روز دوم دسامبر علی آلفونه تحلیل‌گر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی در رابطه با نقش سپاه پاسداران در منازعات منطقهء خاورمیانه به ارائه گزارشی مستند در مقابل کمیته روابط خارجه کنگره آمریکا پرداخت که خلاصه این گزارش را در ادامه می‌خوانید.
“سیاستهای منطقه‌ای رژیم ایران در مقابل منافع ملی آمریکا و متحدانش همچنان خصمانه است. روی کار آمدن حسن روحانی و توافق هسته‌ای وین و همچنین ظهور داعش باعث شده بود که عده‌ای گمان کنند شرایط برای ایجاد روابط با رژیم ایران بر پایه منافع مشترک و استراتژیک از هر زمان دیگر بهتر است.
از همین رو بود که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا شخصا از محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران برای شرکت در اجلاس وین و حل بحران سوریه دعوت کرد، اما حقیقت ماجرا اینجاست که ظریف و حسن روحانی اختیارات چندانی در این رابطه ندارند و در واقع سیاست‌گذاری و عملکرد در این بخش از سیاستهای خارجه ایران در دست رهبری و سپاه پاسداران است. شایان ذکر است به جز رویکرد ظاهری مشترکی که در اهداف آمریکا و رژیم ایران (در رابطه با حکومت اسلامی) مشهود است هیچ همسویی دیگری در اهداف استراتژیک واشنگتن و سپاه پاسداران وجود ندارد. آمریکا خواهان پایان بخشیدن به منازعات خاورمیانه است اما اهداف سپاه در ادامه این منازعات تعریف شده است.
با استناد به گزارش اخیر آن پترسون، سفیر آمریکا در مصر، آمریکا در سوریه اهداف چهارگانه‌ای را در سوریه دنبال می‌کند، (۱) شکست داعش و ساختار نظامی‌اش در عراق و سوریه، (۲) ایجاد یک بدیل سیاسی در جهت تغییر ساختار سیاسی سوریه بدون اسد، (۳) کاهش رنج مردم سوریه، (۴) تثبیت روابط با هم‌پیمانان منطقه‌ای و همکاری با اروپا در جهت مدیریت بحران مهاجران.
در نقطه مقابل اگر به بررسی اهداف تاکید شده از سوی سران سپاه در سخنانشان و همچنین اقدامات این نیرو در سوریه بپردازیم خواهیم دید که اهداف رژیم جمهوری اسلامی‌ایران نقطه مقابل و در تضاد کامل با اهداف آمریکاست. برای سپاه اولویت‌های استراتژیک عبارتند از: (۱) تثبیت اسد در مقام قدرت با به کار گرفتن نیروی نظامی سپاه و همچنین شبه نظامیان شیعی که توسط این نیرو شکل گرفته‌اند، (۲) بزرگ‌نمایی داعش در راستای ایجاد کمپین تبلیغاتی و تایید بد در مقابل بدتر، (۳) تمرکز کمپین نظامی‌سپاه و تمامی امکانات این نیرو در سوریه علیه نیروهای مخالف اسد به ویژه نیروی‌های سکولار مخالف اسد که می‌توانند بدیل مناسبی برای رژیم اسد باشند.
سردار سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده سپاه و سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس هر دو مکرراٌ بر حمایت‌های این نیرو از بشار اسد تاکید کردند.
سرلشکر حسین همدانی فرمانده اسبق نیروی زمینی سپاه در سوریه که در حومه آلپو در هفتم اکتبر کشته شد بارها بر اهمیت استراتژیک سوریه برای ایران و همچنین وفاداری اسد به رژیم تهران تاکید کرده بود و اسد را از بسیاری از نظامیان و سیاست‌مداران ایرانی وفادارتر به رهبری خوانده بود. وی بارها از زبان رهبر ایران بر اهمیت استراتژیک سوریه تاکید کرده بود.
سردار جعفری ماموریت حسین همدانی را در سوریه انتقال تجارب سرکوب “شورش” ۸۸ به نیروهای اسد ذکر کرد. منظور از”شورش” در سخنان سردار جعفری همان قیام دموکراسی‌خواهانه مردم ایران در پی تقلب گسترده در انتخابات ۸۸ است.
در این راستا، همدانی نه تنها نیروهای شبه نظامی‌سوریه را بر پایه مدل نیروی بسیج ایران بنیاد گذاشت بلکه به عنوان راس هرم فرماندهی و هماهنگی نیروهای سپاه پاسداران و نیروهای شیعه غیر ایرانی در سوریه عمل می‌کرد.
مقامات ایرانی مکرراٌ حضور مستقیم نظامی‌خود را در سوریه انکار می‌کنند و نیروهای در حال جنگ را داوطلبان مدافع حرم زینب می‌خوانند که به خواست خود به سوریه رفته و تنها دخالت نظامی ایران را مشاوره توسط مستشاران نظامی و به خواست رژیم دمشق اعلام می‌کند. اما آمار و ارقام کشته شدگان ایرانی و غیر ایرانی که به طور رسمی توسط منابع خبری ایران مراسم خاکسپاری‌شان گزارش شده حاکی از حضور گسترده نظامی ایران در سوریه دارد.
