشهای ضد تروریستی نیز از دیگر مسایل مورد گفتگوی طرفین خواهد بود .
در رابطه با عملیات ضد تروریستی میتوان از دستگیری اخیر مغز متفکر بمبگذاری ۲۰ سال پیش در خوابگاه نظامیان آمریکایی در الخبر یاد کرد که ۱۹ آمریکایی را از پای در آورد و آمریکا سالهاست که به دنبال عاملان آن بوده است. خبر دستگیری احمد المغسیل در بیروت و تحویل وی به عربستان که نخستین بار توسط روزنامه الشرقالاوسط وابسته به دربار سعودی اعلام شد هنوز مورد تایید رسمی ریاض قرار نگرفته ولی برخی مقامات آمریکایی تایید کردهاند که المغسیل تحت بازداشت عربستان است.
طبیعتا عربستان از این بابت خوشحال است که در زمانی که کنگره مشغول بررسی توافق هستهای است نام ایران به عنوان کشوری حامی تروریسم که در پس حمله الخبر قرار داشته مطرح میشود که این خود میتواند نظر برخی موافقان این توافق را در کنگره تغییر دهد.
از سوی دیگر با توجه به اینکه به هنگام دستگیری در بیروت المغسیل شدیدا گریم کرده بود و تشخیص هویتاش بسیار دشوار بوده برخی بر این باورند که ممکن است ایران به عنوان بخشی از توافقهای محرمانه جنبی با آمریکا در وین نشانی المغسیل را در اختیار مقامات امریکایی قرار داده باشد.
اما اگر دستگیری این تروریست صرفا نتیجه همکاریهای اطلاعاتی عربستان و آمریکا بوده و ایران نقشی در ان نداشته میتوان انتظار داشت که در آتیه نزدیک طراح اصلی بمبگذاری الخبر اطلاعات مهمی در مورد نقش دقیق جمهوری اسلامی در این واقعه در اختیار بازجویان خود قرار دهد که بدون شک دخالت تهران در تروریسم بینالمللی را بار دیگر به طور علنی برجسته خواهد ساخت.