بیژن فرهودی – سفر دو روزه هیات پارلمانی بریتانیا به تهران پایان یافت. دیدار این هیات ۵ نفره به ریاست کریسپن بلانت رییس کمیته سیاست خارجی پارلمان بریتانیا به دعوت علاءالدین بروجردی همتای ایرانی بلانت و با هدف گفتگو درباره مسایل مهم منطقه‌ای و نیز گسترش روابط پارلمانی دو کشور صورت گرفت.
سفر این هیات ۳ ماه پس از دیدار فیلیپ هاموند وزیر امورخارجه بریتانیا از پایتخت ایران انجام شد که طی آن سفارت تعطیل شده بریتانیا در تهران رسما بازگشایی شد.
مناسبات دو کشور در پی امضای توافق هسته‌ای وین بین ایران و ۶ قدرت بزرگ از جمله بریتانیا رفته رفته رو به بهبود است و خصوصا با قرارگرفتن مساله مبارزه با گروه تروریستی داعش در صدر اولویت سیاست خارجی بریتانیا از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. آقای هاموند در سفر تابستان امسال به ایران که طی آن با حجت‌الاسلام حسن روحانی و همتای ایرانی‌اش محمد جواد ظریف دیدار کرد ضمن اشاره به سابقه «تاریخچه دشوار» مناسبات دو کشور بر این نکته تاکید گذاشته بود که به موقع خود ایران می‌تواند نقشی «سنجیده‌تر و مسئولانه‌تر» در خاورمیانه ایفا کند.
به گزارش منابع خبری ایران، کریسپن بلانت رییس هیات پارلمانی بریتانیا پیش از دیدار با علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ضمن ابراز خرسندی از سفر به تهران، ایران را دارای تمدنی بزرگ و قابل ملاحظه در جهان دانست که با توجه به تحولات اخیر منطقه و جهان می‌تواند نقش پررنگ‌تری در صحنه معادلات بین‌المللی ایفا کند. به نقل از آقای بلانت گفته شده که هدف از این سفر هم‌فکری و هم‌اندیشی در زمینه یافتن راه حل غلبه بر داعش و ریشه‌کن ساختن گروه‌های تروریستی فعال در منطقه است. خبرگزاری ایلنا به نقل از رییس کمیته سیاست خارجی مجلس عوام بریتانیا گزارش داد که با توجه به اینکه رویکرد ایران مبارزه و سرکوب داعش است و بریتانیا هم رویکرد مشابهی دارد هدف‌مان در این سفر شناسایی زمینه‌ها و فرصت‌های همکاری با ایران و پیکار جمعی با گروه‌های تروریستی است.
بروجردی در دیدار روز شنبه با هیات بریتانیایی از عدم صدور روادید سفر به بریتانیا برای اتباع ایرانی با وجود بازگشایی سفارتخانه این کشور در تهران انتقاد کرد و لندن را به از سرگیری عملیات صدور روادید در ایران و تسهیل کار دریافت ویزا برای ایرانیان تشویق کرد. بروجردی با اشاره به آنچه وی حساسیت و نگاه منفی افکار عمومی ملت ایران نسبت به بریتانیا خواند به دولتمردان بریتانیایی توصیه کرد که با به کار گرفتن «اقدامات سازنده و موثر» در دوره جدید مناسبات دو کشور به اصلاح تصویر کنونی بریتانیا نزد ملت ایران بپردازند. اظهارات بروجردی از آن جهت قابل تامل است که بریتانیا شاید تنها کشوری باشد که هم مردم ایران و هم نظام حاکم بر کشور از دو زاویه گوناگون نگاه مشکوکی نسبت به آن دارند. بسیاری از ایرانیان با توجه به سابقه نفوذ حکومت استعماری وقت انگلیس بر ایران و روابط نزدیک دولت‌های وقت بریتانیا با معممین ایران بر این باورند که جمهوری اسلامی با توطئه‌چینی بریتانیا بر سر کار آمده و آخوندها در واقع عوامل دولت بریتانیا هستند. جالب آنکه در همان حال دولتمردان جمهوری اسلامی نیز نگران مداخله بریتانیا در امور داخلی ایران هستند و تصور می‌کنند بریتانیا که ولی فقیه به تکرار آن را حکومتی خبیث خوانده به نوعی برای براندازی نظام اسلامی مشغول نقشه‌کشی است.
هیات پارلمانی بریتانیا همچنین به طور جداگانه با کمال خرازی وزیر خارجه پیشین و رییس کنونی شورای راهبردی روابط خارجی و علی لاریجانی رییس مجلس دیدار کرد. بنا به گزارش منابع خبری جمهوری اسلامی خرازی در این دیدار دو توصیه «راهبردی ضد تروریستی» به هیات بریتانیایی ارایه داد. خرازی خواستار آن شد که برای مقابله با تروریسمی که گریبانگیر اروپا نیز شده است ابتدا باید کمک‌های مالی و تسلیحاتی کشورهای «معلوم منطقه» که ظاهرا عضو ائتلاف ضد داعش هم هستند به این گروه‌ها قطع شود. خرازی نامی از این کشورها نبرد اما قطعا منظور وی کشورهایی چون عربستان و قطر هستند که ایران در گذشته آنها را به حمایت از گروه‌های تروریستی نظیر داعش متهم کرده است. خرازی همچنین توصیه کرد که اروپاییان از ترویج وهابی‌گری در غرب که با تاسیس مدارس مروج این طرز تلقی از اسلام در کشورهای مختلف دنبال می‌شود جلوگیری کنند.
