سیاوش آذری (+عکس) – استاد هوشنگ پیمان خالق ده‌ها تابلو بدیع و بی مانند نقاشی و چند کتاب بحث انگیزو خواندنی در ایران وامریکا، یکی از مفاخر فرهنگ ایران، در تبعید ناخواسته خارج از کشور بسر می‌برد.
زندگی پرماجرای هنرمند بزرگ ایران که هم اینک آتلیه‌ای با شاگردان مختلف را در منطقه وست وود لس آنجلس اداره می‌کند، تنها در ترسیم تابلوهای نقاشی یا کتاب‌هائی که هر یک شاهکاری به حساب می‌آیند از جمله “راز محکومیت من به اعدام چه بود” یا آثار ممتاز دیگرش خلاصه نمی‌شود زیرا ماجرائی که بر وی گذشته و او را تا پای مرگ پیش برده واقعیت شگفت‌انگیزی است که پس از صدور حکم اعدام، تنها شاه می‌توانسته با استفاده از اختیارات قانونی خود وی را از مرگ برهاند که با وجود اصرار ارتشبد نصیری رئیس ساواک به اجرای حکم محکومیت دادگاه، شاه با استفاده از اختیار قانونی خود محکومیت به مرگ وی را مورد یک درجه تخفیف قرار داده و ترسیم تابلو بزرگ و با شکوه تاج‌گذاری برای تالار رودکی توسط وی انگیزه دیگری شد که شاه با پرداخت ۲۰ هزار تومان از بودجه شخصی به دلجویی از او بپردازد و وی را از زندان آزاد کند.
مروری بر زندگی هوشنگ پیمان
استاد پیمان در سال ۱۳۱۴ خورشیدی در تهران زاده شد. پس از اتمام دوره دبیرستان به رشته پزشکی روی آورد. اما این رشته طبع هنرمندش را راضی نکرد. پس به حقوق تغییر رشته داد. قوانین پیچیده حقوقی نیز او را به خود جذب نکرد تا آنکه به راهنمائی استاد محمود اولیاء دبیر نقاشی دوره دبیرستانش که استعداد خارق‌العاده او را در هنر نقاشی کشف کرده بود به هنرستان کمال‌الملک رفت و دوره هنرستان را با نتیجه عالی تمام نمود و آتلیه‌ای در خیابان شاه آباد تاسیس کرد و به ترسیم تابلوهای پرارزش و آموزش هنر نقاشی به علاقمندان پرداخت.
در سال ۱۳۳۷ به میدان کاخ نقل مکان کرد و در همین دوره است که گرفتار زندان سیاسی شد اما پس از ۵ سال به طور معجزه‌آسائی با حمایت شاه از زندان و مرگ حتمی نجات یافت. آخرین آتلیه وی در تهران -نبش خیابان صبا در منطقه شاهرضا هم اینک دایر و سرگرم تعلیم هنرجویان است.
استاد هوشنگ پیمان به کیهان لندن می‌گوید ۵۰ سال است به تعلیم هنر نقاشی در ایران و امریکا مشغول است و تا کنون صدها تن را که در میان‌شان وزیر و امیر ارتش و همه نوع انسان با مشاغل مختلف بوده‌اند آموزش داده است.
استاد ۱۳ ساله بود که شبی از خیابان شاهرضا– چهارراه پل چوبی می‌گذشت که ناگهان مشاهده مرد و زنی که در پیاده‌رو خوابیده بودند نظرش را جلب کرد. شتابزده به خانه رفت و وسایل نقاشی و فانوس دستی را برداشت و به محل بازگشت و تابلو «خواب راحت» را به عنوان اولین اثر در شرایطی که هنوز آموزش هنری نیافته به وجود آورد. در کتاب مجموعه آثار پیمان که به اهتمام دوستداران هنر وی تدوین یافته مجموعه شگفت‌انگیزی از تابلوها گردآوری شده که تصویر زیبای روی جلد نقاش را در حالت نشسته و ترسیم نقاشی نشان می‌دهد.
تابلو کارکنان کله‌پزی کوچه نکیسا و خواندن روزنامه کیهان و گوش کردن کارگران همه و همه از شگفتی کار استاد پیمان حکایت دارند. عبور شهر فرنگی دوره‌گرد و تماشای سینمای شهر فرنگ و نیز تابلو جمع دهاتی‌ها بر سفره غذا، رختشوی خسته و به خواب رفته، زنان روستائی نان‌پز، بزن به سیم آخر تارنوازمست و نیز تابلو خرید کدو حلوائی و انار، همین طور فضای بازار، عبور دست‌فروش با خرش و نفوذ تابش خورشید از دیگر شاهکارهای استاد هستند.
استاد پیمان با وجود خلق آثار متعدد حتی یک تابلو خود را نفروخته و همواره به هنرجویان خود تاکید کرده است آثار و خلاقیت‌های خود را نفروشند و در صورت نیاز “واگذاری یک پدیده ارزشمند هنری به قیمتی ارزان، هزاران بار شایسته‌تر از فروش اثری است ناقص و ضعیف با بهائی گزاف”.