با استناد به منابع اطلاعاتی موجود تا کنون بیش از ۲۰۱ ایرانی، ۱۷۸ افغانی و ۳۳ پاکستانی از ژانویه ۲۰۱۲ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۱۵ در قالب گردان‌های زینبیون، فاطمیون، سپاه قدس و دیگر زیرگروه‌های این نیرو در سوریه کشته شده‌اند.
شواهد و قرائن نشانگر آن است که از سال ۲۰۱۲ بنا به احساس ضعف نیروهای اسد، سپاه تصمیم به تشکیل گردان‌هایی از شیعیان افغانستان و پاکستان در قالب گردان‌های فاطمیون و زینبیون نموده تا نیروهای اسد را تقویت کند.این سیاست نشانگر کمبود نیروی سپاه برای اعزام به سوریه است و این کمبود نیرو در رژیم اسد سپاه را به نوعی مجبور به تغییر کاربری و تبدیل به یک نیروی نظامی فرا مرزی کرده است. چنین اقدام بی پروایی می‌تواند در آینده خطر به کار گرفتن این نیروها را در دیگر مناطق بحران‌زده افزایش دهد.
به کار گرفتن نیروهای شیعه غیر ایرانی توسط سپاه بر آتش جنگ‌های فرقه‌ای در منطقه می‌افزاید و وضعیت هم‌پیمانان آمریکا در منطقه را بی ثبات می‌کند. حضور این نیروها از کشورهایی مثل عراق، لبنان، افغانستان و پاکستان که خود درگیر مسائل فرقه‌ای هستند می‌تواند به گسترش شعله جنگ در منطقه دامن زند.
ورود روسیه به میدان جنگ داخلی سوریه نشانگر عدم توانایی ایران و نیروهای نیابتی‌اش در کنترل معضل سوریه است. ویکتوریا نولاند در شهادت خود مقابل این کمیته پیش‌تر گفته بود که: “بیشتر حملات هوایی نیروهای روسی متمرکز بر مناطقی است که رژیم اسد کنترل را از دست داده است و مواضع نیروهای اسد توسط نیروهای میانه روی مخالف اسد تسخیر شده است مثل حما، حمص،آلپو و عِدلب”. اینها مناطقی هستند که سپاه پاسداران بیشترین خسارات جانی را از ماه سپتامبر به این سو در آن متحمل شده است.
با تمام این احوال رژِیم اسد همچنان پا برجاست و توانسته در مقابل نیرئ‌های سنی مذهب مخالف خود مقاومت کند که این همه ممکن نبود مگر با کمک‌های مالی و نظامی‌رژیم ایران و سپاه، این ادامه دار شدن حاکمیت نیمه جان رژیم اسد است که به تشدید بحران مهاجرت از آن کشور منجر شده، تقریبا نیمی‌از جمعیت ۲۲ میلیونی سوریه مجبور به مهاجرت اجباری درون مرزی شده‌اند و چندین میلیون هم کشور را ترک کرده‌اند و در سراسر خاورمیانه و اروپا پناه‌جو شده‌اند.
از آغاز حملات روسیه تا کنون ۱۲۰ هزار نفر به دلیل این حملات و همچنین حملات نیروهای دولت اسد و سپاه پاسداران مجبور به مهاجرت از آلپو و عِدلِب شده‌اند.
“ریاست محترم، مواضع ایران و واشنگتن در سوریه، امروز بیش از هر زمان در تقابل با یکدیگرند واز آنجا که سیاست آمریکا بر سقوط هر چه زود تر رژیم اسد است پیشنهاداتی را برای کاستن هرچه بیشتر از توان نظامی و حضور سپاه در سوریه داریم، این اقدامات در راستای تقلیل توان گسترش بی ثباتی از سوی سپاه در کشورهای همسایه ایران در نظر گرفته شده‌اند:
- از کنگره تقاضای صدور دستور به کار گرفتن نیروهای عملیاتی در جهت مقابله با خطر فرا منطقه‌ای داعش را داریم.
- ایالات متحده باید بر کناره‌گیری اسد از قدرت پافشاری کند.
- ایالات متحده باید تلاش کند که ممنوعیت معاملات ادوات نظامی سازمان ملل علیه ایران که طبق جدول زمان‌بندی شده قرار است پنج سال دیگر برچیده شود پا بر جا بماند، همچنین محدودیت‌های اعمال شده در رابطه با موشک‌های بالستیک که طبق همان جدول مقرر است هشت سال دیگر ملغی گردد ادامه یابد تا زمانی که از عدم دخالت ایران در جنگ‌های نیابتی اطمینان حاصل شود و عدم دست داشتن سپاه و نیروی قدس در معامله تسلیحاتی مستند گردد.
- دولت آمریکا باید با برنامه‌ای صریح و کارا به معضل سپاه در سوریه رسیدگی کند و تحریم‌های شدیدتری علیه این نیرو وضع نماید.
- دولت آمریکا بایستی به طور مداوم اطلاعات موجود و اخبار جاری را در رابطه با حمایت‌های ایران از رژیم اسد در سوریه در اختیار کنگره قرار دهد.
*منبع «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها»
*مترجم: محسن بهزاد کریمی
