شادی، شادی!
شادی، ای اخگر زیبای خدایان،
ای دخترِ جزیره قدیسان،
ما مست و مدهوش در حریم آسمانی و مقدس تو گام می‌نهیم.
بار دگر فسون تو پیوند می‌دهد
آنچه روزگار به سختی از هم گسست
همه انسان‌ها برادر یکدیگر می‌شوند
هر آنجا که بال عطوفت تو می‌گسترد
موومان آخر یا چهارم سمفونی شمارۀ ۹ بتهوون با این کلام از “سرود شادی” اثر شاعر بزرگ آلمانی شیللر آغاز می‌شود. بتهوون در طول عمر هنری خود، بسیاری از فرم‌های موسیقی کلاسیک را دگرگون ساخت و موسیقی کمی مقرراتی و محافظه‌کارِ دورۀ کلاسیسیسم را یک تنه وارد دنیای پر تب و تاب و توفانی رمانتیک کرد. او برای نخستین بار با آوردن کلام به عرصۀ سمفونی نیز تحولی بزرگ در این فرم از موسیقی به وجود آورد تا آن را به بیان آمال و آرزوهایِ سترگ‌اش برای انسان و انسانیت در فراسوی زمانۀ خودش تبدیل کند.
اما نوآوری‌های بتهوون در سمفونی نهم تنها محدود به استفاده از کلام در موومان چهارم نیست. امروزه هم وقتی به این قطعه گوش می‌دهیم تمام چهار موومان آن غیر متعارف، انقلابی و مدرن به نظر می‌رسند . به یاد داشته باشیم که این اثر حدود ۲۰۰ سال پیش نگاشته شده یعنی در سال ۱۸۲۴ پایان یافته و برای نخستین بار در وین به اجرا در آمده است که از قضا مورد استقبال فراوان علاقمندان موسیقی نیز واقع شد. بگذارید در جزئیات دیگر این حکایتِ دردآور وارد نشویم که ناشنوایی بتهوون باعث شد او پس از اتمام قطعه متوجۀ ابراز احساسات شدید تماشاگران نشود تا زمانی که یکی ازاعضای ارکستر او را به طرف سالن بر گرداند. انسان در حیرت می‌ماند از قدرت فوق‌العادۀ این آهنگساز بزرگ که چگونه چنین اثری را آفرید بدون آنکه بتواند نوایی از آن را بشنود.
شب ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵، در سالن بزرگ رویال فستیوال هال لندن سمفونی شمارۀ ۹ بتهوون توسط ارکستر فیلارمونیا به رهبری “کریستف فون دودیانیی” و با همراهی کُر “رودلفوس” اجرا شد. رویال فستیوال هال مقر این ارکستر و یا به عبارت دیگر، محل اجرای بیشتر کنسرت‌های این ارکستر قدیمی و معتبر انگلیس است. در شب این اجرای سمفونی ۹ نیز سالن بزرگِ فیلارمونیا با ظرفیت بیش از دو هزار نفر مملو از علاقمندان موسیقی بود که آمده بودند با شنیدن کنسرتو پیانوی روبرت شومان و و موسیقی لودویک وان بتهوون در ۷۰امین سالگرد تاسیس این ارکستر نام‌آور حضور داشته باشند. ارکستر فیلارمونیا هم به نوبۀ خود تحت رهبری “کریستف فون دودیانیی” با یک اجرای عالی سنگ تمام گذاشت و تماشاگران را به وجد آورد. پس از پایان اجرا تماشاگران با کف زدن‌های ممتد خوانندگانِ سولو و رهبر ارکستر را چندین بار به صحنه کشاندند و شدیداً تشویق‌شان کردند.
در ضمن این کنسرت سر آغاز فصل موسیقی کلاسیک رویال فستیوال هال بود که شمه‌ای از برنامه‌های ماه اکتبر آن را در زیر می‌خوانید. در اروپا رایج است که شمار قابل توجهی از هنردوستان برای حضور در برنامه‌های هنری خاص مرزهای جغرافیایی را در می‌نوردند و رنج سفر را بر خود هموار کنند. کنسرتی که وصف آن شد در این رده بود و علاقمندان از شهرها و کشورهای مختلف در آن حضور داشتند.