وی خلاقیت‌ها و آفرینش‌های نقاشی خود را چون جان شیرین دوست دارد و با وجود آنکه بارها موزه‌ها و اشخاص مختلف با پیشنهادهای گزاف آماده خرید آثار وی بودند با این کار موافقت نکرده و آنها را متعلق به مردم دانسته است.
استاد پیمان عاشق مردم و مقید به اخلاق و نزاکت انسانی است. بر همین اساس به عنوان نخستین و بزرگترین درس به هنرآموزان خود تاکید می‌کند: «هنرمند واقعی کسی است که نخست انسانی واقعی باشد”.
آنجا که پای نقد به میان آید استاد وظیفه خود را با بیان حقیقت مطرح می‌کند.
یکی از کتاب‌های وی با عنوان “درباره صادق هدایت صحیح و دانسته قضاوت کنیم” به هفتمین چاپ به زبان های انگلیسی، آلمانی رسیده و استاد متن کتاب بوف کورهدایت را مورد انتقاد قرار داده و آن را برگرفته از اندیشه کافکا دانسته است.
«ارزش و مقایسه رنگ‌ها» کتاب دیگر استاد است. «رازمحکومیت من به اعدام چه بود» در ۱۵۰۰ صفحه نوشته شده و رفتن به زندان تا محکومیت به اعدام وی به تفصیل در آن شرح داده شده است. کتابی است بسیار خواندنی که قهرمان داستان حقیقی تنها با اراده شاه و استفاده از قدرت قانونی او می‌توانسته از پای دار جان سالم به در ببرد.
استاد پیمان از بیشتر کشورهای جهان دیدن کرده و به هنربومی و کلاسیک اغلب ملت‌ها دقیقا آشنائی دارد. وی از القاب و عناوین تشریفاتی گریزان است. هنگامی که یکی از مراکز هنری آلمان به او عنوان «پروفسور دکتر پیمان» داد با فروتنی پاسخ گفت: “عنوان‌های علمی، علم می‌خواهد و علم هم اعطائی نیست”.
استاد هوشنگ پیمان در خانواده‌ای تولد و پرورش یافت که هنرمندی در آن یافت نمی‌شد جز آنکه پدرش به هنر علاقه داشت وگاهی او را تشویق و دلگرم می‌کرد.
در خاطرات استاد آمده است که پدرش روزی اثر هنری خارق‌العاده‌ای را که مورد تحسین همگان قرار گرفته بود در جائی می‌بیند. با حالتی آرزومند به خانه رفته و با فرزند راجع به آن اثر صحبت می‌کند و می‌گوید نقاشی یعنی این و هنرمند یعنی سازنده این اثر و تو هرگز به آن تبحر و عظمت نخواهی رسید. بنا بر این شایسته‌تر آن است که در دنیائی که تا این حد هنر تکامل یافته و هنرمندانی با این عظمت وجود دارند وقت خود را تلف نکنی و همان رشته طب را دنبال کنی… شگفت آن که اثر یادشده کار فرزند خود او بود.
سبک کار استاد پیمان “رئالیسم” است و آنچه از سوی جمهوری اسلامی مصادره شده ۹۸ اثر بدیع و ممتاز است که برخی از آنان از موزه‌های مختلف ایران و جهان سر در اورده است.
تابلو تاج‌گذاری اثر تحسین شده مجامع و محافل هنری جهان همان تابلو منحصر به فردی است که ۳۲ نقاش برجسته جهان برای ترسیم آن از سراسر جهان به ایران آمدند ولی هیچ یک نتوانستند آن اثر بدیع و ممتاز استاد پیمان را ظرف آن مدت کوتاه ترسیم و خلق کنند.
تابلو تاج‌گذاری که برای نصب در تالار رودکی سفارش داده شد تنها ظرف ۸ ماه آماده شد. این اثر نفیس درابعاد ۹ در۴ و نیم مترساخته شده است. علاوه بر آن تابلو دیگری دو در سه متر توسط استاد ترسیم شده است. برای کشیدن تابلو مهرداد پهلبد وزیر وقت فرهنگ و هنر وی را که دوران محکومیت حبس ابد را می‌گذرانده با یک درجه تخفیف از زندان بیرون آورده است.علاوه بر این دو اثر استاد پیمان تابلو سلام نوروزی و شرفیابی نخست وزیر و هیات دولت را در ابعاد۲۴ در ۳۶ کشیده که چهره و اندام صد نفر به وضوح درآن دیده می‌شود. آئینه‌کاری کاخ گلستان نیز در متن تابلوها می‌درخشد. در این تابلو شاه با دکتر محمد معین در صف استادان دانشگاه سرگرم گفتگوست و چهره‌های یکی یکی استادان در آن دیده می‌شود.
استاد پیمان درپی ۵۰ سال تعلیم به شاگردان خود اینک نیز در منطقه ایرانی‌نشین وست وود لس آنجلس با نقاشی و خلق آثار بدیع و با ارزش، عابران پشت شیشه آتلیه‌اش را با دیدن تابلوهای شگفت انگیزش در جای خود میخکوب می‌کند.
