جو بایدن معاون رییس جمهوری آمریکا با وجود کم حاشیه بودن در دولت ایالات متحده، نقش مهمی در سیاست تاریک خارجی این کشور بازی می‌کند. به نظر می‌رسد واشنگتن در هر جا که برنامه جنگ دارد، پیام‌رسانی از دولت را به آنجا فرستاده تا مقدمات کار را بچیند. از این رو، با نگاهی دقیق‌تر به سفر اخیر بایدن به آنکارا می‌پردازیم.
هفته گذشته، مرد دوم دولت آمریکا برای دیدار با رجب طیّب اردوغان رییس جمهور و احمد داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه راهی آنکارا شد. از گفتگوهای منتشرشده می‌توان به این واقعیت پی برد که بایدن به عنوان نماینده دولت آمریکا از رهبران ترکیه برای جنگ علیه دولت اسلامی داعش و بحث درباره اتخاذ راه حل سیاسی در سوریه، درخواست همکاری کرده است.
واشنگتن در قبال این همکاری، چشم خود را بر سیاست پاکسازی قبیله‌ای اردوغان (جنگ علیه پ ک ک، کردهای ترکیه و سوریه) می‌بندد، و بایدن در کنار رهبران ترکیه اعلام می‌کند که اگر گفتگوهای دیپلماتیک ژنو درباره سوریه در هفته پیش رو به شکست بیانجامد، حمله نظامی در سوریه اتفاق خواهد افتاد. وی اظهار داشت: “می‌دانیم که اگر نتوانیم به راه حل سیاسی دست یابیم، آماده اجرای راه حل نظامی برای مقابله با داعش خواهیم بود.”
به علاوه، بایدن از تصمیم واشنگتن به عدم اعمال فشار به ترکیه برای توقف جابه‌جایی نیروهای نظامی ترک داخل خاک عراق نزدیک میدان‌های نفتی بزرگ موصل (که تحت کنترل داعش است) خبر داد و این موضوع را به دولت‌های عراق و ترکیه واگذار کرد. به عبارت دیگر، آمریکا تهاجم غیرقانونی ترکیه به عراق را به طور غیررسمی پذیرفته است. در واقع، جو بایدن چراغ سبز حمایت بی قید و شرط نظامی آمریکا را از تحرکات نظامی ترکیه برای بازپس‌گیری میدان‌های نفتی موصل نشان داده است. در ضمن، معاون ریاست جمهوری ایالات متحده سخنی از قاچاق نفت عراق و سوریه توسط داعش به خاک ترکیه (که به همّت پسر اردوغان به بازارهای جهانی حمل می‌شود و هزینه‌های ترور داعش در خاک سوریه را تآمین می‌کند) بر زبان نیاورد.
بایدن می‌داند که رجب پاشا (که سودای عثمانی‌گری در سر می‌پروراند) به همراه هاکان فیدان، رییس سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه، داعش را حمایت کرده، آموزش داده و مسلّح نموده است. حالا، واشنگتن از آتش‌بیار جنگ در سوریه توسط داعش، تقاضای همکاری برای حل بحران می‌کند. فیدان در مصاحبه با آژانس خبری آناتولی ترکیه در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ از حمایت ترکیه از داعش پرده برداشت. وی اظهار داشت: “امپراتوری اسلامی یک واقعیت است و ما باید بپذیریم که قادر به نابود کردن یک سازمان مشهور با تشکیلات پیچیده به نام دولت اسلامی نیستیم. ازاین رو، به دوستانمان در غرب توصیه می‌کنیم که ذهنیت خود درباره جریانات سیاسی اسلامی را مورد بازبینی قرار داده، بدبینی را کنار گذاشته و برنام‌ههای پوتین برای درهم کوبیدن تحولات اسلامی سوریه را خنثی کنند.”
