از نظر پوتین راه دیپلماسی از جنگ سوریه می‌گذرد

نیویورک تایمز (+عکس)- برای بسیاری از مردم جهان سوریه میدان یک تراژدی بی‌انتهاست ولی برای پوتین یک فرصت طلایی و راهی برای خروج از انزوایی به شمار می‌رود که آمریکا وغرب به‌ صورت تحریم به دلیل اقدامات او در اوکراین به روسیه تحمیل کرده‌اند.

تنها راه خروج او از وضع کنونی، توسل به اقدامی بود که نمی‌توانست از نظر کاخ سفید پنهان بماند و آن ارسال مقدار قابل ملاحظه‌ای اسلحه و مهمات برای بشار اسد بود.

این هفته پوتین دست به اقدام دیگری نیز زد و آن پیشنهاد به اوباما برای برپایی یک کنفرانس بین مقامات نظامی دو کشور دربارۀ سوریه بود و ضمناً پیشنهاد راه حل سیاسی برای این مسأله در نطقی که قرار است در همین ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ایراد کند.

برای پوتین این جریانات بسیار اهمیت دارد و شاید مهم‌ترین تحول در دوران خدمت‌اش باشد. کرملین از نظر دیپلماسی در حالت دفاعی قرار گرفته، و  پس از ماجراجویی‌هایش در اوکراین، ناگزیر است فشارهای انزوای سیاسی و اقتصادی را تحمل کند. کاهش قیمت نفت در بازار جهانی و سقوط ارزش روبل، در زندگی مردم روسیه اثر گذاشته است. دوران فراوانی نعمت  و بارش پول و ثروت به‌ سرعت به ‌پایان رسیده است. پوتین می‌داند که باید با عجله به محیط آشتی و بهره‌وری از محبت غرب بازگردد. وضعیت سوریه برای نیل به چنین هدفی، کمال مطلوب است و در عین حال به مسکو امکان می‌دهد که در خاورمیانه نقش مهمی بازی  کرده و به پوتین برای رسیدن به هدف‌اش که چیز جز استقرار مجدد روسیه در جایگاه بازیگر مهم سیاست بین‌المللی نیست، کمک کند.

پوتین آرزو دارد که روسیه در تمام مسائل مهم  دنیا نقش برجسته‌ای داشته باشد. او به نقش روسیه شوروی سابق در سیاست جهانی هم راضی نیست. به اعتقاد یکی از کارشناسان سیاسی و نظامی روسیه،  فعالیت در سوریه و  اطراف این کشور نشانگر آن است که روسیه می‌خواهد بار دیگر وارد مسایل خاورمیانه نه تنها به‌ عنوان ابرقدرت بلکه به ‌صورت عاملی شود که می‌تواند به اندازه نفوذ و قدرت غرب و آمریکا به کار آید.

روز چهارشنبه ۱۶ سپتامبر فاکتور مهمی وارد سیاست کنونی روسیه در خاورمیانه شد. جان‌ کری وزیر امور خارجه آمریکا اظهار داشت که روسیه پیشنهاد کرده است جلسه‌ای با شرکت مقامات نظامی دو کشور برای مذاکره دربارۀ سوریه و کمک‌های مداوم نظامی روسیه به این کشور برگزار شود. وی همچنین اضافه کرد که سر گئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه مذاکرات را پیشنهاد کرده تا از وقوع حوادث ناگهانی و ناخواسته احتراز شود.

در همین حال دفتر نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد که نتانیاهو هفتۀ آینده به مسکو خواهد رفت تا با پوتین دربارۀ تحویل بی‌حساب اسلحه و مهمات به سوریه و حزب‌الله لبنان، دشمنان اسرائیل، مذاکره کند.

در دمشق نیز بشار اسد در کنفرانس مطبوعاتی که هم‌زمان با شش فرستندۀ تلویزیونی روسیه در ارتباط بود، درباره پیشنهاد روسیه برای مذاکرۀ مقامات نظامی دو کشور آمریکا و روسیه دربارۀ سوریه صحبت کرد و از شورشیان سوری تقاضا کرد که همراه با ارتش سوریه علیه دشمن اصلی و واقعی، یعنی حکومت اسلامی (داعش) بجنگند تا همین که خطر داعش از سوریه ریشه‌کن شد دربارۀ آیندۀ کشورشان تصمیم بگیرند. بشار اسد که نیروهایش در حال حاضر فقط بر یک چهارم خاک سوریه مسلط هستند اشاره‌ای به اقدامات نظامی روسیه نکرد و خبرنگاران روسی نیز از حملات هوایی سوریه علیه غیر نظامیان حرفی به میان نیاوردند.

بشار اسد در این کنفرانس روسیه را یک واسطۀ بی‌طرف معرفی کرد و حال آنکه همه می‌دانند روسیه تا چه حد در حفظ منافع خود در سوریه و خاورمیانه کوشاست. با تمام این احوال، گروه‌های شورشی مخالف اسد و کشورهای غربی از جمله آمریکا برکناری بشار اسد را تنها راه حل مشکل سوریه می‌دانند ولی روسیه با این ارزیابی مخالف است.

اینک قرار است ولادیمیر پوتین  پس از ده سال  برای نخستین بار، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد صحبت کند و از این مرکز جهانی، تراژدی سوریه را که تا کنون به‌ دفعات درباره آن  صحبت کرده بار دیگر به جهانیان اعلام کند.

وی قبلا اظهار داشته بود که نخستین قدم در راه مسألۀ سوریه، اتحاد تمام نهضت‌ها و گروه‌های سوری برای مبارزه با حکومت اسلامی (داعش) و نابودی آن از طریق یک اتحاد و اتفاق همگانی  است و پس از آن می‌توان بر اساس همین اتفاق ملی برای تعیین سرنوشت آتی کشور مذاکره کرد و تصمیم گرفت. پوتین از پاسخ به پرسش‌های مربوط به دخالت مستقیم نظامی روسیه در مبارزات سوریه طفره رفت.

حال پیشنهاد روسیه دربارۀ سوریه، آمریکا و غرب را در وضعیت عجیبی قرار داده است. از یک سو، انضمام کریمه به خاک روسیه و دخالت‌های ناروای  روسیه در اوکراین، آمریکا و غرب را وادار کرده است که در مقابل آن کشور واکنش حادی نشان دهد و از سوی دیگر دربارۀ   مسألۀ اتمی ایران، خاورمیانه و مسائلی مشابه آن، انتظار همراهی و دوستی از آن کشور را دارند. پوتین موفق به تشکیل اتحاد و  اتفاقی در سوریه شده است و اینک برای آمریکا دشوار است که حوادث اوکراین را نادیده بگیرد و انزوا و پیامدهای های ناشی از آن را برای روسیه به روی خود نیاورد.

پوتین و دیپلمات‌های بلندپایۀ روسیه در هفته‌های اخیر به‌ دفعات گفته‌اند که سیاست آمریکا و غرب در سوریه نادرست است و روسیه تا زمانی که بشار اسد موفق به استقرار آرامش در سوریه نشود وی را رها نخواهند کرد چرا که نمی‌خواهند سوریه به سرنوشتی نظیر لیبی و یمن دچار شود.

*منبع: نیویورک تایمز، ۱۶ سپتامبر
*نویسنده: نیل ماک کوهر، اندرو کرامر
*مترجم: علی نوری
*کلمه «جنگ» را کیهان لندن به تیتر افزوده است.