اختر قاسمی (+عکس) – بیست و دومین فستیوال تاتر ایرانی روز یک‌شنبه ۲۹ نوامبر به کار خود پایان داد.
بعد از روز نخست فستیوال و مراسم افتتاحیه، روز دوم فستیوال با نمایش «قلاده‌ای برای یک سگ مرده» نوشته‌ی محمد چرمشیر و به کارگردانی و بازیگری سارا صیادی و سینا فیض آغاز شد و سپس عارف‌نامه‌ی ایرج میرزا با بازی و کارگردانی شاهرخ مشکین قلم به همراه فرید شفیعی نوری به روی صحنه رفت که بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
عارف‌نامه‌ی ایرج میرزا یکی از مهم‌ترین آثار ایرج میرزا و یکی از بی پرواترین آثار ادبی معاصر فارسی‌ست که به نقد فرهنگ و مذهب و سنت‌های عقب مانده جامعه و بخصوص روشنفکران می‌پردازد. گرچه در برخی متون آمده است که ایرج میرزا از روی خشم که عارف در سفر به مشهد به دیدار او نرفته این اشعار را سروده است، اما در گفتگوی با کارگردان این اثر، شاهرخ مشکین قلم که در این رابطه تحقیقات فراوانی کرده است می‌گوید که ایرج میرزا هرگز دوستی نزدیکی با عارف قزوینی نداشته است و این اثر را در نقد فضای حاکم و فرهنگ جامعه نوشته است. در این نمایش شاهرخ مشکین قلم با مهارت خاص خود مثنوی عارف نامه را که بیش از ۵۰۰ بیت است بازگو و اجرا می کند. نقش عارف را جوان هنرمند فرید شفیعی نوری به عهده دارد که با سه تار خود در پاسخ به ایرج میرزا ترانه‌هایش را می‌خواند. صحنه آرایی این تاتر که از اتاق و میز کار ایرج میرزا و عارف قزوینی تشکیل شده توسط خود کارگردان شاهرخ مشکین قلم و با سلیقه‌ی بسیار خوبی صورت گرفته است.
روز سوم با نمایش «کثافت» از نویسنده‌ی آلمانی روبرت اشنایدر به کارگردانی سعید مولا آغاز شد. در این نمایش، سعید مولا خود نقش تنها بازیگر نمایش یعنی یک مهاجر عرب را دارد که رویای زندگی و تحصیل زبان و فلسفه آلمان را دارد. اما پیش‌داوری‌ها و قضاوت های نادرست و تبعیض آمیز نسبت به خارجی‌ها در جامعه باعث می‌شود که او از رویاهایش دور و سرخورده شود و به کارگری گل‌فروش تبدیل شود.
نمایش « روز دروغ» با نوشته و کارگردانی یعقوب کشاورز از نمایش‌های موفق فستیوال بود. روز دروغ در واقع همان روز سیزده خود ما ایرانیان است که در اروپا هم تقریبا هم زمان با سیزده فروردین یعنی اول آپریل است. در این نمایش زن جوان به همراه همسر خود برای ادامه تحصیل به سوئد می‌رود اما مرد از بیکاری خسته می‌شود و به بهانه‌ی روز دروغ همه‌ی حرف‌های خود را به زن می‌گوید که این باعث رنجش زن می‌شود و او هم در مقابل به همین وسیله متوسل می‌شود.
روز چهارم فستیوال با کاری از رضا جعفری به نام شب شعر و رقص شروع شد. در این نمایش اشعاری از جواد طالعی با دکلمه محمد علی بهبودی و با موسیقی و آواز سه هنرمند آلمانی اجرا شد.
«این جرم مشترک» کاری از محمدعلی بهبودی است. او از متون نمایشی چند نویسنده همچون بیضایی و سوفوکل وجوه مشترکی را یافته و با بازیگرانی که در کارگاه نمایش خود آموزش می‌دهد، کاری را برای صحنه آماده کرد. «این جرم مشترک زندگی» بیانگر زنانی است که به دلیل فرهنگ و سیاست حاکم دست به اعمالی خلاف عرف و قانون جامعه و حتی قتل زده‌اند. جرم مشترک برای آنان سرنوشتی مشترک را نیز رقم زد.
آخرین نمایش روز شنبه «در حضور باد» نوشته‌ی بهرام بیضایی بود که نیلوفر بیضایی آن را به روی صحنه آورد. این کار از نمایش‌های موفق امسال فستیوال تاتر کلن بود.
این اولین باری‌ست که نیلوفر بیضایی نمایشنامه‌ای از پدرش را کارگردانی می‌کند. با اینکه این نمایش در دهه چهل خورشیدی نوشته شده ولی موضوع همچنان امروزی است. سه نفری که در این نمایش حضور دارند به بحث در باره‌ی مسائل جهان می‌پردازند و به دنبال راه حلی می‌گردند اما هر کدام می‌خواهد خود را از دیگری برتر نشان دهد که در واقع به نابودی هر سه که یکی از آنها نقش قاضی را دارد منجر می‌شود. «در حضور باد» توسط سه بازیگر با سابقه و پرتوان بهرخ بابایی و منوچهر رادین و فرهنگ کسرایی اجرا شد.
روز آخر فستیوال با نمایش کودکان نوشته‌ی مجید فلاح زاده و کارگردانی نرگس وفادار آغاز شد. سپس نمایش « دوزخ» اثری از ژان پل سارتر با کارگردانی سودابه فرخ نیا و بازیگری ناهید نعیمی، رضا بهرنگ و سودابه فرخ نیا به روی صحنه رفت. دوزخ نگاهی دارد به زندگی پس از مرگ سه نفر که در جهنم مجبورند کنار هم باشند و به گناهانی که در زندگی انجام داده‌اند می‌اندیشند و در گفتگوی با هم در آینه‌ای مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.
بعد از نمایش دوزخ، نمایش « با کاروان سوخته» نوشته‌ی علیرضا کوشک جلالی به روی صحنه رفت. این نمایش یکی از موفق‌ترین نمایش‌های یک کارگردان ایرانی در آلمان است که نزدیک به بیست سال بیش از سیصد بار با کارگردانان مختلف ایرانی و آلمانی به روی صحنه رفته است. «با کاروان سوخته» که بر اساس حادثه‌ی غم انگیز آتش زدن خانه‌ی یک کارگر ترک در آلمان نوشته شده است به زندگی علی، کارگر ترک، می‌پردازد که با نگاه انتقادی به نژادپرستی در جامعه آلمان و با طنزی تلخ بیان می‌شود. این نمایش بیننده را هم زمان به خنده و گریه وا می‌دارد.
بیست و دومین فستیوال تاتر ایرانی کلن با نمایش کمدی روحوضی از منوچهر نام آور آزاد به پایان رسید. این نمایش که « پشت صحنه‌ی یک نمایش روحوضی» نام داشت با بازی مرضیه علی وردی و منوچهر نام آور آزاد به روی صحنه رفت و با طنز به مشکلات و مسائل تاتری‌ها در این دیار پرداخت.
در مجموع چهارده برنامه هنری و نمایشی به همراه دو برنامه تئوریک در پنج روز فستیوال برگزار شد.