آمریکا اغواگری می‌کند
آنچه امروز در خاورمیانه شکل می‌گیرد، با وجود تداوم جنگ نیابتی توسط داعش در سوریه، به اغواگری آمریکا از اردوغان و شاه سلمان سعودی در مقابل دل‌ربایی از رژیم ملّاسالار در تهران، ختم می‌شود. بازی واشنگتن طنابِ داری برای عربستان- ترکیه در باتلاق قدرت برای تصاحب میدان‌های نفتی عراق و سوریه تلقی می‌شود. این بازی قدرت به میدان‌های نفتی ایران نیز کشیده خواهد شد. شاه سلمان با هدایت پول سعودی در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا توانست از اسامه بن لادن و مجاهدین القاعده در جنگ افغانستان علیه ارتش سرخ شوروی در دهه ۱۹۸۰ میلادی، حمایت کند. این بازی در سوریه به نفع جبهه ترکیه- عربستان در مقابل جبهه پوتین- ایران به چه نتیجه‌ای خواهد انجامید؟ تزار شرق برنده است یا رجب قلدر؟
سلطان اعظم؟
ماه مارس امسال، عبدالفتّاح السیسی رییس جمهور مصر به دنبال تبانی پادشاهی سعودی و اردوغان، مجبور به واگذاری پست مهم سیاسی به طیّب اردوغان خواهد شد. و سلطان قدرتمند ترکیه در آینده‌ای نزدیک به کرسی ریاست سازمان همکاری اسلامی (OIC) که از آن به عنوان سازمان ملل مسلمان یاد می‌شود (و بعد از سازمان ملل به لحاظ اندازه و قدرت جهانی در مقام دوم ایستاده)، تکیه خواهد زد. عربستان نقش مهمی را در گفتگوهای صلح ترکیه- مصر و نیز واگذاری هدایت سازمان همکاری اسلامی از السیسی به اردوغان ایفا نمود. در سال ۲۰۱۳، ترکیه سقوط رژیم اخوان‌المسلمین مرسی در مصر را محکوم کرد و حکومت قانونی السیسی را به رسمیت نشناخت. امروز، السیسی نه تنها چاره‌ای از واگذاری پست ریاست سازمان همکاری اسلامی ندارد، بلکه در آینده نزدیک صدها مصری پیرو اخوان‌المسلمین را که در جریان سقوط حکومت مرسی در ۲۰۱۳ در ردیف اول اتهام مرگ نشسته‌اند، به امپراتوری اخوان المسلمینی رجب پاشا مسترد خواهد نمود.
سازمان همکاری اسلامی با هدف ایجاد طنین واحد دنیای اسلام توسط ۵۷ کشور در سال ۱۹۶۹ تآسیس شد. برپایی چنین سازمانی به منظور پر کردن خلاء ناشی از نبود یک نهاد پان‌اسلامی در جهان، پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و خلیفه‌گری به دنبال جنگ جهانی اول، همراه بود. این سازمان امروز ۵۶ کشور عضو دارد، و بسیار شبیه گروهی از کشورهای اسلامی است که ماه گذشته به دعوت شاهزاده سلمان برای تشکیل ائتلاف اسلامی مقابله با تروریسم در ریاض گرد هم آمدند.
اردوغان مغرور، بلندپرواز، حافظ بین‌المللی اخوان المسلمین و حامی داعش، گام به گام به رویای همیشگی احیای خلیفه‌گری اسلامی نزدیک می‌شود. این سلطان اعظم، رجب پاشا طیّب اردوغان است و نه البغدادی. سفر اخیر جو بایدن به آنکارا، طنین خوش عثمان‌بازی را برای او به ارمغان آورد.
طرّاحان سیاسی واشنگتن، حامیان اشرافی وال استریت و سلاطین نفتی در جهان برای خاورمیانه خوابی دیده‌اند که در ماه‌های آینده تعبیر خواهد شد و دنیا را شگفت‌زده خواهد کرد و این تعبیر البته به سود صلح و نظم جهانی نخواهد بود.
*منبع: ژورنال نیو
*مترجم: علیرضا اکبری