خرازی همچنین فرصت دیدار با بلانت را برای توجیه مداخله نظامی روسیه در سوریه مغتنم شمرد و گفت که این مداخله به دعوت دولت دمشق صورت گرفته و تا کنون نیز فعالیت‌های ضد تروریستی آنها باعث شده است که ارتش سوریه و نیروهای مردمی مناطق بیشتری را از تسلط تروریست‌ها خارج کنند. اظهارات خرازی در حالی عنوان می‌شود که به عقیده غرب بیشتر حملات روسیه نه بر ضد گروه تروریستی داعش که علیه گروه‌های معتدل مخالف اسد انجام می‌شود که مورد حمایت آمریکا و اروپا هستند. ایران نیز به کمک به نیروهای وفادار به اسد برای مقابله با همین گروه‌ها و سرکوب مردم سوریه متهم است و در گزارش‌های برخی منابع خبری ایران نیز از شکل‌گیری ائتلافی جدید در سوریه به نام ۱+۴ یاد می‌شود که دربرگیرنده نیروهای روسیه، سوریه، ایران، عراق و گروه غیردولتی حزب‌الله است.
در دیدار با لاریجانی نیز رییس مجلس شورای اسلامی از آنچه سیاست یک بام و دوهوای غرب در خاورمیانه خواند انتقاد کرد و خواستار قطع حمایت خارجی از، به گفته او، تروریست‌هایی شد که در منطقه فعالیت دارند. لاریجانی گفت کشورهای غرب باید از متحدین خود در منطقه بخواهند که از عرضه تسلیحات و نفت به گروه‌های تروریست دست بردارند. رییس مجلس مدعی شد که کشورهای منطقه خاورمیانه به خاطر سیاست یک بام و دو هوای غرب در منطقه هیچ اعتمادی به آنها ندارند. برخلاف این ادعای لاریجانی تقریبا تمام کشورهای خاورمیانه به نوعی با غرب ارتباط نزدیک دارند و بسیاری از آنها به دلیل نگرانی از اقدامات تهدیدآمیز ایران با کشورهای غرب پیمان‌های امنیتی امضا کرده و میلیاردها دلار تسلیحات نظامی از آنها خریداری کرده و می‌کنند.
دیدار هیات پارلمانی بریتانیا از تهران بخشی از سفر به ۹ پایتخت در خاورمیانه از جمله بغداد، ریاض، اربیل و امان بود که به گفته بلانت برای ارزیابی دیدگاه مقامات این کشورها و چشم‌انداز حل بحران سوریه انجام گرفت. ایران از حامیان اصلی رژیم بشار اسد است و تمایل تهران برای برکناری اسد حتی در پایان یک فرآیند سیاسی بسیار دارای اهمیت است. سفر بلانت و هیات همراهش به تهران درست یک هفته پس از حملات مرگبار تروریست‌های وابسته به داعش در پاریس صورت گرفت که با واکنش تند جهانی روبرو شد و ابراز همبستگی با دولت و ملت فرانسه را به دنبال داشت. بروجردی هم ضمن محکوم کردن این اقدامات تروریستی که یکی از پیامدهای جنبی آن نیز به تعویق افتادن سفر حجت‌الاسلام روحانی به پاریس بود اظهار داشت که ریشه‌یابی ایجاد و گسترش تروریسم و توجه به واقعیت‌های موجود در این مورد نقش قابل توجهی در یافتن راه حل و غلبه بر گروه‌های تروریستی فعال در منطقه خواهد داشت. اظهارات بروجردی در حالی عنوان می‌شود که ایران خود نیز از سوی غرب به حمایت از برخی گروه‌های تروریستی در منطقه متهم است و آمریکا آن را هنوز حامی و بانی شماره یک تروریسم بین‌المللی می‌داند.
همزمان با سفر هیات پارلمانی بریتانیا به ایران در بریتانیا صحبت از آن است که دیوید کامرون نخست وزیر ظرف چند روز آینده قصد خود را برای پیوستن این کشور به ائتلاف بین‌المللی تحت رهبری آمریکا برای حملات هوایی به مواضع داعش در سوریه اعلام کرده و خواستار موافقت پارلمان با آن خواهد شد. کامرون پیش از این با مخالفت کمیته تحت ریاست کریسپن بلانت در پارلمان روبرو بود اما حوادث اخیر پاریس به رفع این مانع بسیار کمک کرده است. بلانت خاطرنشان ساخت پیش شرط‌هایی که توسط کمیته سیاست خارجی برای مشارکت بریتانیا در این عملیات تعیین شده بود اساسا رعایت شده است. وی در گفتگویی با گاردین اظهار داشت که شرایط از یک ماه پیش که کمیته وی به علت نبود یک استراتژی منسجم بین‌المللی برای شکست داعش یا پایان دادن به جنگ داخلی سوریه با حملات هوایی بریتانیا به داعش در سوریه مخالفت کرده بود تغییر کرده است. بلانت حملات تروریستی در پاریس، پیشرفت مذاکرات بین‌المللی وین برای حل بحران سوریه و انعطاف پذیری بیشتر غرب در مورد آینده بشار اسد در میان‌مدت را از دلایل تغییر موضع کمیته سیاست خارجی پارلمان توصیف کرد.