شب اول اکتبر، همین ارکستر با رهبری کریستف فون دودیانیی اثری مدرن در فرمی نامتعارف اثر “چارلز ایوز” آهنگساز معاصر و مدرن آمریکایی و نیز کنسرتو ویولن آلبان برگ و سمفونی نهم شوبرت را اجرا می‌کند.
در شب سوم اکتبر، ارکستر فیلارمونیک لندن به رهبری “ولادیمیر یارووسکی” رهبر جوان این ارکستر، برنامه‌ای در معرفی دنیای رنگارنگ موسیقی “اسکریابن” آهنگساز روس را ارایه خواهد داد. برنامه شامل اثری از “کنسین” آهنگسازروس، ویلن کنسرتوی “سیبلیوس” و سمفونی سوم “اسکریابین” است.
در شب چهارم اکتبر، ارکستر فیلارمونیا این بار تحت رهبری “یوری تمیرکانف” و پیانوی “دنیس ماتسیو” کنسرتو پیانوی شمارۀ یک چایکوفسکی و سمفونی شمارۀ ۴ یوهانس برامس را اجرا خواهد کرد.
در شب ۶ اکتبر پیانیست “آنجلا ایوت” آثاری از باخ، اسکارلاتی، بتهوون و فرانتس لیست را تک‌نوازی خواهد کرد.
در شب ۱۴ اکتبر ارکستر فیلارمونیک لندن تحت رهبری “کریستف پندرسکی” آهنگساز معروف لهستانی برای نخستین بار در بریتانیا کنسرتو هورن همین آهنگساز و سمفونی شمارۀ ۶ شوستاکوویچ را اجرا خواهد کرد.
اما شب ۱۵ اکتبر یک برنامه استثنایی مجددا توسط ارکستر فیلارمونیا ولی این بار تحت رهبری “یاکوب هروسا” و با پیانوی ” دانیل تریفونوو” پیانیست جوانن و نابغۀ روس اجرا خواهد کرد که شامل یکی از اورتورهای “بردریخ سمتانا”، کنسرتو پیانو شماره ۲ “سرگیی راخمانینف” و سمفونی شماره ۷ “آنتوان دورژاک” خواهد بود.
تحت رهبری “نیکلاس کولون”، ارکستر فیلارمونیا در شب ۲۲ اکتبر با برنامه‌ای شامل آثاری از “استراوینسکی” به نام “آتش‌بازی” و قطعاتی از اپرای ” تریستیان و ایزولده” از ریشارد واگنر و کنسرتو کلارینت “اونسوک چین” روی صحنه خواهد رفت.
۲۳ اکتبر ارکستر فیلارمونیک لندن، تحت رهبری “تری فیشر” شب موسیقی فرانسوی خواهد داشت. برنامه عبارت است از: ابتدا یک سمفونی از ” ژرژ بیزه” آهنگساز قطعه معروف «کارمن» و سپس کنسرتو پیانویی از موریس راول با پیانوی “بنجامین گرونر” و در پایان سمفونی عظیم شمارۀ ۳ “کامیل سن سانس” (که به سنفونی ارگ نیز معروف است) با ارگ‌نوازی “جیمز شرلاک”.
۲۵ اکتبر ارکستر فیلارمونیا با موسیقی فیلم‌های جیمز باند در رویال فستیوال هال روی صحنه خواهد رفت. این برنامه هم‌زمان است با آغاز نمایش بخش اول فیلم “سپکتر” جیمز باند در بریتانیا.
شب ۲۸ اکتبر ارکستر فیلارمونیک لندن با سمفونی یک بتهوون، قطعه “ستایش بهار” “ایگور استراوینسکی” و کنسرتو ویلن “توماس لارچر” به صحنه خواهد رفت. و بالاخره در ۳۱ اکتبر مجدداً همین ارکستر با رهبری”استانیسلاو اسرووزسکی” سمفونی شماره ۵ آنتون بروکنر را اجرا خواهد کرد و برنامه‌های موسیقی کلاسیک ماه اکتبر این سالن را به پایان خواهد رساند.
